Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar
Download 1.11 Mb. Pdf ko'rish
|
online konferensiya
|
8 www.academiascience.uz nafis satrlarni bitgan Marshal Busiko, afsuski, bizga Amir Temur “amalga oshirgan mo’jizalar haqida hikoyalar” yozib qoldirmagan. Balki uning imkoniyati bo’lmagandir. balki bevaqt o’lim bunga yo’l qo’ymagandir. Tarixdan yaxshi maʼlumki, 1352-yildan 1396-yilgacha Bolqon yarim oroli hududida Yevropa davlatlari qo’shinlari bilan Usmonli turklar qo’shinlari o’rtasida bir necha qonli to’qnashuvlar ro’y bergan. 1396-yil 15-sentyabr kuni Dunay daryosiga kelib qo’shiluvchi Shil daryosi qirg’og’ida joylashgan Nikopol shahri yaqinida ro’y bergan va nasroniy ritsarlarning mag’lubiyati bilan yakunlangan. I.Shiltberger Usmonli turklar va Yildirim Boyazidga qarshi jangda ishtirok etgan va ularga asir tushgan. Shiltberger yana boshqa asirlar bilan Boyazid tomonidan Turkiyaning o’sha paytdagi poytaxti Brussa (Bursa)ga olib ketilgan va u yerda olti yil qolib ketgan. Amir Temurning Yaqin Sharqdagi yetti yillik yurishi davrida (1399 - 1404) Misr mamlakatlari bilan ittifoqchilik shartnomasida bo’lgan Sulton Boyazid sulton Sayfiddin Barquq (1382 - 1399)ning iltimosiga binoan uning huzuriga o’ttiz ming askarlik jangovar qo’shinni jo’natadi. Yoxann Shiltberger shu qo’shin safida Misrga jo’natiladi, taxminlarga qaraganda 1401-yil oxiri yoki 1402-yil boshida Turkiyaga qaytadi. Anqara jangida (1402-yil 28 iyul) Shiltberger Amir Temur lashkarlari tomonidan asir olinadi va Samarqandga olib ketiladi. Sohibqiron vafoti (1405-yil 19- fevral)dan so’ng u Amir Temurning vorislari xizmatini qiladi. Shiltbergerning yozishicha, Shundan so’ng Shiltberger Oltin o’rda xonlari xizmatida bo’lgan, bu mamlakatning ijtimoiy-siyosiy xayoti haqida qiziqarli maʼlumotlar yozib qoldirgan. I.Shiltberger o’z vataniga 1427-yil qaytib kelgan. Vataniga qaytgach Shiltberger o’z xotiralarini yozib qoldirdi. Yoxann Shiltbergerning tug’ilgan va vafot etgan yillari aniq emas. Rumin olimi M. Alexandrescu-Dersca fikricha, uning xotiralari ilk bor 1557-yil Frankfurtda “Turk bandisi tarixi” nomi ostida nashr etilgan. 1859-yil da esa Myunxenda kitobning boshqa bir varianti:“Yoxann Shiltbergerning Yevropa, Osiyo va Afrika bo’ylab 1394-yildan 1427-yilgacha sayohati”) nomi ostida nashr |
