Ilmiy rahbar: Larchenko I. I., Bdu jismoniy tarbiya va sport kafedrasi katta

Tadqiqot natijalari. Belarus davlat universitetining biologiya fakultetida 3-kurs
53-guruh talabalari o‘rtasida “Xorijiy mamlakatlar ta’lim muassasalarida jismoniy
tarbiyani tashkil etishning o‘ziga xos xususiyatlari” mavzusida so‘rov o‘tkazildi.
So‘rovnomada 22 kishi ishtirok etdi. Ilgari talabalar ilmiy-amaliy ishlarning mazmuni
bilan tanishar edilar. Ularga mavzu yuzasidan bir qator savollar berildi.
Yuqorida aytib o'tilgan Xitoy va AQShdan farqli o'laroq, shuningdek, jismoniy
tarbiya kafedrasi yo'qligi sababli, Germaniyadagi oliy o'quv yurtlarida ushbu fan
bo'yicha ma'ruza materiali yo'q, asosan, nemislar uchun muhim emas [7]. Biologiya
va anatomiya darslarida to`g`ri ovqatlanish, organ sistemalarining faoliyati, insonning
fiziologik rivojlanishi haqidagi ma`lumotlar o`rgatiladi. E'tibor faqat amaliy qismga
qaratiladi. Nazorat me'yorlari sifatida 30 metrga yugurish, 100 metrga yugurish,
yugurish, uzunlikka sakrash, balandlikka sakrash, turnikida tortilish, notekis tirgaklarda
surish kabi fanlar berilgan.
AQShda bo'lgani kabi Germaniyada ham turli sport turlarida muvaffaqiyat
qozongan talabalar uchun sport stipendiyasi mavjud. Ta'lim xarajatlarini to'liq yoki
qisman qoplaydi.
“Sizning fikringizcha, oÿrganilayotgan mamlakatlarda qaysi jismoniy tarbiya
tizimi eng ilgÿor va talabga ega?” degan savolga. 10 nafar talaba tanladi
Futbol Germaniyada eng mashhur va rivojlangan sport turidir. Ayniqsa, erkaklar
jamoasi muvaffaqiyatga erishmoqda. Oxirgi 100 yil ichida ular jahon chempionatlarida
8 ta oltin, 8 ta kumush va 9 ta bronza medallarini qoÿlga kiritdilar [7].
Jismoniy tarbiya darslarida har bir o‘quvchiga alohida e’tibor beriladi. Butun sinf
10 kishidan iborat bir nechta guruhlarga bo'lingan, har bir guruhga o'z o'qituvchisi
tayinlangan. Shunday qilib, har bir bolaning individual rivojlanishiga alohida e'tibor
beriladi. Darsda ko'p vaqt faol o'yinlarga, turli rivojlantiruvchi mashqlarga bag'ishlangan.
Boshlang'ich sinflarda jismoniy tarbiya darslari har kuni, o'rta va o'rta maktablarda
esa haftada 3-4 marta o'tkaziladi [3]. O‘z hayotini sport bilan bog‘lamoqchi bo‘lgan
o‘quvchilar uchun sinfdan tashqari fakultativ mashg‘ulotlar o‘tkazilib, sport to‘garaklari
tashkil etilib, ularda o‘quvchilar murabbiylar ko‘magida ularning bo‘sh vaqtlarini
mazmunli tashkil etadi. Germaniyada maktab musobaqalari o'tkaziladi: "Federal
yoshlar o'yinlari" (o'rta va o'rta maktablar uchun) va "Olimpiada uchun yoshlar
poezdlari" (boshlang'ich maktab uchun) [3].
177
Machine Translated by Google

---

javob varianti “Germaniya” (45%), 7 talaba “AQSh” (32%) javob variantini, 4 nafar
talaba “XXR” (23%) javob variantini tanladi. Shunday qilib, xulosa qilishimiz
mumkinki, respondentlarning fikriga ko'ra, jismoniy tarbiyaning eng jozibali va
ilg'or tizimi Germaniyada taqdim etilgan. “Sizningcha, ta’lim muassasalarida
jismoniy tarbiya darslari uchun nazariy material kerakmi?” degan savolga.
19 nafar talaba “Yo‘q” (86%) javob variantini tanladi. Qolgan 3 nafar talaba
qarama-qarshi javobni tanladi: “Ha” (14%). “Jismoniy tarbiya jarayonida
o‘quvchilarning jismoniy tayyorgarligini tekshirish shartmi?” degan savolga. 15
nafar talaba “Ha” (68 foiz), 7 nafar talaba “Yo‘q” (32 foiz) javobini tanladi.
“Bo‘sh vaqtingizda jismoniy faollik bilan shug‘ullanasizmi?” degan savolga.
20 nafar talaba “Ha” (91%), 2 nafar talaba “Yo‘q” (9%) javobini tanladi.
So'rov natijalarini baholab, shuni xulosa qilishimiz mumkinki, jismoniy
tarbiya darslaridagi nazariy materiallar hozirgi vaqtda amaliy qismga, shu
jumladan jismoniy tayyorgarlikni tekshirishga nisbatan talabalar tomonidan
kamroq talab qilinadi. Ehtimol, bu Internet manbalarida har qanday nazariy
ma'lumotlarning mavjudligi, shuningdek, talabalar orasida mavjud bo'lgan bilim
darajasi bilan bog'liqdir. O'quvchilarning katta qismi darsdan bo'sh vaqtlarida
yakka tartibda faol jismoniy faoliyat bilan shug'ullanadi. So'rovda qatnashgan
talabalar ta'lim muassasalarida jismoniy tarbiyani tashkil etishning Germaniya va
Amerika tizimlarini afzal ko'rdilar. Bu, ehtimol, ushbu mamlakatlar tizimlarida
yanada demokratik va yumshoq yondashuv bilan bog'liq. Belarus Respublikasida
jismoniy tarbiyani tashkil etish darajasi Germaniya va Amerika tizimlaridan
pastroq, ammo hozirgi vaqtda talabalar uchun jismoniy tarbiyani tashkil etishda
faol islohot olib borilmoqda.
1987. - S. 2–8.
7. Guskov, S.I., Degtyareva, E.I. Chet mamlakatlardagi maktabgacha yoshdagi bolalarning jismoniy
tarbiyasi // Jismoniy madaniyat. - 2004. - 4-son.
2.
Abishev, K. S. Talabalar o'rtasida jismoniy tarbiya va sog'lomlashtirish ishlari tizimida milliy
an'analar, urf-odatlar: muallif. dis. … samimiy. ped. Fanlar / K. S. Abishev. - M. : VNIIFKS, 1994. - 20 b.
178