I bob. Telegram bot yaratish usullarini o’rganish. 4 I. 1-§. Telegram botlar ishlash prinsipi haqida

I bob boʻyicha xulosa

Ushbu bob uchta qismdan iborat boʻlib birinchi qismda til korpuslari haqida ma’lumotlar keltirilgan va oʻrganilgan. Ikkinchi qismda teglangan korpuslar yaratish haqida ma’lumotlar oʻrganib chiqilgan. Teglangan korpuslarni tabiiy tillarni qayta ishlashdagi tutgan oʻrni va teglangan korpuslardan foydalanib turli xil algoritmlari va modellar qurish mumkinligi keltirilgan. Uchinchi qismda oʻzbek tili teglangan korpusini tuzish uchun dastur yaratishning dolzarbligi koʻrib chiqilgan va oʻzbek tili matnlarini sintaktik va morfologik tahlil qilish uchun teglar roʻyxati keltirilgan. Keltirilgan teglardan foydalanib oʻzbek tilida teglangan korpus yaratish algoritmi va dasturini tuzish masalasi qoʻyilgan. Jami 14 ta sintaktik va 103 ta morfologik teg keltirilgan.

II BOB. Mantiqiy savol-javoblar bilan aqlni charxlovchi telegram bot dasturini ishlab chiqish.

II.1-§. Mantiqiy savol-javobli telegram botning ma’lumotlar bazasini loyihalash va yaratish.

II.2-§. Telegram botni ishlab chiqish vositalari va uni yaratish.

II.3-§. Telegram botdan foydalanish bo’yicha yo’riqnoma.

XULOSA

Ushbu magistrlik dissertatsiyasi oʻzbek tilining teglangan korpusi uchun dasturiy ta’minot ishlab chiqishga bagʻishlangan boʻlib, u kirish, uchta bob va foydalanilgan adabiyotlar roʻyxatidan iborat.

Birinchi bobda korpuslar, teglangan korpuslar haqida ma’lumotlarni oʻz ichiga olgan hamda shu bilan birgalikda hozirgacha yaratilgan boshqa tillarning teglangan korpuslari har tomonlama oʻrganib chiqildi, zamonaviy teglangan korpuslarning turlari va xususiyatlari haqidagi ma’lumotlar toʻplandi hamda qilinayotgan ishda foydalanildi. Oʻrganilgan materiallar asosida oʻzbek tili uchun teglangan korpus yaratish metodi shakllantirildi va shu asosda oʻzbek tilining teglangan korpusi uchun dasturiy ta’minotning yaratilishi dolzarbligi aytib oʻtildi.
Ikkinchi bob uchta paragrafdan iborat boʻlib, matnlarni muayyan kategoriyalarga ajratish masalasi oʻrtaga qoʻyilgan. Shu bilan birgalikda korpus tilshunosligi uchun muhim tadqiqot manbalaridan hisoblangan matnlarni izohlash uchun yaratilgan teglar va teglangan matnlar yordamida model qurish tamoyillari koʻrib chiqilgan. Ishlab chiqilgan morfologik hamda sintaktik teglar asosida oʻzbek tilidagi matnlarni teglash uchun yashirin Markov modeli qurildi.
Uchinchi bob ham uchta paragrafdan iborat boʻlib, ushbu bobda teglash dasturi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash va yaratish jarayoni, dasturni ishlab chiqish vositalari bayon qilingan. Yaratilayotgan oʻzbek tilidagi matnlarni teglash uchun dastur va undan foydalanish yoʻriqnomasi keltirib oʻtilgan.
Yuqorida ishlab chiqilgani aytilgan teglar va yaratilgan teglash dasturi asosida umumiy hisobda 1003 ta gap hamda 6078 ta soʻz va soʻzlar birikmasi izohlab chiqildi. Foydalanish jarayonida ushbu dasturning inson omilidan ancha tezroq matnni izohlay olishi ma’lum boʻldi.