Ijtimoiy-iqtisodiy

jarayonini amalga oshirish bosqichlari. 

 

Savdo, aholiga  maishiy  xizmat koʻrsatish, mahalliy sanoat korxonalari xususiy  va  jamoa 

mulki  qilib  berildi.  Natijada  1997-yilda  savdo-sotiq  hajmi  va  umumiy  ovqatlanish  yalpi 

mahsulotining  95  foizdan  ortiqrogʻi  davlatga  qarashli  boʻlmagan  sektorga  toʻgʻri  keldi.  Uy 

joylarni xususiylashtirish jarayonida ilgari davlat ixtiyorida boʻlgan bir milliondan ortiq kvartira 

yoki davlat uy-joy fondining 95 foizdan ortiqrogʻi fuqarolarning xususiy mulki boʻlib qoldi. 

Davlat  ijtimoiy  dasturida  belgilab  berilgan  ikkinchi  bosqich  1994-1995-yillarga  toʻgʻri 

keldi.  Bu  bosqichda  koʻplab  oʻrta  va  yirik  korxonalar  hissadorlik  jamiyatlariga  aylantirildi 

hamda  ularning  aktsiyalari  respublika  qimmatbaho  qogʻozlar  bozorining  asosini  tashkil  etdi. 

Davlat  mulki  hissadorlikka  aylantirilishi  bilan  bir  qatorda  kichik  xususiy  biznes  korxonalari 

qizgʻin tashkil qilindi. 

Mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarishning  va  xususiylashtirishning  bu  bosqichda  ochiq 

turdagi  aktsionerlik  jamiyatlarini  vujudga  keltirish,  davlat  mulkini  tanlov  asosida  hamda  kim 

oshdi  savdosida  sotish  amaliyotga  joriy  qilindi.  Koʻchmas  mulk  va  qimmatli  qogʻozlar 

bozorining yangi muassasalari barpo etildi. 

Mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va  xususiylashtirishdan  keladigan  samara  ikki 

yoqlama  tavsifga  ega.  Bir  tomondan,  u  aholining  boʻsh  turgan  mablagʻlarini  oʻziga  jalb  qilib, 

ularning bozorga taziyqini pasaytiradi. Ikkinchi tomondan, yangi mablagʻlarni ishlab chiqarishga 

jalb  etish  va  tovar  ishlab  chiqaruvchilar  oʻrtasida  raqobatni  yuzaga  keltirish  uchun  sharoit 

yaratadi.  Bu  yerda  Shuni  ta’kidlash  lozimki  xususiylashtirish  iqtisodiyotning  davlatga  qarashli 

boʻlmagan  sektorini  shakllantirishning  yagona  yoʻli  emas.  Tashabbuskorlik  asosida  yakka 

tartibdagi  xususiy  mulkchilikka  asoslangan,  Shuningdek,  turli  xil  kooperativlar,  shirkatlar, 

ma’suliyati  cheklangan  jamiyatlar  koʻrinishidagi  kichik  va  oʻrta  korxonalarni  tashkil  qilish  – 

ikkinchi qudratli jarayon hisoblanadi. 

Umumiy uy-joy fondini, savdo, mahalliy sanoat, xizmat 

koʻrsatish korxonalarini, qishloq xoʻjaligi mahsulotlarini qayta 

ishlash tizimi korxonalarini xususiylashtirish 

K

oʻ

plab 

oʻ

rta va yirik korxonalar hissadorlik jamiyatlariga 

aylantirish hamda ularning aktsiyalarini respublika 

qimmatbaho qog

ʻ

ozlar bozorida sotish

 

Aksiyalarining nazorat paketi davlat mulkida bo

ʻ

lgan yirik 

korxona va tarmoqlarni xususiylashtirish

 

I-bosqich 

(1992-1993- 

yillar)

 

II-bosqich 

(1994-1995-

yillar)

 

III-bosqich 

(1996–1998- 

yillar)

 

IV-bosqich 

(1998–2002 

yillar)

 

Xususiylashtirilgan korxonalarga xorijiy investitsiyalarni – 

jalb etish, boshqaruv samaradorligini oshirish va mulkchilik 

yangi munosabatlarini to

ʻ

laqonli amal qilishi uchun 

sharoitlar yaratish

 

V-bosqich 

(2003-yildan 

boshlab)

 

Xususiylashtirish jarayonlari samaradorligini oshirish va 

jadallashtirish, iqtisodiyotda xususiy sektorning ishtirokini 

faollashtirish va salmog

ʻ

ini oshirish

 

---

Respublika  iqtisodiyoti  1996-yildan  boshlab  mulkni  davlat  tasarrufidan  chiqarish  va 

xususiylashtirishning  uchinchi  bosqichiga  kirdi.  Bu  bosqich  davrida  (1996–1998-yillar) 

xususiylashtirilmaydigan ob’ektlar roʻyxatiga kirmagan barcha ob’ekt va korxonalar (jami 3146 

ta) davlat tasarrufidan chiqarildi.  

Xususiylashtirish  jarayonlarining  toʻrtinchi  bosqichi  (1998–2002-yillar)  ning  asosiy 

vazifalari  sifatida  davlat  budjetiga  xususiylashtirishdan  tushgan  mablagʻlarni  yoʻnaltirish, 

xususiylashtirilgan  korxonalarga  xorijiy  investitsiyalarni  jalb  etish,  boshqaruv  samaradorligini 

oshirish  va  mulkchilik  yangi  munosabatlarini  toʻlaqonli  amal  qilishi  uchun  sharoitlar  yaratish 

tadbirlarini amalga oshirish belgilandi. 

Oʻzbekistonda davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonlarining hozirgi -