Ijtimoiy sheriklik va uning subyektlari J. Yo’ldoshev-1-bosqich magistranti

---

1 

 

Ijtimoiy sheriklik va uning subyektlari 

J.Yo’ldoshev-1-bosqich magistranti 

Hozirgi  kunda  mamlakatimizda  ijtimoiy  –iqtisodiy  taraqqiyotida  huquqiy 

demokratik    davalat  barpo  etishda  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  hamda  davlat 

hokimiyati  va  boshqaruvi  o’rganlarining  birgalikdagi  say-harakatlari  qamrovini 

samaradorligini  yanada  oshirish  dolzarb  vazifa  hisoblanadi.”Ijtimoiy  sheriklik 

to’g’risida”gi  (2014  yil  28  avgust)  Qonuni  qabul  qilishdan  maqsad 

faollik,tashabbuskorlik,  ijtimoiy  ma’suliyat  hamda  aholi  farovonligini  oshirishda 

davlat va jamiyat hamkorligining mexanizmlarini yaratishdan iboratdir. 

Ushbu  huquqiy  hujjatga  muvofiq  ijtimoiy  sheriklik  deganda  davlat 

organlarining  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va  fuqarolik  jamiyatining  boshqa 

institutlari 

bilan 

ijtimoiy–iqtisodiy 

rivojlanish 

dasturlarini 

shu 

jumladan,tarmoq,hududiy  dasturlarini,  normativ-huquqiy  hujjatlarni  hamda 

fuqarolarning  huquqlari  va  qonuniy  manfaatlariga  daxldor  boshqa  qarorlarini 

ishlab chiqish hamda ro’yobga chiqarishdagi hamkorligi tushiniladi. 

“Ijtimoiy  sheriklik  davlat  organlarining  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va 

fuqarolik  jamiyatining  boshqa  institutlari  bilan  mamlakatini  ijtimoiy-iqtisodiy 

rivojlantirish  dasturlarini  ,shu  jumladan  tarmoq,hududiy  dasturlarni,shuningdek 

normativ-huquqiy  hujjatlarni  hamda  fuqarolarning  huquqlari  va  qonuniy 

manfaatlariga  daxldor  bo’lgan  boshqa  qarorlarni  ishlab  chiqish  hamda  amalga 

oshirish borasidagi hamkorligidir. 

Davlat  organlari,  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va  fuqarolik  jamiyatining 

boshqa institutlari ijtimoiy sheriklik subyeklaridir. 

Davlat organlarining o’zini o’zi boshqarish organlari,siyosiy partiyalar, diniy 

tashkilotlar bilan hamkorligi alohida qonunlar bilan tartibga solinadi”

1 

1 

“

IJTIMOIY SHЕRIKLIK TO'G’RISIDA” O'zbekiston Respublikasining  Qonuni 2014 yil 28 avgust

 

---

2 

 

 

 

O’zbekistonda  fuqarolik  jamiyatini  rivojlantirishga  katta  e’tibor 

qaratilmoqda.Ayni  paytda  mamlakat  uchun  muhim  ahamiyatga  ega  loyihalarga 

nodavlat  notijorat  tashkilotlari  fuqarolarning  o’zini  o’zi  bohqarish  organlarining 

keng jalb qilinishi va ularning ishtiroki o’zining uzoq muddatli ijtimoiy-iqtisodiy 

taraqqiyotini  belgilab  beradi.Ijtimoiy  sheriklik  bugun  jamiyatda  amalga 

oshirayotgan  islohotlarning  oshkoraligini  jamiyatning  har  bir  a’zosi  to’g’ri 

anglashga    imkon  yaratadi.  Binobarin  mamlakatda  azaldan  ijtimoiy  hamkorlik 

muhitining  mavjudligi  muhim  omil  hisoblanadi.  Shu  nuqtayi  nazardan,  fuqorolar 

farovonligi, eng avvalo mamlakatda amlaga oshirilayotgan islohotlarning sifati va 

saramasiga  bog’liqligini  hisobga  olsak,    ijtimoiy  hamkorlikning  nechog’liq 

e’tiborga  sazovor  ekanligi  oydinlashadi.  Ijtimoiy  sheriklik  nodavlat  notijorat 

tashkilotlari,  davlat  hokimyati  va  boshqaruv  organlari      hamda  tadbirkorlik 

faoliyati sub’ektlarining  kalishilgan ijtimoiy-iqtisodiy siyosatini ishlab chiqish va 

amalga  oshirish,  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish  dasturlarini  yaratish  va  hayotga 

tadbiq qilish, ijtimoiy muammolarni hal etish mamlakat aholisi turli qatlamlarning 

huquqlari, erkinliklari va manfaatlarini himoyalashdagi  o’zaro faolliyatini nazarda 

tutadi.  Nodavlat  notijorat  tashkilotlari    ijtimoiy  sheriklik  sohasidagi  faoliyatini 

ijtimoiy  sheriklik  bo’yicha  komissiya  ishida  qatnashish,  ijtimoiy-iqtisodiy 

dasturlarni  tayyorlash,  muhokama  qilish  va  amaliyotga  tadbiq  etish,  ijtimoiy 

muhtoj  shaxslarga    zaruriy  ijtimoiy,  huquqiy  va  boshqa  yordamlar  ko’rsatishda 

ishtirok  etish,  shuningdek,  ijtimoiy  sheriklik  sohasidagi    bitimlarni  ishlab  chiqish  

va amalga oshirish yo’li bilan olib boriladi. O’zbekistondagi ijtimoiy sheriklikning 

o’ziga xosligi shundaki, davlatning o’zi ijtimoiy sheriklikning huquqiy maydonini 

yaratishni    va  nodavlat  notijorat  tashkilotlari    huquqlariga  tegishli  moddalarni 

buzganligi  uchun  mansabdor  shaxslarni  jazolashni  kuchaytirish  to’g’risidagi  

qonunchilik 

hujjatlarini 

kiritishni 

taklif 

etmoqda. 

Nodavlat 

notijorat 

tashkilotlarining  samarali  faoliyati  ijtimoiy  muhit  sifatini  oshirishi,  jamiyatning 

---

3 

 

ijtimoiy  qudrati  va  hayot  darajasi  takomillashuviga  imkon  yaratadi.  Aynan  shu 

narsada    ularning    muhim  ijtimoiy-siyosiy  vazifasini  amalga  oshsadi  va  shu  bois 

davlat bu faoliyatni har tomonlama qo’llab-quvvatlashi va rivojlantirishi lozim. 

Hozirgi  paytda  zamonaviy  globallashuvning  yangi  oqimi  davlat  xizmati  va 

fuqarolik  jamiyati  institutlari  o’zaro  faoliyati  ijtimoiy-siyosiy  mehanizmmining 

yanada  mukammalroq  shakllarini  ishlab  chiqishni  taqazo  etmoqda.  Ijtimoiy 

hamkorlik  nafaqat  muayyan  rivojlanish  mahsuli,  balki  taraqqiyotning  o’zi, 

maqsadni  aniq  belgilashga  erishish  darajasidir.  Yurtboshimiz  ta’kidlaganidek 

“Jamiyat  taraqqiyotining  hozirgi  bosqichida  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va 

boshqa  fuqarolik  institutlari    ro’lini  yanada  kuchaytirish  fuqarolik  jamiyatini 

shakllantirish,  demokratlashtirish  va  mamlakatimizning  jahon  hamjamiyatiga 

integratsiyalashuvi  bo’yicha  o’z  oldimizga  qo’ygan  maqsadimizni  ro’yobga 

chiqarishda hech bir mubolag’asiz hal qiluvchi omil ekanini o’ylaymanki kimgadir 

o’qtirib o’tish zarurati bo’lmasa kerak”.   

Prezident  Islom  Karimov  “Mamlakatimizda  demokratik  islohotlarni  yanada 

chuqurlashtirish  va  fuqarolik  jamiyatini  rivojlantirish  konsepsiyasi”  nomli 

ma’ruzasida  ta’kidlaganidek  “Fuqarolik  jamiyati  institutlarining  yanada 

rivojlanishiga  erishish,  amalga  oshirilayotgan  islohotlarimizning  oshkoraligi  va 

samaradorligini  ta’minlashda  ularning  ro’lini  kuchaytirishda  “Ijtimoiy  sheriklik 

to’g’rida” gi qonunning qabul qilinishi muhim ahamiyat kasb etadi. Maskur qonun 

nodavlat notijorat tashkilotlarining davlat tuzilmalari  ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish 

dasturlarini amalga oshirish ijtimoiy muammolarni hal qilish mamlakat aholisining 

turli tabaqalari huquqlari, erkinliklari va manfaatlarini himoya qilish hamda o’zaro 

hamkorligining  tashkiliy-huquqiy  mexanizmlarini  takomillashtirishda  katta  ro’l 

o’ynaydi”. 

Umuman  olganda  “Ijtimoiy  sheriklik  to’g’rida”gi  Qonun  davlat  va  jamiyat 

o’rtasidagi  samarali  muloqat  olib  borish    nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va 

fuqarolik  jamiyati  boshqa  institutlarning  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish  dasturlarini 

---

4 

 

amalga  oshirish,  gumanitar  muammolarni  hal  etish,  mamlakatimiz  aholisi  turli 

qatlamlarining  huquq  va  erkinliklari,  manfaatlarni  himoya  qilishda  hamkorlik 

o’rnatish uchun qulay huquqiy maydon yaratishga qaratilgani bilan ahamiyatlidir. 

Bu  huquqiy  hujjat  nodavlat  notijorat  tashkilotlarining  davlat  tuzilmalari  bilan 

o’zaro  munosabatlaridagi  aniq  chegaralarni  belgilaydi  va  tashkiliy-huquqiy 

mehanizmlarni  takomillashtiradi.  U  nodavlat  notijorat  tashkilotlari  va  fuqarolik 

jamiyati  boshqa  institutlarining  ro’lini  kuchaytish,  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanish 

dasturlarini va yirik ijtimoiy ahamiyatga molik qonun hujjatlarni ishlab chiqish va 

amalga  oshirish  jarayonida  keng  aholi  qatlamlari  manfaatlarini  hisobga  olishga 

xizmat qiladi.