Ilib kirishi, ifloslanishining oldini olish va tejamkorlik maqsadlarida uning ostiga qumli qavat t o ‘shaladi. Oddiy tosh va tosh-qum li ballastlar tabiiy sharoitlarda qatlamlangan bodib, suv o'zanlaridan olinadi

Ballast qatlamining asosiy vazifasi shpallardan tushadigan kuchni yer polotnosining asosiy m aydonchasiga bir tekis tarqatish, shpallarning vertikal va gorizontal kuchlar ta’siriga ch id am liligin i ta ’m inlash iz osti zam in in in g elastikligini ta’minlash hamda rels-shpal panjarasini profilda rostlash va undan ustki suvlarni qochirishdan iborat. Ballast qatlam i o ‘zida suv ushlam asligi, asosiy m a y d o n - chani ortiqcha namlanishdan saqlashi kerak. Ballast materiali m u stah k am , elastik, bosim ga va atm osfera ta’siriga chidam li hamda arzon b oiishi kerak. Ballast zichlanishda maydalanib ketm asligi, poyezd o'tganda changim asligi, sham ol uchirmasligi, suv bilan yuvilmasligi va o't o'smasligi kerak. Ballast sifatida sochiluvchan, suvni yaxshi o'tkazadigan materiallar: chaqiq tosh, shag'al, yirik qum, asbest chiqindilari va dengiz chig'anoqlari ishlatilishi mumkin. Eng yaxshi material sifatida tabiiy toshlarni parchalab tayyorlangan sheben va shag'al tosh 75 ishlatiladi. T em iry o lla rd a qoMlaniladigan sheben 2 xil o ‘lchamda: 25 dan 60 m m gacha va 25 dan 50 m m gacha kattalikda parchalangan tosh boMaklaridan tashkil topadi. Strategiya yodlari uchun va qurilish maqsadlarida boNaklari 5 dan 25 m m gacha bodgan mayda sheben ishlatiladi. Sheben materiali suvni yaxshi o'tkazadi, qishki sharoitlarda muzlab yopishm aydi, y o d n in g b o ‘ylam a kuchlariga qarshiligini qum lik ballastga nisbatan 1,5 barobar va vertikal kuchlarga nisbatan 2 barobar oshiradi, ishlash muddati katta. A m m o sheben tem iryod b o‘ylab tashiladigan sochiluvchan yuklar (ko^mir, torf, ruda) ta ’sirida tcz ifloslanadi. Ogdrlik kuchlari ta’sirida sheben bod ak - larining yer polotnosiga o>ilib kirishi, ifloslanishining oldini olish va tejamkorlik maqsadlarida uning ostiga qumli qavat t o ‘shaladi. Oddiy tosh va tosh-qum li ballastlar tabiiy sharoitlarda qatlamlangan bodib, suv o'zanlaridan olinadi. Bunday ballast arzon, kam ifloslanadi, am m o bosimga chidamliligi kamroq, suvni yom on odkazadi va qishda muzlab yopishib qolishi mumkin. 6800 4100 5.28-rasm . Ikki yo'liik liniyalarda ballast prizmasining ko'ndalang kesim ko'rinishi: / —sheben; 2—qum Asbest ballast asbest sanoati chiqindilaridan parchalangan t o g 1 jinslari sifatida tayyorlanadi, ch id a m lilig i yaxshi, kam ifloslanadi, am m o yuqori tezliklarda chang kodariladi va yom gdr ta'sirida yuvilishi mumkin. Chig'anoq va qumli ballast sifatsiz bodib, arzon mahalliy material sifatida kam ahamiyatli yodlarda qodlanilishi mumkin. Ballast qatlami yodga prizma shaklida to'shaladi va odatda yon tomonlarining qiyaligi 1:1,5 nisbatda yotqiziladi. Ustki qismining kengligi (a, b, d) belgilangan me'yorlar asosida olinadi (5.2-jadval). 76 T ezyurar p oyezdlar harakati b o ‘lgan yoN larda faqat shebenli ballast yotqiziladi, yillik yuklanganlik 50 mln tkm /km dan ortiq b o lg a n d a ballast prizmasining kengligi q o ‘shim cha 20 sm ga, qalinligi 5 sm ga oshiriladi. Stansiyalarning qabul qilishjo'natish yollarida ballast qatlamining qalinligi shpal ostida 30 sm, qolgan yodlarda esa 25 sm qabul qilingan. 5.2-jadval Ballast qatlamining oMchamlari Y o‘I ustki tuzilmasining turi 0 ‘lchamlar, sm a b d Mc'yoriy 25/30* 20 25 O g ir 30/35 20 35 O 'ta og‘ir 35/40 20 45 * suratda — y og 'och shpallar u ch u n , maxrajda — tem ir-b e to n shpallar uchun. Foydalanish jarayonida ballastning ifloslanishi va suv o ‘tkazish qobiliyati q iyin lashu vining oldini olish uchun shebenli ballast qatlami vaqti-vaqti bilan tozalab, oddiy toshli va qum ballastlar almashtirib va toddirib turiladi. Yodda to ‘kilish, ballast ifloslanishining oldini olish uchun sochiluvchan va changli yuklarni nosoz vagonlarga hamda vagondan yuqori qilib ortishga ruxsat etilmaydi. Shu maqsadlarda sochiluvchan yuklar ortilgandan keyin maxsus parda hosil qiluvchi suyuqliklar bilan qoplanishi mumkin . Balast to'shakning yuqori sirtining kengligi va yonma-yon yassi darajasi tegishli talablarga muvofiq bo'lishi kerak.
2. Balast to'shak to'la, bir xil va mustahkam bo'lishi kerak, gumbaz va barmoqlar begona o'tlar yo'q.
3. Birgalikda yassi yostiqli yostiqli yostiq sumkasi 150 mm dan yuqori.
4. Balast to'shak uxlab yotgan tepadan 20 dan 30 mm gacha tushiriladi. III beton shpalning balast to'shagi bo'sh emas, lekin u bo'sh qolishi kerak. 1: 1.75 balast to'shagida.




Mehnat talabi:
1. Balastni to'ldirganda, elkama-elka va yonbo'ronlarga tarqalgan balast vaqt bo'yicha to'planishi kerak.
2. Balast qiyofasi balast to'shaklari va barmoqlarini tekis bo'lishini talab qiladi.
3. Qo'lda tortish vositalarini qo'llashda biz yarim tortishni kamaytirishimiz kerak va uxlash qutisini, balast yelkasini va yonburchakning balastini tekislashimiz kerak.
4. Qatlamni ishlatganda, qaychi va relslar orasidagi masofa osongina sozlanishi, qulay ehtiyot qismlar va vintlarni tortilishi uchun tayyor bo'lishi kerak. Sinovni boshlash va aylanish yo'nalishini moslashtirish kerak. Yugurish bilan bog'liq ishlarni bajarishda, biz qaymoqqa oid vaziyatni va operatsiyaning samaradorligini kuzatishimiz kerak. Nishablik chirog'ining pastki qismi va yostiqli yostiqli to'shak o'tkazib yuborsa, uni yumshatish kerak.