Informaciyalíq texnologiyalarí HÁm kommunikaciyalarín rawajlandíRÍw ministrligi

II. Tiykarǵı bólim
a. IoT tıń eń ápiwayı dúzilisi
Ápiwayı IoT apparatı maǵlıwmat toplaw ushın sensordı, sensordıń shıǵıwı ushın signaldı qayta islewdi, qarar qabıllaw ushın cifrlı logikanı hám internetge jalǵanıw hám sensorlı kiriwge juwapan aktuatorni jumısqa túsiriw ushın signaldı qayta islew.

Sensorlardıń tiykarǵı funksiyası fizikalıq parametrlerdi seziw hám elektr signallarına aylandırıw bolıp tabıladı. Biraq, IoT ushın sensorlar tómendegi ayrıqshalıqlardı da qosıwı kerek:
• IoT apparatların bazarda paydalanıw ushın jáne de puxta qılıw ushın arzan baha
• IoT apparatınıń kólemin kemeytiw hám hár qanday ortalıqta ańsat ornatıw ushın kishi forma faktor
• Sımsız, ańsat ornatıw hám sımlı jalǵanıw menen baylanıslı mashqalalardi aldın alıw ushın
• Óz-ózin identifikaciyalaw hám óz-ózin tekseriw, sol sebepli ol óz áwmetsizligi haqqında eskertiwi múmkin
• Júdá kem quwat, batareyanıń uzaq múddet islewi yamasa energiya jıynaw menen basqarıw ushın
• Texnikalıq xizmet kórsetiwdi kemeytiw yamasa joq etiw ushın bekkem
• Óz-ózin kesellikti anıqlawlaw hám óz-ózin emlew, óz sawlıgın anıqlaydı
• Anıq nátiyjelerge erisiw ushın óz-ózin kalibrlash yamasa sımsız baylanıs arqalı kalibrlash buyrıqların qabıl etedi
• Shlyuzlar, PLC hám bultlı resurslarǵa júkti kemeytiw ushın maǵlıwmatlardı aldınan qayta islew.
Birpara qosımshalarda bir sensor jumıstı orınlaw ushın etarli bolmawi múmkin hám sol sebepli juwmaq shıǵarıw ushın bir neshe sensorlar birlestirilishi hám korrelyatsiya etiliwi múmkin. Mısalı, temperatura sensorı hám terbelis sensorı maǵlıwmatları mexanik buzılıwdıń baslanıwın anıqlaw ushın isletiliwi múmkin. Birpara jaǵdaylarda kerekli maǵlıwmatlarǵa erisiw ushın hár qıylı sensorlardıń funktsiyaları programmalıq támiynatda birlestiriledi.
Sanalı sensorlar ólshenip atırǵan parametrler ushın shlyuzga uzatıwǵa tayın cifrlı maǵlıwmatlardı tuwrıdan-tuwrı támiyinlew intellektiga iye. Signaldı qayta islew hám cifrlı logika bul sensorlardıń bir bólegi bolıp tabıladı. Cifrlı logika filtrlew, kompensatsiya hám basqa hár qanday processga tán signaldı sazlaw wazıypaları sıyaqlı algoritmik funktsiyalardı atqaratuǵın mikroprotsessor blokınan (MPU) ibarat.
Sanalı sensorlardıń ishki MPU sonıń menen birge, sensor ushın kalibrlash maǵlıwmatların usınıw, islep shıǵarıw parametrleriniń jılısıwın baqlaw, ólimli buzılıwlardı aldın alıw ushın operativ hám ayrıqsha qararlar qabıllaw hám úlken buzılıwlardıń aldın alıw ushın signallardı beriw ushın isletiliwi múmkin. Bul IoT sistemalarında cifrlı qayta islew protsessoriga qayta islew jugin azaytadı. Sanalı sensorlar ádetde tiykarǵı buzılıwlar yamasa esaptan tısqarılar ushın oraylıq qayta islew sisteması menen baylanısadı. Bul sensorlı batareyanıń islew múddetin asırıw ushın tez-tez baylanısda isletiletuǵın quwattı tejeydi.
Birpara sanalı sensorlar óz-ózin diagnostika qılıw qábiletine iye, bul sensorda eki bayqaǵısh elementke ıyelew arqalı eriwiladi. Nátiyjeler sensor tárepinen oraylıq protsessorga tek eki elementtiń shıǵıwın salıstırǵannan keyin jiberiledi. Bul waqıt dawamında yamasa átirap -ortalıq tásiri sebepli sezuvchi elementlerdiń islemey qalıwı yamasa olardıń bahalarınıń ózgeriwin anıqlawǵa járdem beredi.