Iii bob. “Axborot tizimlari va texnologiyalari” kafedrasi professor-o‘qituvchilarining chop qilingan maqolalari haqida ma’lumot beruvchi axborot interfeyslarini loyihalash uslublari va yaratish texnologiyasi

III Bob. “Axborot tizimlari va texnologiyalari” kafedrasi professor-o‘qituvchilarining chop qilingan maqolalari haqida ma’lumot beruvchi axborot interfeyslarini loyihalash uslublari va yaratish texnologiyasi.


3.1. Axborot tizimlari interfeyslarini yaratish uchun ma’lumotlar bazasi strukturasini ishlab chiqish.
Ma’lumotlar bazasi (MB) – kompyuter xotirasiga yozilgan ma’lum bir strukturaga ega, o’zaro bog’langan va tartiblangan ma’lumotlar majmuasi bo’lib, u biror bir obyektning xususiyatini, holatini yoki obyektlar o’rtasidagi munosabatni ma’lum ma’noda ifodalaydi. MB foydalanuvchiga strukturalashtirilgan ma’lumotlarni saqlash va ishlatishda optimal qulaylikni yaratib beradi.
Ma’lumki ma’lumotlarni kiritish va ularni qayta ishlash jarayoni katta hajmdagi ish bo’lib ko’p mehnat va vaqt talab qiladi. MB bilan ishlashda undagi ma’lumotlarning aniq bir strukturagi ega bo’lishi, birinchidan foydalanuvchiga ma’lumotlarni kiritish va qayta ishlash jarayonida undagi ma’lumotlarni tartiblashtirish, ikkinchidan kerakli ma’lumotlarni izlash va tez ajratib olish kabi qulayliklarni tug’diradi.
MB ma’lum bir obyekt sohasini ifodalaydi va uning ma’lumotlarni o‘z ichiga oladi, ularni saqlaydi va foydalanuvchiga ma’lumotlarni qayta ishlashda undan foydalanish imkonini yaratib beradi.
Ma’lumotlar bazasi tushunchasi maydon, yozuv kabi elementlar bilan chambarchas bog’liq.
Maydon-bu ma’lumotlarni mantiqiy tashkil etishni elementar birligi bo‘lib, u axborotni eng kichik va bo‘linmas birligi bo‘lgan rekvizitga mos keladi.
Maydonni tasvirlash uchun quyidagi tavsiflardan foydalaniladi:
-maydon nomi - masalan, familiyasi, ismi, tug’ilgan sana, lavozimi, ish staji, mutaxassisligi.
-maydon turi, masalan, son (chislovoy), simvol (simvolniy), sana/vaqt (data/vremya), mantiqiy (logicheskiy).
-maydon uzunligi (o’lchami), masalan, eng ko’p simvollar sig’imi; maydon aniqligi, (son tipidagi ma’lumotlar uchun) masalan, sonning o’nlik kasr qismini aks ettirish uchun o’nlik raqamdan to’rtta.
Menga berilgan “ATT kafedrasi professor o’qituvchilari ilmiy maqolalari haqida0 ma’lumot beruvchi axborot interfeysi” mavzusidagi kurs loyihasining ma’lumotlar bazasi strukturasi quyidagicha:

T/r	Maydon nomi	Maydon turi	Maydon uzunligi	Izoh
1	O’qituvchining ismi familiyasi	belgili	50
2	Yashash manzili	belgili	60
3	Tug’ilgan sanasi	Sana/vaqt	8
4	Pasport seriyasi	Belgili	2	qiymatlar ro’yhatidan iborat
5	Pasport raqami	sonli	7
6	Telefon raqami	sonli	11	kiritilgan niqob
7	Millati	belgili	15	qiymatlar ro’yhatidan iborat
8