Ilmiy tadqiqot natijalarini rasmiylashtirish, xulosalarni bayon qilish va asoslash 11 Ilmiy tadqiqot natijalarini rasmiylashtirish
Download 0.5 Mb. Pdf ko'rish
|
11 MA`RUZA
- Bu sahifa navigatsiya:
- Inkor (rad) etish
- Nazariy argumentlash
- Interpretasiya
- Tushuntirish
|
Bilvosita tasdiqlash – bu egallangan bilimni haqiqiyligi avval aniqlangan
bilimlar majmui bilan bog‘liqligini o‘rnatish yo‘li orqali argumentlash jarayoni. Odatda bu turdagi argumentlash tezislar va ularni tasdiqlashdan sabablarni keltirib chiqarish orqali amalga oshiriladi. Dalillash (dokazatelstva)- bu argementasiyani bir turi bo‘lib, mantiqiy jarayon hisoblanadi, va u muayyan taklifni haqiqiyligi avval isbotlangan taklif orqali haqiqiy ekanligini tasdiqlashga yo‘naltiriladi. Inkor (rad) etish – bu argumentlash turib bo‘lib, bu jarayonda tezis yoki uni asoslash vositalarining yolg‘onligi o‘rnatiladi. Empirik argumentlash – bu egallangan bilimni asoslash bo‘lib, eksperiment va kuzatish ma’lumotnomalariga havolani o‘z ichiga oladi. Nazariy argumentlash – bu egallangan bilimni nazariy va metanazariy darajasidagi bilimlar elementlari orasidagi bog‘lanishlarni aniqlash orqali asoslash, bunda eksperiment va kuzatish ma’lumotlariga bevosita murojaat qilinmaydi. Bu ko‘proq bilimlarni tushuntirish va interiretasiya qilish bo‘lib, argumentlashning mustaqil ko‘rinishi sifatida ajratiladi. Interpretasiya – rasmiy yoki matematik tizimning boshlang‘ich pozisiyalarini qandaydir mazmuniy tizimga ekstrapolyasiya qilish jarayoni bo‘lib, uning dastlabki qoidalari rasmiy tizimdan mustaqil ravishda belgilanadi. U rasmiy matematik usullardan foydalanadigan fanlarda amalga oshiriladi. Yanada kengroq ma’noda interkretasiya – bu muayyan qiymatlarni (kattaliklarni) o‘rganilayotgan ob’ekt yoki jarayonda izohlashdir. Tushuntirish – bu ilmiy argumentlashning turi bo‘lib, o‘rganilayotgan ob’ektning mohiyatini ochib berishga yo‘naltiriladi. Zamonaviy tadqiqotlarda ko‘rsatilmoqdaki, ijodiy izlanish jarayoni albatta asoslash jarayonini ham o‘z ichiga oladi va unda ijodiy imkoniyatlar tahrirlanadi, oraliq natijalar mustahkamlanadi, ortirilgan bilimlarni dastlabki bilimlar bilan mazmuniy bog‘lanishi ta’minlanadi [1,31]. Download 0.5 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|