II.Bob "Yu" "E" "Yo" "I" unlilari 1 TOVOS hosil qilganda so'zlarning fonetik tahlili.
2.1 Rus tili fonetikasi qoidalariga ko'ra, so'zlarda ma'lum bir pozitsiyada ko'rsatilgan harflar bitta tovushni beradi:
tovush birliklari "Yo" "Yu" "E" qattiqlikdagi juftlanmagan undoshdan keyin stress ostida: w, w, c.
Keyin ular fonemalarni bildiradi:
yo - [o],
e - [e],
yu - [y].
Tovushlar bo'yicha onlayn tahlil qilish misollari: sariq [g haqida yengil], ipak [sh haqida lx], butun [ts e´ ly], retsept [r’its e´ pt], marvarid [w e´ mch'uk], olti [sh e´ st '], shoxli [w e´ rshen '], parashyut [parash y' t];
Xatlar "Men" "Yu" "E" "Yo" va "VA" oldingi undoshning yumshoqligini bildiring [’] . Faqat istisnolar uchun: [w], [w], [c].
Bunday hollarda ajoyib holatda ular bitta unli tovush hosil qiladi:
yo - [o]: vaucher [qo'yish haqida fka], engil [l ' haqida hk'y], asal agaric [ap' haqida nak], aktyor [aktyor' haqida r], bola [r'ib ' haqida nak];
e - [e]: muhr [t'ul' e´ n '], oyna [s ' e´ rkala], aqlliroq [aqlliroq” e´ ye], konveyer [kanv ' e´ yir];
i - [a]: mushukchalar [mushuk a ta], yumshoq [m ' a hka], qasamyod [kl' a tva], oldi [vz’ a l], matras [t’u f’ a k], oqqush [l'ib ' a zhy];
yu - [y]: gaga [cl' y' f], odamlar [l ' y' d’am], shlyuz [shl’ y' c], tul [t' y' l '], kostyum [kas't ' y' m].
Eslatma: boshqa tillardan o'zlashtirilgan so'zlarda urg'uli "E" unlisi har doim ham oldingi undoshning yumshoqligini bildirmaydi. Bu pozitsion yumshatish rus fonetikasida faqat 20-asrda majburiy me'yor bo'lishni to'xtatdi. Bunday hollarda, kompozitsiya bo'yicha fonetik tahlil qilganda, bunday unli tovush oldingi yumshoqlik apostrofisiz [e] shaklida transkripsiya qilinadi: mehmonxona [at] e´ l ’], tasma [br’it e´ l’ka], test [t e´ st], tennis [t e´ n: is], kafe [kaf e´], pyuresi [p’ur e´], amber [anbergris e´], delta [d e´ l’ta], tender [t e´ nder], durdona [shad e´ vr], planshet [planshet e´ t].
Diqqat! Yumshoq undoshlardan keyin oldindan urg‘ulangan bo‘g‘inlarda“E” va “I” unlilari sifat jihatidan qisqarishga uchraydi va tovushga aylanadi [va]([c], [g], [w] uchun bundan mustasno).
O'xshash fonemali so'zlarning fonetik tahliliga misollar:
- h e rno [s' va rno´], s e bla [h' va ml’a´], ichida e kulrang [in ' va s’o´ly], tovush e nit [z'v' va yo‘q], l e uxlash [l' va xayolparast], m e g'unajin [m ' va t’e’l’itsa], n e ro [n' va ro´], prin e sla va sla´], ichida I zat [in ' va za´t’], l I yurish [l' va ga´t’], n I maydalagich [p ' va t'o'rka]
Do'stlaringiz bilan baham: |