Ilm, kasb-hunar va ilmsizlik haqida maqollar


Odob va odobsizlik haqida maqollar


Download 43.32 Kb.
bet2/3
Sana06.04.2023
Hajmi43.32 Kb.
#1330029
1   2   3
Bog'liq
Ilm

Odob va odobsizlik haqida maqollar

Avval salom, bad'az kalom.

Amri padar — arshdan a'lo.

Bir kattani bil,
Bir kichikni bil.

Bola — aziz, odobi undan aziz.

Bolaning erkasi — bitning sirkasi.

Bosh bo'lmagan uyda,


Otasi turib o'g'li so'zlar.

Yolg'iz bolaga indamasang, ko'payar.

Inson — odobi bilan,
Osmon — oftobi bilan.

Kattaga katta bo'l,


Kichikka — kichik.

Kattaga salom ber,


Kichikka — kalom.

Kattada izzat yo'q,


Kichikda xizmat yo'q.

Katta izzatda —


Kichik xizmatda.

Kattani katta desang, o'zidan ketar,


Kichikni katta desang, kattaga yetar.

Kattaning uyalgisi kelsa, kichikka tegar.

Kattaning hurmati — qarz,
Kichikka salom — farz.

Ko'p o'ynagan bola,


El ko'zida ola.

Odob bozorda sotilmas.

Odob — Irishining zeb-u ziynati.

Odob — oltindan qimmat.

Odob — peshada,
Gunoh — teshada.

Odobli bola elga manzur.

Odobli kelinning supurgisi xashak ostida turar.

Odobli o'g'il — ko'kdagi yulduz,


Odobli qiz — yoqadagi qunduz.

Odoblilik belgisi —


Eshilib salom bergani.

Yaqinlikning belgisi —


Kelib-ketib turgani.

Odobni beodobdan o'rgan.

Odobning — boshi til.

Odobsiz betga chopar.

Oltin olmay, odob ol,
Odob oltin emasmi.

Onangga boshingni xam qil,


Otangga gapingni kam qil.

Onasi maqtagan qizni olma,


Yangasi maqtagan qizdan qolma.

Ota bo'hsh oson, odob berish qiyin.

Ota oldida kek urma,
Odobingga chek urma.

Ota oldidan o'tma,


Odob oldidan ketma.

Otang bolasi bo'lma,


Odam bolasi bo'l.

Otang ta'zirini olmay desang,


Odam ta'sirini ol.

Otasi tentakning biri — tentak,


Onasi tentakning bari — tentak.

Osh kattadan, suv kichikdan.

Osh kelsa, yegin,
So'z kelsa, degin.

Og'ani ko'rib ini o'sar,


Opani ko'rib — singil.

Payg'ambar qizi bo'lma,


Otang qizi bo'l.

Rahm yema yetimga,


Yetim urar betingga.

Sadaqasiga qarab — savobi,


So'ziga qarab — javobi.

Salom — kattadan,


Alif — nuqtadan.

Salom ham — farz,


Alik ham — farz.

Suvga tupurgan — koski,


Quduqqa tupurgan — kofir.

So'z kishining — o'zagi,


Odob kishining — bezagi.

Tegirmonni suv buzar,


Odamni odam buzar.

Tek turganga shayton tayoq tutqazar.

Turqi buzuqdan xulqi buzuq yomon.

Urug'ingga so'z aytsang,


Orasini uzib ayt.

Otang ishga buyursa,


Namozingni buzib ayt.

Usta borida qo'lingni tiy,


Ustod borida — tllingni.

Usta bo'lsang, ustozingni unutma.

Ustozingga tik qarasang, to'zasan,
Hurmat qilsang, asta-asta o'zasan.

Chakki yursang, dakki yersan.

Cho'ponni tayog'idan bil,
Kelinni — oyog'idan.

Shalp yursang, shapaki yersan.

Shamolimni so'kma,
Tuzimni yerga to'kma.

Shapaloq bilan yuz qizarar.

Eshik ochiq bo'lsa ham, so'rab kir.

Yaxshi bola yog' keltirar.


Yomon bola dog' keltirar.

Yaxshi bola nom keltirar,


Yomon bola g'am keltirar.

Yaxshi bola — otaga quvvat,


Yomon bola — uqubat.

Yaxshi bola — suyuk,


Yomon bola — kuyuk.

Yaxshi bola — to'rga tortar,


Yomon bola — go'rga.

Yaxshi bola shon keltirar,


Yomon bola qon keltirar.

Yaxshi boladan rahmat,


Yomon boladan — la'nat.

Yaxshi xulq — kishining husni.

Yaxshi yaroqsiz bo'lar,
Yomon — quloqsiz.

Yaxshi qiz erta turib, soch tarar,


Yomon qiz erta turib, non so'rar.

O'ynoqi qo'zi oyna sindirar.

O'ynoqi buzoq o't bosar.

O'rinsiz qiliqdan o'rinli yumruq yaxshi.

O'g'ilga o'g'il bo'lmasang,
Uviq tegar boshingga.

Kelinga kelin bo'lmasang.

Kelisop tegar boshingga.

O'g'irlik osh badanga yuqmas,


Yomon bola ota-onaga boqmas.

Qaynanalik kelin — qarqara kelin,


Qaynanasiz kelin — masxara kelin.

Qiz bola uyda yaxshi,


Er bola elda yaxshi.

Qizim uyda, qilig'i tuzda.

Qizni erkalatsang, erningga tepar,
O'g'ilni erkalatsang, burningga tepar.

Qizning erkasi — echkining serkasi.

Qizining qilig'i ko'chada bilinar.

Qobil farzand — jonga payvand.

Qobil o'g'il otga mindirar,
Noqobil — otdan tushirar.

Qobil o'g'il rohat keltirar,


Noqobil o'g'il — mehnat.

Qovun qovundan rang olar.

Qo'yni — serka,
O'yinni erka boshlar.

Hay-hay sening yurishing,


Bordir sening bir ishing.

Husn xulqi bilan chiroyli.

Husn husn emas, odob husn.

Ho'l yog'ochni egmagin,


Tegmaganga tegmagin.

To'g'ri so'z va yolg'onchilik haqida maqollar

Arafa kuni yolg'on gapirganning
Namoz kuni yuzi qora.

Betga aytganning zahri yo'q.

Boshingga qilich kelsa ham,
To'g'ri so'zla.

Va'da — oltindan qimmat.

Va'da — quruq, bajarilsa — ulug'.

Va'daga vafo — mardning ishi,


Va'dasiz — subutsiz kishi.

Gap kelganda otangni ayama.

Yov makrini yolg'on yashirar.

Yolg'on aytgan kishining


Xatari bor ishining.

Yolg'on aytib foyda ko'rsang,


Oxiri zarar toparsan.

Rost aytib zarar ko'rsang,


Oxiri foyda toparsan.

Yolg'on — boshga tayoq,


Oshga — suyak.

Yolg'on gap yoqadan chiqar.

Yolg'on gapirib yashagandan
Rost gapirib o'lgan yaxshi.

Yolg'on gapning chuvi chiqar.

Yolg'on yetmish yil yerda yotsa ham,
Yolini chiqar.

Yolg'on yo farzandga urar,


Yo — davlatga.

Yolg'on yondirar,


Haqiqat qondirar.

Yolg'on rostdan yengilar,


To'g'ri elda tanilar.

Yolg'on uzoqqa ketsa ham,


Haqiqat quvib yetar.

Yolg'on uyaltirar,


Rost suyuntirar.

Yolg'on-yashiq gapirma,


So'ng uyalib o'tirma.

Yolg'onga yo yalqov inonar,


Yo — anqov.

Yolg'onning butunidan


Rostning sinig'i afzal.

Yolg'onning umri — qisqa.

Yolg'onchi gavharni xor qilar.

Yolg'onchi yolchimas,


O'g'ri boyimas.

Yolg'onchi yorilib o'lar.

Yolg'onchi kishi emas,
Yolg'on aytmoq eranlar ishi emas.

Yolg'onchi lop etar,


Yalamachi qon etar.

Yolg'onchi to'rga bir o'tar,


Ikkinchi o'tmas.

Yolg'onchi chin deyaolmas,


Chin desa ham, el inonmas.

Yolg'onchi yalab aytar,


Yalamachi — yasab.

Yolg'onchi o'likni guvoh tortar.

Yolg'onchi — qallop, o'g'ri — allop.

Yolg'onchi horimas,


O'g'ri qarimas.

Yolg'onchiga ishonch yo'q.


Yolg'onchiga tong otmas.

Yolg'onchiga qo'shilma,


To'g'ri so'zing yashirma.

Yolg'onchida or bo'lmas,


To'g'ri so'zli xor bo'lmas.

Yolg'onchidan shon qolmas,


Nomidan nishon qolmas.

Yolg'onchining guvohi yonida yurar.

Yolg'onchining guvohi — qasam.

Yolg'onchining yonidan o'tma,


Rostgo'yning yonidan ketma.

Yolg'onchining rost so'zi ham yolg'on.

Yolg'onchining till — kalta.

Yolg'onchining shahrida shoh bo'lguncha,


Rostgo'yning chorbog'ida giyoh bo'l.

Ikki yolg'on — bir qasam.

Ikki chin so'z — bir yolg'onning yelimi,
Ikki yolg'on — bir yigitning o'limi.

Ikki qasam — bir o'lim.

Yirtiq uyni yel topar,
Yolg'on so'zni chin topar.

Ko'rgan yo'q bo'lsa, eshitgan — guvoh.

Ko'rganni eshitgan yengar.

Maddohning va'ziga ishonma,


Folbinning — so'ziga.

Romchining romidan


O'zingning xomxayoling yaxshi.

Rost aytdim — dars aytdim.

Rost gap aytgan yengilmas.

Rost gapga zavol yo'q.

Rost gapirgan to'g'ri,
Yolg'onchi — o'g'ri.

Rost so'z haqqa qaror topar.

Rost so'zni ayt,
Yolg'on so'zdan qayt.

Rostgo'ylik — baxt,


Yolg'onchi — badbaxt.

Rostlik — do'stlik,


Yolg'onchilik — ko'igulik.

Rostlik — muhabbat elchisi.

Rostni aytgan shon yutar,
Yolg'on aytgan qon yutar.

Savdogarda imon yo'q, orni sotar,


Yolg'onchida imon yo'q, jonni sotar.

Savdogarning yomon moli yo'q.

Suvni chim to'xtatar,
Yolg'onni — chin.

So'ziga qarasang, to'q,


Ko'ziga qarasang, och.

So'zning boshi qattiq bo'lsa,


Oxiri totlik bo'lar.

Til bilan tugilgan tugun


Tish bilan yechilmas.

Til yomoni — bo'yinga sirtmoq.

Til kichik bo'lsa ham dunyoni buzar.

Til tugsa, tish yecholmas.

Tildan chiqqani — dildan chiqqani.

Tuyaning buvrasi yaxshi,


So'zning tuvrasi yaxshi.

Tuhmat tosh yorar,


Tosh yormasa, bosh yorar.

Tuhmatning umri — qisqa.

Tuhmatchi tuhmatdan o'lar.

Tuhmatchiga o'lik — guvoh.

To'mtoq jumboq aytishma,
Yolg'on gapga qotishma.

To'g'ri gap tuqqaningga yoqmas.

To'g'ri so'z achchiq bo'lar.

To'g'ri so'z ko'z o'yar.

To'g'ri so'z toshni yorar,
Egri so'z — boshni.

To'g'ri so'z tutoqtirar.

To'g'ri so'z qilichdan o'tkir.

To'g'ri so'z quloqqa yoqmas.

To'g'ri so'zga fil cho'kar.

To'g'ri so'zlagan odam tug'ishganingdan afzal.

To'g'ri so'zlining to'ni yirtiq.

To'g'ri so'zning zahri yo'q.

To'g'ri so'zning to'qmog'i bor.

To'g'ri tilim tiyolmadim,


Tuqqanim bilan turolmadim.

Uyalmay desang, yolg'on gapirma.

Xashakdan hasham bichma,
Yolg'ondan qasam ichma.

Chaqimchi bir guvala,


Yerga qo'yib uvala.

Chaqimchi — nishxo'rd kishi.

Chaqimchi — chipor ilon,
Zahri — ilondan yomon.

Chaqimchiga — chorak o'q,


Qaytib kelsa, u ham yo'q.

Chaqimchining afti — choriq.

Chaqimchining joyi — jahannam.

Chaqimchining tilidan ilon hazar qilar.

Chiroyli maqtovdan
Xunuk haqiqat yaxshi.

Egri o'tirsang ham, to'g'ri gapir.

Echkining tavbasi yo'q.

O'z so'zli yigit — kun yuzli yigit.

O'zi boshqa, so'zi boshqa.

O'rinli so'z o'qdan o'tkir.

O'tirik gap jonga qasd,
O'tkir pichoq — qinga.

O'tirik so'z o'rga bormas.

O'tirikning dumi — bir tutam.

Qofiyasi kelganda, otangni ayama.

G'iybat yaqinni yot qilar,
Totuvni — araz.

G'iybatkashning qozoni qaynamas.

G'iybatsiz so'z qizimas.

G'iybatchining dili kir,


G'ar-o'g'rining tili bir.

Haq gap tosh kesar.

Haq gap haqiqdan qimmat.


Mardlik va nomardlik haqida maqollar

Adashganni yo'lga solgan mard.

Aybiga iqror mard kishi,


Yashirmoq — qo'rqoq ishi

Arslon bolasi arslon bo'lur,


Sichqon bolasi — sichqon. 

Arslon og'zidan ov olinmas.


Asirlikdan o'lim yaxshi.


Baliq suvning chuqurini,


Mard ishning qiyinini izlar.

Baxshining qadrini xalq bilar,


Xalqning qadrini mard bilar.

Bir erga navbat, bir — sherga.


Gunohning uzri gunohdan og'ir.


Go'ngqarg'a bo'lib ming yil yashagandan,


Sher bo'lib bir yil yashagan afzal.

Darmon bor yerda dard bo'lmas,


Erman bor yerda er o'lmas.

Do'st kulfatda sinalar,


Mard — kurashda.

Do'stga zor qilma,


Nomardga — muhtoj.

Yer ekma, er ek.


Yomon odam yovdan qochar,


Nomard odam siring ochar.

Jondan kechmay, daryo kechilmas.


Jo'mard yo'qligini bildirmas,


Tulpor ochligini bildirmas.

Ziyrakning aqli tosh yorar,


Nomardning mushti bosh yorar.

Zolim ishi shafodir,


Mardning ishi vafodir.

Ilikni mard qoqib, nomard yemasin.


Yigit borki, yetti pushtigacha nomi qolar,


Yigit borki, yetti kunda nomi yo'qolar.

Yigit — yigitning ko'zgusi.


Yigit so'zi — bitta.


Yigit — so'zidan,


Qo'y — bo'g'zidan.

Yigitga yig'i yarashmas.


Yigitga mardlik yarashar.


Yigitni bir so'zlik bezar.


Yiqilsang, kuchlidan yiqil.


Yiqilsang ham tuyadan yiqil,


Birov senga kulmasin.

Yo'lbars
Tulki izidan yurmas.


Yo'qdan qochma, yomondan tonma.


Kallangni olsa, mard olsin.


Kek xotinga yarashar.


Kim mard bo'lsa so'ziga,


Oydir elning ko'ziga.

Kurashda otangni ayama.


Mard aytmas,


Aytsa qaytmas.

Mard berib xursand bo'lar,


Nomard — olib.

Mard bilan gurunglashgan


Mard bo'lar.
Nomard bilan hiringlashgan

Download 43.32 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling