"Psixologiyaning otasi" hisoblangan Velgelm Vundt esa xuddi ana shu tadqiqotga asoslangan ma’lumotlar tuplashga o`z diqqatini qaratdi. U o`zining "Inson va hayvon ruxi haqida leksiyalar"i (1863-y) va 1900 yilda bosmadan chiqqan o`n tomli "Xalqlar psixologiyasi" asarlarida asosan o`zi to`plagan empirik ma’lumotlar asosida xalqlar psixologiyasiga bagishlagan fikrlari tizimini bayon etdi. O’zbekistonda ijtimoiy psixologiya sohasida olib borilgan tadqiqotlar. - Ijtimoiy psixologiyaning fan sifatida yurtimizda rivojlanish tarixiga e’tibor beradigan bo`lsak, shuni ta’kidlash lozimki, u oxirgi o`n yilliklar mobaynida shakllanmoqda, xolos. Lekin tarixdan, umuman psixologiyaning O`zbekiston xududida shakllanishini tahlil qilinsa, uning diniy-falsafiy oqimlar va qarashlar tizimida o`ziga xos tarzda shakllanib kelganini ko`rish mumkin. Masalan, eramizning, II-III asrlarida rivoj topgan mexanizm (asoschisi Mani) yoki mazdakizm (asoschisi Mazdak) va boshqalar o`z diniy qarashlari tizimida ijtimoiy munosabatlar, ijtimoiy adolat va shaxsning o`ziga xosligi kabi goyalarni keng tashviqot qilganlar.
Tadqiqot natijasida shu narsa aniqlandiki, oila a’zolarining rollar borasidagi muvofiq o`zaro munosabatlari oilaviy hamjihatlikning muhim shartidir. Oilaviy majorolar esa, asosan hozirgi zamon o`zbek ayolining ijtimoiy mehnat bilan bandligi hamda oilaviy munosabatlarda eskilik sarqitlarining saqlanib qolganligidadir. - Tadqiqot natijasida shu narsa aniqlandiki, oila a’zolarining rollar borasidagi muvofiq o`zaro munosabatlari oilaviy hamjihatlikning muhim shartidir. Oilaviy majorolar esa, asosan hozirgi zamon o`zbek ayolining ijtimoiy mehnat bilan bandligi hamda oilaviy munosabatlarda eskilik sarqitlarining saqlanib qolganligidadir.
- G`.B. Shoumarov va Ye. A. Morshinalarning (1986) tadqiqotlarida esa oilada bolalarning tarbiyasiga bevosita ta’sir ko`rsatadigan ijtimoiy psixologik omillar o`rganildi, chunonchi, unda o`ziga xos milliy va an’anaviy o`zaro munosabat xususiyatlarining o`rni belgilanadi.
- Oilaviy munosabatlar psixologiyasi xususida o`tkazilgan muhim tadqiqotlardan biri N. Soginovning o`zbek oilasiga xos bo`lgan nikoh va oila munosabatlari - nikohdan qonikish, nikoh motivlari, oila qurishning o`zbeklarga xos bo`lgan yosh xususiyatlari, yosh o`zbek oilalaridagi psixologik mojarolar va ajralishlarning sabablarini tizimli tarzda o`rgangan ilmiy ishidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
