И. Каримов номидаги тошкент давлат техника университети

Меҳнатга вақтбай хақ тўлаш тариф тизимида кўзда тутилувчи ишлаб берилган вақт - календар вақт эмас, балки меъёрий вақт учун тўланадиган хақни англатади.Вақтбай - мукофотли хақ тўлашда ишчи ишлаб берган вақтига хақ олишдан ташкари, ушбу иш хақига маълум бир фоиз хисобида мукофот хам олади.
Ишбай хақ тўлаш шаклида ишчининг иш хақи куйидаги формула бўйича топилади:

буерда:
I_x - ишчининг ишбай иш хақи;
H_m -махсулот бирлигининг ишбай нархи, сўм;
ns -бажарилган жараён ва тайёрланган детал ва буюмлар сони;
t-иш турларининг сони.
Мисол : ишчи ой давомида 420та буюм тайёрлади. Шундан 400та буюмнинг бир донаси 500 сўмдан ва 20 та буюмнинг бир донаси 3000 сўмдан. Ишчининг ойлик маоши 260000 сўм.
= (400*500) + (20*3000) = 260000 сўм,
Ишбай нархни куйидаги формула бўйича аниқлаш мумкин:
ёки
буерда:
T_s - мазкур разрядли, соатли, ойлик тариф ставкаси.
Q- ишлаб чикарилган махсулот сони.
V_br- махсулот бирлигини тайёрлаш учун кетган вақт нормаси.
Мисол: бир соатда 4 дона детал ишлаб чикарилган. Мазкур иш разряди учун бир соатлик тариф ставкаси 2000 сўм белгиланган. Битта махсулот учун ишбай нарх 500.

_{Мисол. Ишлаб чиқаришбосқичини бажариш учун 0,1 соат вақт нормаси белгиланган. 4-разрядли ишчининг соатли тариф ставкаси 2000 сўм. Босқичнинг ишбай нархи}

Вақтбай хақ тўлашда ишчининг иш хақи куйидагича аниқланади:

бу ерда:
V - ишчининг ишлаб берган вақти
Агар ишчининг соатли тариф ставкаси 2000 сўм бўлиб, у бир ойда 176 соат ишлаб берган бўлса, унда ишчининг иш хақи 352000 сўмни ташкил қилади.

Корхонанинг умуман, ўзига хос ривожланиш концепциясининг бир қисми сифатида ишлаб чиқилган корхонанинг асосий фаолиятининг умумий мақсадлари.
Моддий ва меҳнат ресурсларидан оқилона фойдаланиш мақсадларга минимал харажатлар ва максимал даражада эришишни ўз ичига олади, гуруҳни бошқариш жараёнида амалга ошириладиган самарадорлик, ҳамкорлик қилувчи одамлар (компания ходимлари) ўз ҳаракатларини уларга йўналтиради, уларнинг ишлаши учун тегишли мотивация асосида умумий мақсадларга эришиш.
Бошқарув ўз иқтисодий механизмига эга, бу ўзаро ҳамкорликнинг аниқ муаммоларини ҳал қилишга қаратилган ижтимоий-иқтисодий, технологик, ижтимоий-психологик, иқтисодий фаолият жараёнида юзага келадиган вазифалар.