Ijodiy ish 2

Ijodiy ish 2

Nizamova Feruza

Astronomiya

Astronomiya (ostro… va yunoncha nomos– qonun) – Koinot jismlari va ularning sistemalari paydo boʻlishini, taraqqiyoti va tuzilishini, koʻrinma va haqiqiy harakatlarini, kimyoviy tarkibi va fizik holatini, koinotning bir butun umumiy qonuniyatlarini oʻrganuvchi fan.

Astronomiya hozir tadqiq sohasi va usuliga koʻra 7 boʻlimga ajratiladi:

Astronomiya hozir tadqiq sohasi va usuliga koʻra 7 boʻlimga ajratiladi:

• Astrometriya;
• Astrofizika;
• Radioastronomiya;
• osmon mexanikasi;
• yulduzlar astronomiyasi;
• Kosmogoniya;
• Kosmologiya.

Bularning har biri oʻz navbatida bir qancha sohalarni oʻz ichiga oladi.

Bo’limlari

Galaktika

Sayyora

Sayyora (sayyor, harakatchan) — keskin termoyadroviy reaksiyalardan holi boʻlgan yulduz atrofida aylanuvchi, mehvarida oʻzidan katta jism mavjud boʻlmagan va mehvarining ekssentrisiteti 0 ga yaqin boʻlgan osmon jismi. 

Sayyoralar

Quyoshning tortish kuchi taʼsirida uning atrofida aylanuvchi yirik sharsimon jismlar.

Sayyora deb atashgan. Quyosh atrofida aylanuvchi yirik Sayyora 9 ta (Merkuriy, Venera, Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran, Neptun, Pluton).

Merkuriy

Merkuriy

Utorud - Quyosh sistemasidagi Quyoshga eng yaqin sayyora

Merkuriyning diametri 4865 km; massasi 3,304–1023 kg; Oʻrtacha zichligi 5,52 g/sm3

Venera

Quyosh tizimining Quyoshdan uzoqligi bo’yicha 2-o’rindagi sayyora

Massasi Quyosh massasining 0,9528 ulushini tashkil etadi, oʻrtacha zichligi 5,27 g/sm³ 

Mars

Mars

Quyosh sistemasiga kiruvchi 9 ta katta sayyoralardan biri

Oʻrtacha radiusi 3388 km, massasi 6,4–1023 kg

Yupiter

Quyosh sistemasidagi eng katta, Quyoshdan uzoqligi boʻyicha beshinchi sayyora

Massasi Yernikidan 318,36 marta katta, yaʼni 191029 g; zichligi 1,33 g/sm³

Saturn

Saturn

Zuhal - Quyoshdan uzoqligi boʻyicha 6 sayyora

Uning massasi 5681027 g, zichligi 0,72 g/sm³

Uran

Quyoshdan uzoqligi boʻyicha 7 sayyora

Massasi Yer massasidan 14,56 marta katta; oʻrtacha zichligi 1,22 g/sm³

Neptun

Neptun

Quyosh sistemasida Quyoshdan uzoqligi boʻyicha 8-sayyora

Massasi Yer massasining 17,25 baravariga teng. Oʻrtacha zichligi 1,71 g/sm³ ga teng

Pluton

Quyosh sistemasidagi mitti sayyora

Massasi 1,791022 kg, zichligi  2100 kg/m³

YER

Quyosh sistemasidagi Quyoshdan uzoqligi jihatdan uchinchi (Merkuriy, Venera sayyoralaridan keyin) sayyora. U oʻz oʻqi atrofida va aylanaga juda yaqin boʻlgan elliptik orbita boʻyicha Quyosh atrofida aylanib turadi.

Massasi 5976–6021 kg, bu esa Quyosh massasining 1/330000 qismiga teng

E’tiboringiz uchun rahmat