Ichida sоnlarni qo’shish va ayirishni o’rgatish. Yuz ichida sonlarni qo’shish va ayrishni o’rganish bosqichlari va usullari

42 – 15 – o„nlikdan o„tib ayirish. 
42 – 15 = (42 – 10) – 5 = 32 – 5 = 27 
YOZMA QO‘SHISH VA AYIRISH 
Yuqoridagi usullarning hammasi bilan tanishib bo„lgach, o„qituvchi yig„indini 
ancha оsоn tоpish uchun misоllarni qanday yozishni ko„rsatadi, ya‟ni hisоbning
yozma usulini ko„rsatadi. Bunda sоnlar bir-birining оstiga to„g„ri yoziladi(ustun 
bo„ylab). O„nliklar оstidan o„nliklar, birliklar оstidan birliklar yoziladi. Ularning 
chap tоmоniga + (yoki – ) alоmati qo„yiladi. Pastdan chiziq tоrtiladi va uning 
ostiga yig„indi (ayirma) yoziladi. Bunda ish birliklarni qo„shish (ayirish)dan 
bоshlanadi. 

---

 
29 + 32 = 
75 + 15 = 
1. O„nliklar o„nliklar 
tagiga, birliklar birliklar 
tagiga yoziladi. 
2. Dastlab birliklar 
birliklarga qo„shiladi. 
5 birl. + 3 birl. = 8 birl. 
8 birliklar tagiga 
yoziladi. 
3. So„ng o„nliklar 
o„nliklarga qo„shiladi. 
4 o„nl. + 2 o„nl. = 6 
o„nl. 
6 o„nliklar tagiga 
yoziladi. 
4. Javob: 45 bilan 23 
ning yig„indisi 68 ga 
teng. 
1. O„nliklar o„nliklar 
tagiga, birliklar birliklar 
tagiga yoziladi. 
2. Birliklar birliklarga 
qo„shiladi. 
9 birl. + 2 birl. = 11 
birl. 
11 birl. – bu 1 o„nl. va 1 
birl. 
Birliklar ostiga 1 ni 
yozib, 1 o„nlikni esa 
o„nliklar ostiga yozish 
uchun esda saqlab 
qolinadi. 
3. O„nliklar o„nliklarga 
qo„shiladi. 
2 o„nl. + 3 o„nl. = 5 
o„nl. 
5 o„nl. + 1 o„nl. = 6 
o„nl. 
O„nliklar ostiga 6 
yoziladi. 
4. Javob: 29 bilan 32 
ning yig„indisi 61 ga 
teng. 
1. O„nliklar o„nliklar 
tagiga, birliklar birliklar 
tagiga yoziladi. 
2. Birliklar birliklarga 
qo„shiladi. 
5 birl. + 5 birl. = 10 birl. 
10 birl. – bu 1 o„nl. va 0 
birl. 
Birliklar ostiga 0 ni 
yozib, 1 o„nlikni esa 
o„nliklarga qo„shib 
yozish uchun esda saqlab 
qolinadi. 
3. O„nliklar o„nliklarga 
qo„shiladi. 
7 o„nl. + 1 o„nl. = 8 o„nl. 
8 o„nl. + 1 o„nl. = 9 o„nl. 
O„nliklar ostiga 9 
yoziladi. 
4. Javob: 75 bilan 15 
ning yig„indisi 90 ga 
teng.