Informaciyalíq texnologiyalarí HÁm kommunikaciyalarínrawajlandíRÍw ministrligi

ÓZBEKSTAN RESPUBLIKASÍ
INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KOMMUNIKACIYALARÍNRAWAJLANDÍRÍW MINISTRLIGI
MUHAMMED AL-XOREZMIY ATÍNDAǴÍ
TASHKENT INFORMACIYALÍQ TEXNOLOGIYALARÍ vv UNIVERSITETINÓKIS FILIALÍ

“TELEKOMMUNIKACIYA TEXNOLOGIYALARÍ HÁM KÁSIPLIK TÁLIM”

fakulteti

“Telekommunikaciya texnologiyaları” baǵdarı

“Maģluwmatlar strukturası hám algoritimler”páninen

Ózbetinshe jumısı
Tema: Dek strukurası. Tiykarģı operatciyalar
Tayarlaǵan _____________ Kipchakbaeva G.

Qabıllaǵan _____________ Xojaniyazova S.

Nókis-2022

Reje:
Kirisiw;

1. 
   Baylanisqan dizim.
   
2. 
   Baylanisqan dizimler menen islesiw.
   

Tiykargi bolim;

1. 
   Dek strukturasi u’stindegi a’meller
   
2. 
   Dek o’zgeshelikleri
   

Juwmaqlaw;
Paydalanilg’an a’debiyatlar

Dek sózi (DEQ - Double Ended Queue) anglichan tilinen alınǵan bolıp 2 shetke iye gezek degen mánisti ańlatadı. Dektin’ ayriqsha ózgesheligi to’mendegishe, oǵan elementler hár eki tárepden - shep tárepten hám oń tárepden kiritiliwi hám shıǵarılıwı múmkin (2. 3-súwret).

2. 3-súwret. Dek strukturası

Dek ústinde atqarılatuǵın ámeller:
1. Shep tárepten element kirgiziw.
2. Oń tárepten element kirgiziw.
3. Shep tárepten element shıǵarıw.
4. Oń tárepten element shıǵarıw.
5. Dek boslıǵın tekseriw.
6. Dek tolıqlıǵın tekseriw.
C++ tilinde dekti statikalıq kóriniste, yaǵnıy bir ólshemli dızbek kórinisinde ámelge asırıwǵa mısal : Berilip atırǵan pútkil sanlar izbe-izliginiń 1-yarımın dektin’ shep tárepinen, qalǵan yarımın dektin’ oń ta’repinen kiritiń. Dektin’ elementlerin bir sapar shep tárepten, bir sapar oń tárepten juplıqqa tekserip, toq elementleri óshirilsin.
Algoritm
2. Dekka neshe element kiritiliwi anıqlanadı - n, i=0.
3. i++; eger i4. Eger in/2 bolsa, dekning ońınan kiritiledi, 2-qádemge ótiw.
5. Eger dek bos bolmasa, shep tárepten element shıǵarıp alamız. Eger element jup bolsa, b[] dızbekke jaylaymız. 5-qádemge ótiledi. Eger dek bos bolsa, 6 -qádemge ótiw.
6. Eger dek bos bolmasa, oń tárepten element shıǵarıp alamız. Eger element jup bolsa, b[] dızbekke jaylaymız. 5-qádemge ótiledi. Eger dek bos bolsa, 6 -qádemge ótiw.
7. b[] dızbek elementlerin dekka oń tárepden kiritemiz.
8. Dek quramın ekranǵa shıǵaramız.
Programma kodı
#include

#include

using namespace std;
int a[10], n, R=0;
bool isEmpty () {
if (R==0) return true; else return false;
}
bool isFull () {
if (R>=10 ) return true; else return false;
}
int kirit_left (int s) {
if (isFull ()) {cout<<" \ndek to'ldi";n=R;return EXIT_SUCCESS;}
for (int i=R;i>0;i--)
a[i]=a[i-1];
a[0]=s;R++;
}
int alıw_left () {
if (isEmpty ()) {cout<<" \ndek bos";return EXIT_SUCCESS;}
int t=a[0];
for (int i=0;ia[i]=a[i+1];
R--;
return t;
}
int kirit_right (int s) {
if (isFull ()) {cout<<" \ndek to'ldi";n=R;return EXIT_SUCCESS;}
a[R]=s;R++;
}
int alıw_right () {
if (isEmpty ()) {cout<<" \ndek bos";return EXIT_SUCCESS;}
R--;
return a[R];
}
int print () {
cout<cout<}
int main (int argc, tırtıq *argv[])
{ int n, s;cout<<" n="; cin>>n;
for (int i=0;iif (! isFull ()) {
cout<<" kirit=";cin>>s;
if (i>=n/2) kirit_right (s);
else kirit_left (s);}
else {cout<<" dek to'ldi\n";break;}
}
print ();
int b[n/2], k=0, c[n/2], p=0;
while (! isEmpty ()) {
int q=olish_left ();
if (q%2==0) b[k++]=q;
if (isEmpty ()) break;
int p=olish_right ();
if (p%2==0) b[k++]=p;
}
int i=0;
while (ikirit_right (b[i]);
i++;
}
print ();
system (" PAUSE");
return EXIT_SUCCESS;
}
Programma nátiyjesi
n=8
kirit=1 kirit=2
kirit=3 kirit=4
kirit=5 kirit=6
kirit=7 kirit=8
dek ele-tlari=4 3 2 1 5 6 7 8
dek ele-tlari=4 8 2 6
Yarımstatik maǵlıwmatlar strukturası. Dek, ózgeshelikleri. 1. Yarımstatik maǵlıwmatlar strukturasıYarımstatik maǵlıwmatlar strukturasın tómendegishe xarakteristikalaw múmkin:-ózgeriwshen uzınlıqqa iye jáne onı ózgertiriwshi ápiwayı funksiyalarına iye;-strukturanıń uzınlıǵın ózgertiw málim bir shegarada, yaǵnıy qanday dabir maksimal bahadan aspaǵan halda ámelge asırılıwı múmkin;Eger yarımstatik strukturanı logikalıq tárepten qaraytuǵın bolsaq, ol haldachiziqli keste munasábeti menen baylanısqan maǵlıwmatlar izbe-izligitushuniladi. Yadta yarımstatik maǵlıwmatlar strukturasın fizikalıq táreptentasvirlaydigan bolsaq, bul yadta slotlarning ápiwayı izbe-izligi bolıp tabıladı, yaǵnıy hár birelement yadta náwbettegi slotlarda jaylasadı. Yarımstatik MTni fiziktasvirlashning taǵı bir kórinisi bir tárepleme baylanısqan keste (shınjır ) kórinisinde ańlatıw múmkin, yaǵnıy bunda hár bir náwbettegi elementtiń adresijoriy elementte kórsetiledi. Bunday súwretlewde strukturanıń uzınlıǵınacheklanish onsha qattı qoyılmaydı. Bunday strukturalarǵa -gezek, stek, dekvasatrlarkiradi. Bunday struktura uzınlıqları aldınan beriledi (statiklik shárti), lekintuzilmani quraytuǵın elementler sanı programma atqarılıwı dawamında waqıtqa varo'yxat uzınlıǵına baylanıslı túrdeo'zgarib turıwı múmkin. Gezek. Gezek bul yarımstatik MT bolıp, ol jaǵdayda elementler birdey taypada vaketme-ketlikte jaylasadı. Gezek strukturasınıń ayriqsha ózgesheligi sonda, oǵan elementler bir tárepden kiritilip, basqa tárepden shıǵarıp alınadı, yaniFIFO - First Input First Output kórinisindegi struktura esaplanadı. Gezekningfaqat birinshi elementigagina shaqırıq qılıw múmkin.
Arimstatik maǵlıwmatlar strukturası ózgeriwshen uzınlıqqa iye jáne onı ózgertiriwshi ápiwayı funksiyalarına iye bolǵan strukturalar túsiniledi. Strukturanıń uzınlıǵın ózgertiw málim bir shegarada, yaǵnıy qanday da bir maksimal bahadan aspaǵan halda ámelge asırılıwı múmkin;
Eger yarımstatik strukturanı logikalıq tárepten qaraytuǵın bolsaq, ol halda sızıqlı keste munasábeti menen baylanısqan maǵlıwmatlar izbe-izligi túsiniledi. Yadta yarımstatik maǵlıwmatlar strukturasın fizikalıq tárepten suwretleytuǵın bolsaq, bul yadta slotlarning ápiwayı izbe-izligi bolıp tabıladı, yaǵnıy hár bir element yadta náwbettegi slotlarda jaylasadı. Yarımstatik MTni fizikalıq súwretlewdiń taǵı bir kórinisi bir tárepleme baylanısqan keste (shınjır ) kórinisinde ańlatıw múmkin, yaǵnıy bunda hár bir náwbettegi elementtiń adresi ámeldegi elementte kórsetiledi. Bunday súwretlewde strukturanıń uzınlıǵına shekleniw onsha qattı qoyılmaydı. Bunday strukturalarǵa - gezek, stek, dek hám qatarlar kiredi.
Bunday struktura uzınlıqları aldınan beriledi (statiklik shárti), lekin strukturanı quraytuǵın elementler sanı programma atqarılıwı dawamında waqıtqa hám dizim uzınlıǵına baylanıslı túrde ózgerip turıwı múmkin.

Paydalanılǵan ádebiyatlar
1.S.K.G’aniev, M.M. Karimov, K.A. Toshev «Axborot xavfsizligi. Axborot - kommunikatsion tizimlari xavfsizligi», «Aloqachi» 2008 yil
2.Анин Б. "О шифровании и дешифровании”. Конфидент,1997.
3.Гайкович В. "Компютерная безопасност",Банковская технология, 1997.
4.Балакирский Б.В. "Безопасност электронного платежа", Конидент,1996.
5.Давидовский А.Н. "Зашита информасия в вичислителних платежей”