Ii. Нефть ва газ конлари коллекторларининг тавсифи

 
11.6. Қудуқни мустаҳкамлашда ишлатиладиган ускуналар 
Қудуқларни 
мустаҳкамлашда 
ишлатиладиган 
ускуналар 
бўлиб, 
қудуқларни цементлаш учун тайёрланган мосламалар, цементлаш агрегатлари, 
цемент аралаштирувчи машиналар, блок манифольд ва цементлаш "бошчаси" 
каби мосламалар хисобланади. 
Вазифаси: қудуқларни цементлаш вақтида цемент ҳайдаётган 
агрегатдаги цемент қоришмаларини бир нуқта орқали қудуққа ўтказиш ва 
цементлаш тиқинини бир вақтни ўзида ушлаб туриш, ҳамда қудуқни герметик 
босим остида сақлаш вазифасини бажаради. Бундан ташқари, қудуқни ювиш ва 
цементлаш ишларини амалга оширади. 

---

Цементлаш ускунаси учининг тузилиши. 
18-расм. Цементлаш ускунаси учи. 
1- корпус; 2- остки ажратувчи тиқин; 3- ёнлама ўтказиш тармоғи; 4- 
сальникли тўхтатгич; 5- юқорига ажратувчи тиқин; 6- корпус қопқоғи; 7- 
крестовина; 8- боғловчи. 
Ҳозирги вақтда цементлаш ускуна учларининг қуйидаги турлари 
мавжуд: ЦГЗ, ГЦК, ГЦ5 - 150, СИПУ, 2ГУЦ -500. 
Тузилиши бўйича бу ускуна учлари бир - бирига ўхшаш. 2ГУЦ - 400 
цементлаш ускунаси учи қудуқни цементлаш вақтида 400 мПа босим остида 
ишлаши кузатилади. Бунда боғланувчи калонна билан ускуна учининг 
боғланиш диаметри 141 мм. дан 168 мм. гача бўлади. Бу ускуна учида 7 та 

---

боғланувчи мослама мавжуд. Шулардан 2 таси тиқинни ушлаб туриш 
вазифасини бажаради. 
11.6.1. Цементлаш тиқинининг вазифаси 
Бурғилаш эритмасини ва ҳайдовчи суюқликни, ҳимоя қувурларини 
цементлаш вақтида цементли эритмадан ажратиб туриш вазифасини 
цементлаш тиқини бажаради. 
19- расм. Цементлаш тиқинлари. 

---

а- остки; б- юқори; в- юқориги қисмнинг секцияли тиқини; г- шу 
тиқинни остки қисми; д- поғонали цементлаш жараёнида остки поғона учун 
юқори тиқин; е- цементлаш муфтасининг очиш тиқини.
1- резина манжетлар; 2- металл қисми; 3- мембрана; 4- гайка; 5- 
пичоқ; 6- тўхтатиш ҳалқаси; 7- жойлашиш ўрни; 8- калибрланган штифтлар; 
9- жойлашиш бошчаси. 

---

бошланғич ҳолат 
оҳирги ҳолат 
20-расм. Пастки ажратувчи тиқин 
1 – мустаҳкамловчи калонна; 2 – резинали манжет; 3 – тиқин 
жойлашиш ўрни; 4 - клапан; 5 - гайка; 6 - муфта; 7 - "тухташ" ҳалқаси. 
Ишлатилган материаллар: чугун, алюмин ва резина. 
Қудуқларни цементлашда ишлатиладиган ускуналар қуйидагилардир:
- цементлаш агрегатлари,
- цемент аралаштиргич машиналар,
- цементлаш ускуна учи,
- цементлаш тиқини ва бошқа жиҳозлар (юқори босимга чидамли 
кранлар, эритмани тақсимловчи мослама, эгилувчан металл шланглар ва 
бошқалар).