Идентификация ва аутентификация” фани бўйича

Autentifikatsiya hám de identifikaciyalawdıń faktorları
Sub'ekt óziniń shaxsın tastıyıqlaw hám de sistemadan paydalanıw ushın sistemaǵa qanday da jasırın informaciyanı usınıs etedi. Ol sistemaǵa hár qanday kórinistegi informaciyanı usınıwı múmkin.
Autentifikatsiya faktori - anıq bir informatsiya túri bolıp, sub'ekttiń autentifikatsiyadan ótiw ushın usınıs etetuǵın jasırın informaciyası bolıp tabıladı.
Ádetde ush faktorga tiykarlanǵan autentifikatsiyalash usılları ámeldegi, yaǵnıy :
1.1-keste

Autentifikaciyalaw faktori	Autentifikaciyalaw faktorlarina mısallar
Qanday da bilimdi, informaciyanı biliwge tiykarlanǵan autentifikatsiya	Parol; PIN-kod (Personal Identification Number).
Qanday da quralǵa iyelik etiwge tiykarlanǵan autentifikatsiya	• Fizikalıq gilt; • Magnit karta ; • OTR-júzimen, bir retli parol' generatsiya etiwshi apparat.
Biometrik xarakteristikalarǵa tiykarlanǵan autentifikatsiya	Barmoq izi; Ko'z pardasi; Ovoz, tovushga asoslangan.

Ayırım kompaniya yamasa firmalarda kirisiw-shıǵıwǵa kúshli qadaǵalaw tashkil etilgen, yaǵnıy kompaniyaǵa kirisiw xuquqi tek ǵana sheklengen muǵdardaǵı shaxslarǵa berilgen boladı. Mısalı, server reti kelgendege tek admınıstrator yamasa finans bólimi bólmelerine tek bul bólim xızmetkerleri kirisiw xuquqiga ıyelewleri kerek.

Házirgi kúnde taraw -shólkemlerde kúshli qadaǵalawdı shólkemlestiriw ushın integrallasqan logikalıq qurallar járdeminde autentifikatsiyalovchi SKUD sistemaları qollanılıp atır. Kompyuter sistemasındaǵı resurslardan paydalanıw ushın smart-kartalardan paydalansa boladı. Bul quraldan hár qıylı ımaratlarǵa kirisiwde fizikalıq shaxslardı autentifikatsiyalashda keń paydalanılıp atır.
Autentifikatsiyalash procesi bir hám de kóp faktorli bolıwı múmkin. Eger
sistemaǵa kirisiw processinde tek bir faktordan paydalanılsa bul bir faktorli autentifikatsiya yamasa bir neshe faktordan paydalanılsa kóp faktorli autentifikatsiya esaplanadı. Mısalı kóp faktorli autentifikatsiyaga tómendegilerdi mısal keltirsa boladı :

• 
  paydalanıwshı sistemaǵa kirisiwde smart karta menen birgelikte parol'dan paydalanıwı ;
  
• 
  barmaq izi hám de fizikalıq gilt járdeminde;
  
• 
  kóz perdesi hám de PIN-kod járdeminde.
  

Mısalı eki faktorli autentifikatsiya procesine bankomatlarni mısal keltiriwge boladı. Sebebi bankomatlar menen islew processinde magnit palosali karta hám de PIN koddan bir waqtıniń ózinde paydalanıw talap etiledi.