Ikkilamchi elektron (tezkor elektronlar tomonidan taqillatish); termion

Bu qisqacha xulosa.
To'liq versiya ustida ishlash davom etmoqda




Leksiya20
vakuumdagi oqim
1. Vakuum haqida eslatma
Vakuumda elektr toki yo'q, chunki termodinamik vakuumda zarrachalar mavjud emas.
Biroq, amalda erishilgan eng yaxshi vakuum
,
bular. juda ko'p miqdordagi zarralar.
Shunga qaramay, vakuumdagi oqim haqida gapirganda, ular termodinamik ma'noda ideal vakuumni anglatadi, ya'ni. zarrachalarning to'liq yo'qligi. Har qanday manbadan olingan zarralar oqim oqimi uchun javobgardir.
2. Ish funktsiyasi
M a'lumki, metallarda elektron gaz mavjud bo'lib, uni tortishish kuchi bilan ushlab turadi kristall panjara. Oddiy sharoitlarda elektronlarning energiyasi yuqori emas, shuning uchun ular kristall ichida saqlanadi.
Agar biz elektron gazga klassik pozitsiyalardan yaqinlashsak, ya'ni. u Maksvell-Boltzman taqsimotiga bo'ysunadi deb hisoblasak, tezligi o'rtachadan yuqori bo'lgan zarrachalarning katta qismi borligi aniq. Binobarin, bu zarralar kristalldan chiqib ketish va uning yonida elektron bulut hosil qilish uchun yetarli energiyaga ega.
Metallning yuzasi musbat zaryadlangan. Er yuzidan elektronlarni olib tashlashga to'sqinlik qiladigan ikki qavatli qatlam hosil bo'ladi. Shuning uchun elektronni olib tashlash uchun unga qo'shimcha energiya berish kerak.
Ta'rifi: Metalldan elektronlarning ish funksiyasi elektronni metall yuzasidan cheksizlikka nol holatda olib tashlash uchun unga berilishi kerak bo'lgan energiya deyiladi.E k.
Turli metallar uchun ish funktsiyasi boshqacha.

Mavzu:Termo electron emessiya

Termoelektr hodisalar - ket maket ulangan turli qattiq oʻtkazgichlardan iborat elektr toki zanjirida elektr va issiqlik jarayonlari orasidagi oʻzaro bogʻlanishga asoslangan fizik gʻodisalar. Zeyebek, Peltye va Tomson effektlari Termoelektr hodisalar boʻlib, ular asosida bu hodisalarning miqdoriy kattaliklari aniklanadi. Har xil tarkibli va ulanish nuqtalarida temperatura turlicha boʻlgan ikki oʻtkazgichda elektr yurituvchi kuch (e.yu.k.) — termo e.yu.k. qosil boʻlishini nemis fizigi T.I. Zeyebek 1821-yilda kashf etgan.
1953-yilda termo e.yu.k.ning yana bir manbai — elektronlarning fononlarga ergashish effekti ochildi. Agar qattiq jismda tralar oʻzgarishi yuz bersa, u holda issiq tomondan sovuq tomonga harakat qilayotgan fononlar soni teskari tomonga harakatlanayotganlarga nisbatan koʻproq boʻladi. Natijada fononlar elektronlar bilan toʻqnashib, ularni ham oʻziga ergashtiradi va sovuq tomonda manfiy (issiq tomonda musbat) zaryad toʻplana boshlaydi. Bu jarayon hosil boʻlayotgan potensiallar ayirmasi fononlar harakatini muvozanat holatga keltirguncha davom etadi. Metallarda elektronlar konsentratsiyasi katta va u traga bogʻliq emas. Elektronlar energiyasi ham traga bogʻliq emas, shuning uchun metallarda termo e.yu.k. kichik. Yarimoʻtkazgichlarda va ularning qotishmalarida termo e.yu.k. katta qiymatga erishadi. Chunki ularda tok tashuvchilar konsentratsiyasi kichik va u traga bogʻliq boʻladi.
Tok tashuvchilar oqimida issiklik muvozanatining buzilishi barcha Termoelektr hodisalarga sabab boʻladi. Barcha termoelektrik koeffitsiyentlarning mutlaq qiymati tok tashuvchilar konsentratsiyasi kamayishi bilan kattalashadi; shuning uchun ular yarimoʻtkazgichlarda metallar va ularning qotishyalaridagiga nisbatan oʻn va, hatto, yuz marta katta boʻladi. Termoelektr hodisalar tralarni oʻlchashda va issiklik energiyasini elektr energiyasiga aylantirishda qoʻllaniladi.
.
Termoelektron emissiya, Richardson effekti— oʻtkazgichlar, qattiq va baʼzan suyuq jismlardan issiklik energiyasi taʼsirida elektronlarning vakuum yoki boshqa muxitlarga chikish hodisasi. Bu hodisa vakuumda toza metallar (W, Mo, Ta) dan 2000—2500 K trada va murakkab yarimutkazgichli katodlardan 1000 K trada kuzatiladi. Elektronlar jism sirti (emitter) dan tashqariga chiqishi uchun jism chegarasidagi potensial toʻsiqni yengishi zarur; past tralarda bu toʻsiqni yenga olmaydi. Metall qizdirilganda elektronlarning kinetik energiyasi ortib, sirtdan oʻtib, sirt atrofida fazoviy zaryad hosil qiladi. Fazoviy zaryadning elektr maydoni Termoelektron emissiya jarayonini susaytiradi. Buning oldini olish uchun fazoviy zaryaddan maʼlum masofada elektrod (anod)ga musbat potensial berilib, fazoviy zaryad tortib olinadi, yaʼni termoelektron tok hosil qilinadi. Termoelektron tok emitter — katod xossasiga, anod kuchlanishiga va traga bogʻliq. Termoelektron emissiya tokining maksimal toʻyinish qiymatining kuchlanishga bogʻlikligi Chayld — Lengmyur formulasi bilan ifodalanadi. Termoelektron emissiya koʻpgina elektrovakuum asboblar va ion asboblar ishlashining asosi hisoblanadi. Uni dastlab 1900—01 yillarda O.U. Richardson oʻrgangan. Richardson — Deshman formulasi yarimoʻtkazgichli emitterlar uchun ham oʻrinli, ammo bunda Termoelektron emissiya hodisasining mohiyati metallarnikidan farq qiladi. Termoelektron emissiya katodlar ishlab chiqarish, elektrovakuum va gazrazryad qurilmalarning asosini tashkil etadi.

Mavzu: O’ta o’tkazuvchanlik va unung kvantomexanikaviy talqini