I. Nazariy qism 3 II. Asosiy qism 9

2.2.Fotorezistor haqida malumot.

6-rasm.Fotorezistor.

Datchiklar uchun biz LDR deb nomlanuvchi to'rtta yorug'lik sezgir (aniqlovchi) rezistordan foydalanamiz. Shunga qaramay, bu juda keng tarqalgan va siz ularni tez-tez tashqi bog 'chiroqlarida yoki yopiq tungi chiroqlarda topishingiz mumkin. Ular o'zlarining qarshilik darajasini yorug'lik ularga qancha urayotganiga qarab o'zgartiradilar. Yorug'lik qancha ko'p bo'lsa, qarshilik kamroq bo'ladi.

Bizning dasturimiz to'rtta sensorning qarshiligini taqqoslash va servolarimizni harakatlantirish orqali ishlaydi. Datchiklarimiz qanchalik sezgirligi bizning kodimizga to'liq bog'liq. Xuddi shu narsa servolarga tegishli. Bizning kodlarimiz faqat ma'lum bir hududda (loyihaning qolgan qismini buzmaslik uchun) va belgilangan tezlikda harakatlanishi uchun o'rnatdik. Kodda ushbu ikki jihatni ham juda oson o'zgartirish mumkin. Buni keyin qanday qilish kerakligini sizga ko'rsatamiz.

Shuningdek, biz Arduino Sensor Shield-dan foydalangan holda narsalarga yordam berish va bir qator simlarni olib tashlash uchun foydalanamiz. Bu asosan ikkita Servosni ulash uchun. Agar siz buni noldan qurayotgan bo'lsangiz, unda bemalol borishingiz mumkin, ammo Sensor Shields arzon va hayotni osonlashtiradi.

2.3. Fritzing yordamida yig’ish.

7-rasm.Fritzingda ulanishlar ko’rinishi.

Yuqorida ko’rib turganingizdek yig’ish jarayonini amalga oshiramiz bu yerda servo matorlar biri vertikal bo’yicha ikkinchisi gorizontal bo’yicha jalashtiriladi. Yuqoridagi rasmda ko’rib turganingizdek har nir fotorezistorga bittadan qarshilik ulanadi.

XULOSA.

Ushbu kurs ishini bajarish davomida quyidagi ishlar amalga oshirildi:

1. 
   Quyoshni kuztuvchi panel haqida ma’lumotlar to’plandi.
   
2. 
   Quyoshni kuzatuvchi panel ishlab chiqish uchun kerakli qurulmalar haqida ma’luomotlar to’plash.
   
3. 
   Fotorezistorlar yordamida quypsh nuri tushush burchagini aniqlash maqsadida foydalanildi.
   
4. 
   Maxsus panelimizda servos matorlar vertical va gorizontal boyicha ishlashi yo’lga qo’yildi.
   

Quyidagi bilim va ko'nikmalar o'zlashtirildi:

1. 
   Quyoshni kuztuvchi panellar va oddiy panellar haqida malumoylar o’zlashtrildi.
   
2. 
   Oddiy panellarga nisbatan quyoshni kuztuvchi panellarda yuqori samaradorlikka ega bo’lgan holda kundalik energiyaga bo’lgan ehtiyojimizni qoniqtirishi mumkin.
   
3. 
   Fotorezsitorlar ishlash jarayoni o’rganilib chiqildi/
   
4. 
   Servo motorlarni joylashuvi va qaysi burchak ostida nur tushishiga qarab o’z holatini o’zgartiruvchi panel yaratish haqida malumotlar o’zlashtirdim.
   

Dastur quyidagi qulayliklarga ega:

1. 
   Eelektr energiyasini ishlab chiqruvchi quyoshni kuztuvchi panel.Oddiy panelga nisabatan 28-30 % samadorlikka ega.
   
2. 
   Quyoshni kuztuvchi panelga o’rnatilganan keyin u o’zi avtomatik ravishda quyoshga nisbatan o’z holatini o’zagritib kun yakuniga yetganda boshlangich holatga qaytadi.
   

Foydalangan adabiyotlar:

I.Asosiy adabiyotlar:

1. U. B. Amirsaidov, X. Yu. Abasxanova. Mikroprotsessorlar. Oliy o‘quv yurtlari uchun o‘quv qo‘llanma. Toshkent 2014.

2.Изучаем Arduino инструменты и методи технического волшебства. Джерими Булл (2002 г.)

3.Programming Ardunio. Monk C (2011 y.)

II.Qo’shimcha adabiyotlar:

1.Arduino Uno mikrokontrolleri yodamida mexnik harakatni avtomatlashtrish. Qazoqov J.R (2012 y. 56 bet)

2.Проекты с использованием контроллера Arduino. Петин В.А (2014 г.)

3.Ardunio porject handbook. Mark Geddes (2016 y.)

III.Asosiy adabiyotlar:

1.http://uz.infocom.uz/2015/02/24/ornatilgan-tizimlarni-boshqarish-dasturiy-taminotini-sn-atmega128a-platasida-sozlash/

2. https://habr.com/ru/post/357900/

3. https://www.instructables.com/id/Simple-Dual-Axis-Solar-Tracker/

Ilova.

Dastur kodi quyidagicha bo’ladi:

#include // include Servo library
// 180 horizontal MAX

Servo horizontal; // horizontal servo

int servoh = 180; // 90; // stand horizontal servo
int servohLimitHigh = 180;

int servohLimitLow = 65;

// 65 degrees MAX

Servo vertical; // vertical servo

int servov = 45; // 90; // stand vertical servo
int servovLimitHigh = 80;

int servovLimitLow = 15;

// LDR pin connections

// name = analogpin;

int ldrlt = 0; //LDR top left - BOTTOM LEFT <--- BDG

int ldrrt = 1; //LDR top rigt - BOTTOM RIGHT

int ldrld = 2; //LDR down left - TOP LEFT

int ldrrd = 3; //ldr down rigt - TOP RIGHT

void setup()

{

Serial.begin(9600);

// servo connections

// name.attacht(pin);

horizontal.attach(9);

vertical.attach(10);

horizontal.write(180);

vertical.write(45);

delay(3000);

}
void loop()

{

int lt = analogRead(ldrlt); // top left

int rt = analogRead(ldrrt); // top right

int ld = analogRead(ldrld); // down left

int rd = analogRead(ldrrd); // down rigt

// int dtime = analogRead(4)/20; // read potentiometers

// int tol = analogRead(5)/4;

int dtime = 10;

int tol = 50;

int avt = (lt + rt) / 2; // average value top

int avd = (ld + rd) / 2; // average value down

int avl = (lt + ld) / 2; // average value left

int avr = (rt + rd) / 2; // average value right
int dvert = avt - avd; // check the diffirence of up and down

int dhoriz = avl - avr;// check the diffirence og left and rigt

Serial.print(avt);

Serial.print(" ");

Serial.print(avd);

Serial.print(" ");

Serial.print(avl);

Serial.print(" ");

Serial.print(avr);

Serial.print(" ");

Serial.print(dtime);

Serial.print(" ");

Serial.print(tol);

Serial.println(" ");

if (-1*tol > dvert || dvert > tol) // check if the diffirence is in the tolerance else change vertical angle

{

if (avt > avd)

{

servov = ++servov;

if (servov > servovLimitHigh)

{

servov = servovLimitHigh;

}

}

else if (avt < avd)

{

servov= --servov;

if (servov < servovLimitLow)

{

servov = servovLimitLow;

}

}

vertical.write(servov);

}

if (-1*tol > dhoriz || dhoriz > tol) // check if the diffirence is in the tolerance else change horizontal angle

{

if (avl > avr)

{

servoh = --servoh;

if (servoh < servohLimitLow)

{

servoh = servohLimitLow;

}

}

else if (avl < avr)

{

servoh = ++servoh;

if (servoh > servohLimitHigh)

{

servoh = servohLimitHigh;

}

}

else if (avl = avr)

{

// nothing

}

horizontal.write(servoh);

}

delay(dtime);

}

Yuqori chap sensordan keladigan qora simni oling (TL deb belgilangan) va uni ikkinchi Terminal blok teshigiga joylashtiring.

Pastki chapdan oling va uchinchi teshikka o'ting.

Yuqori o'ng to'rtinchi teshikka kiradi.

Yuqori chap beshinchi teshikka kiradi.

Ularning barchasi mahkam yopilganligiga ishonch hosil qiling.

O'zingizning 4 Port Terminal Blokingizni va to'rtta 10000 mm qarshiliklarga ega bo'ling .

To'rt rezistorni bir-biriga bog'lang va ularni 4 Port Blokidagi teshiklardan biriga qo'ying . Qarama-qarshi tuynukda bir jumperda . Bu jumper bizning umumiy salbiyimiz .

Endito'rtta Jumpersni ushlang.Ushbu Jumpers-ning har biri bizning 5 portli blokimizdagi rezistor bilan teshikni bo'lishadi . Bir tayoq Resistor chek va to'rt qora Tel teshik har bir qarama-qarshi teshigidan bir Jumper.

Bundan tashqari, sizning oxirgi port ulanish moslamangizni qarama-qarshi tuynukda sizning Umumiy Pozitivingiz (barcha qizil simlar bilan) uchun sizning 5 Port Terminal Blokida ishlatishni xohlaysiz .

Servoslarni Arduino-ga ulang. Buni Shildning ko'plab ichki pin qatorlari orqali bajarish juda oson.

Bottom Servo PIN 10 ketadi.

Top Servo PIN 9 boradi.

Qizil rang ijobiy va qora rangga, sariq rang signalga o'tishi bilan ularni to'g'ri biriktirganingizga ishonch hosil qiling.

Endi biz Terminal blokimizdan chiqadigan barcha oltita sakrashni bog'laymiz.

Umumiy salbiy (Besh portli blokdan) GND (zamin) pinlarining istalgan qismiga o'tishi mumkin .

Umumiy musbat (to'rtta port blokidan) har qanday 5V pinga o'tishi mumkin.O'zingizning 5 ta port blokingizga qarang. Bu tartib chapdan o'ngga bo'lishi kerak.

Umumiy salbiy. TL BL TR BR.

TL 2-pin-ga o'tadi

BL 0 pin-ga o'tadi

TR 3 pin-ga o'tadi

BR 1-pin-ga o'tadi

Kodni qaysi tugmachasi borligini har doim o'zgartirishingiz mumkin.