I bob. Tarmoq xavfsizligi tushunchasi va uning mohiyati 6

5.5. O‘z DSt ISO/IEC 27033-4:2016

DSt ISO/IEC 27033-4:2016 standarti tarmoq xavfsizligini taʼminlash uchun zarur boʻlgan tarmoq arxitekturasi va tizimlarini tahlil qiladi.

5.6. O‘z DSt ISO/IEC 27033-5:2016

DSt ISO/IEC 27033-5:2016 standarti tarmoq xavfsizligini ta'minlash uchun zarur bo'lgan tizimlarning konfiguratsiyasi va xavfsizligini tahlil qiladi.

VI BOB. YETTI SATHLI OSI MODELI

6.1. Ilova sathi vazifasi va protokollari

Ilova qatlami OSI modelidagi eng yuqori qatlam boʻlib, foydalanuvchi ilovalariga tarmoq resurslariga kirish va bir-biri bilan muloqot qilish imkonini beruvchi xizmatlar va protokollarni taqdim etish uchun javobgardir. Ilova qatlami bilan bog'liq ba'zi vazifalar va protokollar:
1. Fayl uzatish: FTP (File Transfer Protocol) va TFTP (Trivial File Transfer Protocol) kabi protokollar tizimlar o'rtasida fayllarni uzatish imkonini beradi.
2. Elektron pochta: SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) kabi protokollar elektron pochta xabarlarini yuborish va qabul qilish uchun ishlatiladi.
3. Veb-brauzer: HTTP (Hypertext Transfer Protocol) veb-brauzerlarda veb-sahifalarni olish va ko'rsatish uchun ishlatiladi.
4. Domen nomini o'zgartirish: DNS (Domain Name System) protokoli domen nomlarini IP manzillarga tarjima qiladi, bu foydalanuvchilarga inson o'qiy oladigan nomlar yordamida veb-saytlarga kirish imkonini beradi.
5. Masofaviy kirish: Telnet va SSH (Secure Shell) kabi protokollar foydalanuvchilarga tarmoq orqali boshqa tizimlarga masofadan kirish va boshqarish imkonini beradi.
6. Tarmoq boshqaruvi: SNMP (Simple Network Management Protocol) kabi protokollar tarmoq qurilmalari va xizmatlarini kuzatish va boshqarish imkonini beradi.
7. Tarqalgan fayl tizimlari: NFS (Network File System) va SMB (Server Message Block) kabi protokollar tarmoq orqali masofaviy fayl tizimlariga kirishni ta'minlaydi.
8. Ovozli va video aloqa: SIP (Session Initiation Protocol) va RTP (Real-time Transport Protocol) kabi protokollar IP tarmoqlari orqali ovozli va video aloqalarni sozlash va uzatish uchun ishlatiladi.
9. Instant Messaging: XMPP (Extensible Messaging and Presence Protocol) kabi protokollar real vaqtda xabar almashish va mavjudligi haqida ma'lumot almashish imkonini beradi.
10. Ma'lumotlar bazasiga kirish: ODBC (Open Database Connectivity) va JDBC (Java Database Connectivity) kabi protokollar tarmoq orqali ma'lumotlar bazalariga kirishni ta'minlaydi.
Bular amaliy qatlam bilan bog'liq bo'lgan vazifalar va protokollarning bir nechta misolidir. Ushbu qatlamdagi har bir vazifa va protokol foydalanuvchilarga tarmoq resurslari va xizmatlari bilan o'zaro aloqada bo'lish imkonini beruvchi maxsus dastur darajasidagi funksiyalarni osonlashtiradi .