Ijtimoiy psixologiya

Ijtimoiylashuv — bu bizning jamiyatga qo‘shilib yashashimiz va shu 
jamiyatda mavjud bo‘lgan ijtimoiy tajribalarni o ‘zlashtirishimizdan 
iborat bo'lgan jarayondir. Bu jarayon uch bosqichdan iborat holda 
kechadi:
Individ ijtimoiy tajribani
— qabul qilishi, singdirishi;
— o‘z hayoti, faoliyati, munosabati jarayonida qo‘llashi;
— o‘zgalarga uzatishi, o‘z ta ’sirini o‘tkaza olish jarayonidii'.
Ijtimoiylashuvni quyidagi sxema orqali tushunish osonroq ke­
chadi:
Ijtimoiylashuv ikki tom onlam a jarayondir, bir tom ondan indi­
vidning jamiyatga kirib borib, undagi m alakalarni o‘zlashtirish 
jarayoni b o isa, ikkinchi tom ondan, inson faolligi ham da jam i­
yatdagi faol ishtiroki orqali ijtimoiy aloqalarni o‘rnatishdir. Ijti­
moiylashuv g‘oyasini psixologiya sohasiga kiritgan ham da bu 
muam m oni ijtimoiy psixologik bilim larni rivojlantirish uchun 
m uam m o sifatida olib kirgan olim lar ijtimoiylashuvning aynan 
shu ikki tomoniga katta e’tibor qaratishgan.

---

Quyidagilarni o ‘z ichiga oladi: 
Ijtimoiy tajribani
— qabul qilishi, singdirishi;
— o ‘z hayoti, faoliyati munosabati ja- 
rayonida qoHlashi
— o‘zgalarga o‘xshatishi, o‘z ta ’sirini 
o‘tkaza olish jarayoni
Ijtimoiy tajribalarni orttirishimiz
Jamiyatga qo‘shilib yashashimiz
Ijtimoiylashuv jarayonining birinchi tom oni — ijtimoiy 
m alakalarni o ‘zlashtirish — bu jam iyatni insonga ta ’sir etuvchi 
tavsifsi, ikkinchi tom oni esa — inson faolligi — insonning ja m i­
yatga o ‘zining faoliyati orqali ta ’sir etishidir. Bunda inson faol­
ligi pozitsiyasi — ijtimoiy aloqalarga har qanday ta ’sir m a’lum 
bir qaror qabul qilish va keyinchalik shu qarorni bajarish uchun 
m a’lum bir faoliyat strategiyasini ishlab chiqish orqali tushuntiri- 
ladi. Ijtimoiylashuv jarayoni shu keltirilgan tushuntirishlar orqali 
shaxs shakllanish jarayoniga qarshi chiqmaydi, lekin, bu m uam - 
moga turli tom ondan yondashishni talab qiladi. G .M .A ndreye- 
vaning fikriga ko‘ra, «Yosh psixologiyasi uchun bu m uam m o 
«shaxs» mavzusiga taalluqli bo‘lsa, ijtimoiy psixologiya uchun 
«shaxsning jam iyatga ta ’siri» tom ondan qiziqroq hisoblanadi».
Shu o‘rinda ijtimoiylashuv jarayoniga ta ’sir etuvchi om illarni 
ko‘rsatib o ‘tishni lozim topdik. Bular: Biologik kontekst va M a- 
daniy kontekst.

---