Ilmiy tadqiqot metodologiyasi fani o‘quv dasturi bilim sohasi

III. SEMINAR MASHG‘ULOTLARINI TAShKIL ETISh BO‘YIChA KO‘RSATMA VA TAVSIYaLAR
1-MODUL. ILMIY-TADQIQOT METODOLOGIYASINING NAZARIY ASOSLARI
1-mashg‘ulot. O‘zbekistonda ta’lim va ilm-fan taraqqiyoti (2 soat)
Reja:
1) Fan-texnika taraqqiyotining asosiy tamoyillari va xususiyatlari.
2) Tadqiqotni rejalashtirish va o‘tkazish uslublari.
3) Fanni o‘qitishdagi yangi texnologiyalardan foydalanish.
2-mashg‘ulot. Ilm-fan, ilmiy tadqiqot tushunchalari va maqsadlari (2 soat)
Reja:
1) O‘zbekistonda fanning tashkiliy tuzilishi.
2) Ilmiy jamoaviy tashkilotlar.
3) Talabalarning ilmiy tadqiqot ishlari
4) O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining tashkiliy tuzilishi,
Ilmiy tekshirish institutining vazifalari.
5) Institutlarda ilmiy tadqiqot ishlarini tashkil etish.
6) Fanlar akademiyasi, akademiklarining huquq va majburiyatlari.
3-mashg‘ulot. Ilmiy tadqiqot metodlari (2 soat).
Reja:
1) Hisoblash bilan o‘lchash miqdoriy ma’lumot olishning asosiy metodlari.
2) Taxlil va sintezning emperik, gumanitar-nazariy va tuzilmali-genetik usullari.
3) Modellashtirish usulida tadqiqot ob’ektining asosiy xossalari.
4-mashg‘ulot Ilmiy bilishning metodologik asoslari (2 soat)
Reja:
1) Muammo, gipoteza, nazariya, g‘oyalar, tamoyillar, kategoriya hamda qonuniyatlar.
2) Nazariyaning muhim elementlari-tamoyil va qonuniyatlari. Tabiiy ilmiy bilish metodlari.
3) Ilmiy tadqiqotning asosiy metodlari: tajriba, sinov, kuzatish, induksiya, deduksiya, intuitsiya. Faraz. Dalil.
5-mashg‘ulot. Ilmiy-tadqiqot yo‘nalishlarini tanlash va ilmiy-tadqiqot ishlari bosqichlari (2 soat)
Reja:
1) Ilmiy mavzuga quyiladigan talablar.
2) Fundamental tadqiqotlarning dolzarbligini aniqlash mezonlari.
3) Amaliy tadqiqotlarning dolzarbligi asoslash.
4) Mavzu dolzarbligini asoslashda ikkilamchi va birlamchi axborot manbalaridan foydalanish.
6-mashg‘ulot. Ilmiy axborotlarni qidirish, to‘plash va qayta ishlash yozish qoidalari (2 soat)
Reja:
1) Kitoblar (darsliklar, o‘quv qo‘llanmalar, monografiyalar, broshyuralar).
2) Davriy matbuot (jurnallar, byulletenlar, institutlarning ilmiy ishlari, ilmiy to‘plamlar).
3) Hujjatlar (standartlar, andozalar, texnikaviy shartlar, yo‘riqnomalar, me’yoriy jadvallar, muvaqqat ko‘rsatmalar va b.).
4) Dissertatsiyalar, avtoreferatlar. Ilmiy-texnikaviy anjumanlar va ishlab chiqarish yig‘ilishlarining ilmiy-texnikaviy materiallari.,
7-mashg‘ulot. Nazariy tadqiqotlar (2 soat)
Reja:
1) Analitik usullar. Statistik-extimoliy usullar. Tahlil va sintez. Deduksiya va induksiya.
2) Modellashtirish. Modellashtirishning tuzilmasi. Gipotetik usul – gipotezani ishlab chiqish.
3) Tarixiy metod. Ideallashtirish. Aksiomatik metod. Abstraksiyalash metodi. Formatlashtirish.
8-mashg‘ulot. Eksperimental tadqiqotlar (2 soat)
Reja:
1) Eksperimental tadqiqotlarning metrologik ta’minoti.
2) Eksperiment tadqiqotlarning reja-dasturi.
3) Eksperimentni o‘tkazish.
4) Eksperimentni o‘tkazishning mazmun va tartibi.
5) Eksperiment o‘tkazuvchining ish joyi va uni tashkil etish.
6) Eksperimental ma’lumotlarni ishlab chiqish va tahlil qilish.
7) Eksperiment o‘tkazish sifatiga psixologik omillarning ta’siri.
8) Eksperiment natijalarini hisoblash.
9) Eksperimentchi o‘lchov vositalari.
10) Eksperimentchi texnika xavfsizligi.
9-mashg‘ulot. Eksperimental tadqiqot natijalarini qayta ishlash (2 soat)
Reja:
1) Regression tahlil.
2) Olingan nazariy natijalarni baholash.
3) Tadqiqotni rejalashtirish nazariyasi elamentlari.
10-mashg‘ulot. Innovatsiyalar ilmiy-tadqiqotning asosi (2 soat)
Reja:
1) Hamkorlikdagi ijod. Pedagogik ijod – bu pedagogik jarayonda yangilikni izlash va topish.
2) Pedagogik ijodning xususiy ko‘rinishi improvatsiya.
3) Ilmiy-ijodiy faoliyatni anglashga nisbatan yangicha yondashuvlar.
11-mashg‘ulot. Ilmiy kadrlarni idroki va zehni (2 soat).
Reja:
1) Ilmiy jamoani shakllantirish usullari. Rahbar va xodimning o‘zaro munosabatlarining psixologik jihatlari.
2) Ilmiy jamoada nizolarni hal etish.
3) Ilmiy jamoada olingan ilmiy natijalar samaradorligini baholash.
12-mashg‘ulot. Ilmiy prognoz qilish ijodiy jarayon sifatida (2 soat).
Reja:
1) Ilmiy bilishning barcha shakllari, usullari va vositalaridan foydalanib fanda ilmiy bashorat qilish.
2) Uzoq muddatli prognoz qilish mamlakat iqtisodiyotini rejalashtirish va boshqarish bo‘yicha strategik vazifalarni olis istiqbolga belgilash.
3) Ijtimoiy hodisalarni prognoz qilish shakllarini taqqoslash boshqaruvning samaradorligani oshirishi. Bashoratlashning faktografik usullari.
13-mashg‘ulot. Magistrlik dissertatsiyasini tayyorlash (2 soat)
Reja:
1) Magistrlik dissertatsiyasining maqsadi, vazifalari, tadqiqot ob’ekti va predmetini asoslash.
2) Magistrlik dissertatsiyasi natijalarining amaliy ahamiyati.
3) Dissertatsiyaning tuzilishi va asosiy bo‘limlari mazmuni.
4) Dissertatsiyani rasmiylashtirishga qo‘yiladigan talablar.
5) Dissertatsiya himoyasi va uni tashkil etish.
14-mashg‘ulot. Dissertatsiyani tuzilishi, rasmiylashtirishga qo‘yiladigan talablar va himoyani tashkil etish (2 soat).
Reja:
1) Dissertatsiyada tadqiqotning amaliy ahamiyati.
2) Magistrlik dissertatsiyasiga qo‘yiladigan asosiy talablar. Materialning aniq va izchil bayon qilinishi.
3) Foydalanilgan manbalarni bayon qilish qoidalari.