Ijtimoiy soha iqtisodiyoti

Talab bo'yicha subsidiyalar kam ta'minlangan aholining dori-darmonlar, bolalar ovqatlari va jamoat transporti kabi ijobiy tashqi ta'sirga ega bo'lgan muayyan tovarlar va xizmatlarni sotib olish uchun xarid qobiliyatini oshirishga qaratilgan. Bu davlat tomonidan kam ta'minlangan oilalarga tegishli tovarlar va xizmatlar uchun tegishli kuponlar (kartalar) taqdim etilishida namoyon bo'ladi.

Iste'molchilar subsidiyalarni arzonlashtirilgan narxlarda yoki bepul sotib olishlari mumkin, sotuvchilar, ishlab chiqaruvchilar, qabul qiluvchi kartalar (kuponlar) pul ekvivalentini oladilar va aholining barcha guruhlari narxlarni muvozanat darajasida ushlab turish imkoniyatiga ega. Ishlab chiqaruvchilar ijobiy tashqi ta'sirlar bilan bog'liq tovarlar va xizmatlarni raqobatbardosh bozor narxlarida sotishlari mumkin. Ammo bunday narxlarda, subsidiyalarsiz, kam ta'minlanganlik tufayli kam ta'minlangan oilalar ushbu ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lgan imtiyozlarga ega bo'lish imkoniyatidan butunlay mahrum bo'lishlari yoki kamroq miqdorda olishlari mumkin. Ijobiy tashqi ta'sir ularga to'liq taalluqli emas.

Ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalar berish va ijtimoiy jihatdan past, subsidiyalangan narxlarni belgilash bir qator muhim kamchiliklarga ega.

Birinchidan, subsidiyalangan narxlardan foydalanish aholining yuqori va o'rta haq to'lanadigan qatlamlariga kam ta'minlanganlarga qaraganda ko'proq foyda keltiradi.

Ishlab chiqarishni subsidiyalashda budjetdan to'lovlar iste'molchilarni subsidiyalashdan ko'ra yuqori. Ikkinchisi maqsadli, maqsadli va maxsus iste'molchilar guruhlarini qamrab oladi.

Ikkinchidan, ishlab chiqaruvchilarga subsidiyalar narxlarning tuzilishini buzadi va ularning asosiy axborot, signalizatsiya funksiyasini buzadi. Bu esa narxlar muvozanatining buzilishiga, resurslarni oqilona taqsimlash va ulardan foydalanishga olib keladi. Subsidiyalangan narxlar muvozanat narxlaridan past bo'lganda narxning yuqori chegarasi sifatida belgilanadi. Busiz, narxning shiftini joriy qilish nuqtasi yo'qoladi. Muayyan tovar ishlab chiqaruvchilarga davlat tomonidan katta miqdorda subsidiyalar ajratilgan holda, muayyan mahsulot uchun narx chegarasini belgilash unga talab muammosini hal qilishi mumkin. Ammo bu arzon tovarga beparvo munosabatni shakllantiradi. Biroq, aksariyat hollarda, narxning yuqori chegarasini joriy etish subsidiya shaklida davlat tomonidan tegishli yordam ko'rsatish bilan birga kelmaydi. Natijada tovarlarning surunkali taqchilligi yuzaga keladi va davlat ularni ratsionga solish choralarini ko'rishi kerak.