Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar
Download 1.11 Mb. Pdf ko'rish
|
online konferensiya
|
7 www.academiascience.uz bo’lib, o’z navbatida Karl VI ga muntazam axborot bergan. Aynan mana shu sababdan Fransiya qiroli Amir Temurning o’z saltanatining g’arbiy hududlarida joylashgan davlatlar ustiga zafarona yurishi va u bilan Boyazid o’rtasida to’qnashuv sodir bo’lishidan habardor edi. Shu to’qnashuv arafasida u Vizantiya elchisi, dominikan mazhabilik ruxoniy Fransua orqali ulug’ amirga maktub yo’lladi. Agar u turklarga hujum qiladigan bo’lsa, genuyaliklar va ularning harbiy dengiz qo’shinlarining yordamini vaʼda qildi. Chindan ham ko’p o’tmay Amir Temur Turkiya hududlariga kirganida Busikoning amri bilan Pera qal’asiga devorlarida Movarounnahr hukmdorining Tug’i hilpiradi. Bu bilan Fransiya qiroli va Genuya shahrini o’z himoyasiga olgan Karl VI Boyazidga qarshi kurashda ulug’ amir bilan ittifoq tuzganligini maʼlum qildi. Busiko o’z kitobining XXXVII bobida Amir Temur shaxsiga to’xtalib, sohibqiron va uning qo’shini haqida shunday yozadi: “Amir Temur bag’oyat mard odam edi va taqdir uni yana bir oz qo’llab- quvvatlaganida butun yer yuzini zabt etardi, ammo bu unga nasib etmadi. Zero, hammaga maʼlum bir maqolda aytilganidek, «har bir ish hudoning irodasi bilan”. Biroq, u qurol bilan ulkan ishni amalga oshirdi, u o’ttiz yil davomida na jang qilishdan to’htadi, na bir shaharda tuzukroq dam oldi, har doim mo’jizakor qo’shini bilan dala-yu dashtda yurdi va lashkarlari orasida shunday qatʼiy tartib o’rnatdiki, ularning kundalik hayoti uchun zarur bo’lgan barcha narsani o’zi bilan birga olib yurdi. U kechib o’tgan ulkan daryolar va uning mehnatda toblangan odamlari qilgan ishlar haqida ajoyib asarlar yaratish mumkin» harbiy sanʼatdan yaxshi xabardor bo’lgan Marshal Busiko buyuk sarkarda Amir Temur va uning qo’shini haqida to’lqinlanib so’zlaydi. Busiko Amir Temur va uning lashkarlari haqida gapirar ekan “yaxshi”,“to’liq”, “katta”, “buyuk, ulkan” “oliy darajada, yuksak”, “Mo’jizakor” sifatlarini qo’llaydi. Marshal Busiko Genuyaga 1407-yilgacha xokimlik qilgan. Fransiyaga qaytgach, Busiko Angliya va Fransiya o’rtasidagi yuz yillik (1337-1453) urushda ishtirok etgan. 1415-yil Fransiyaning shimolida joylashgan kichik Azinkur shaharchasi yaqiinida Angliya qiiroli Genri V qo’shinlari bilan bo’lgan jangda Marshal Busiko inglizlar tomonidan asir olingan va 1421-yil Londonda tutqunlikda vafot etgan. Shu qadar |
