Информатика

6.3-rasm. Kvadrat tenglama 

---

301 
elementlarini o`rnatamiz (bir vaqtda bir nechta elementdan kerak bo`lsa, uni 
tanlaganda [Shift] tugmasini bosamiz). Elementlar o`lchamlarini o`zgartirish uchun 
xossalaridan foydalanib Top, Left, Width, Height larni o`zgartiramiz. Umuman 
olganda sichqoncha yordamida ham qilsa bo`ladi (Visual). Bu elementlarni 
rasmdagidek o`rnating. Bu elementlarning nomini o`zgartirish uchun name 
xossasiga murojaat qilish kerak. Mantlarini o`zgartirish uchun caption xossasiga 
yozish kerak. Hisoblash jarayonini amalga oshirish uchun esa button elementining 
ustiga sichqonchani ikki marta bosamiz va ekranda listing kodni yozish uchun 
tahrirlovchi oyna void __fastcall TForm1::Button1Click(TObject *Sender) bilan 
hosil bo`ladi. Shuning ichiga quyidagicha listing kodni yozamiz. 
6.5-listing. 
Label5->Caption="Natija: "; 
double a,b,c; 
a=Edit1->Text.ToDouble(); 
b=Edit2->Text.ToDouble(); 
c=Edit3->Text.ToDouble(); 
int d=b*b-4*a*c; 
if (d<0){ 
Label5->Caption=Label5->Caption+"ildiz yo`q!!!"; 
return; }; 
double x1=(-b+sqrt(d))/(2*a); 
double x2=(-b-sqrt(d))/(2*a); 
Label5->Caption=Label5->Caption+String(x1)+" ;\r\n "+String(x2); 
Bu listingda sqrt (ildiz olish)dan foydalanganimiz uchun foydalanuvchi 
kutubxonalar ro`yxatiga math kutubxonasini qo`shib qo`yamiz (# include 
). 
Yuqorida foydalanilgan elementlarning ba`zi xossalariga to`xtalib o`tamiz. 
 
 

---

302 
6.4-jadval. Xossalar. 
xossa 
Vazifasi 
TLabel elementi 
Caption
Elementdagi yozuvni qaytaradi 
Align
Elementni joylashtirish 
AutoSize 
yozuvi bo`yicha avto o`lcham 
Enabled
Element ishlatishga ruxsat berilganligi 
Color
Rangi 
Font
TFont xossasi.
ParentFont
merosdagi font dan foydalanish 
Transparent
Element rangining tiniqligini aniqlash 
ShowAccelChar
Tez bosiluvchi tugmadan foydalanish
WordWrap
Matn qatorga sig`masa avtomatik pastga 
tushirish 
TEdit elementi 
Anchors 
formning 
o`lchamlari 
o`zgarganda 
elementning 
ham 
o`lchamini 
o`zgaruvchan qilsh 
BorderStyle
Hoshiyalarni stilini o`zgartirish 
Color
Rangi 
ReadOnly
kiritilgan matnni tahrirlashga ruxsat 
bermaslik 
PasswordChar
kiritilayotgan 
harfni 
belgiga 
almashtirish 
Text
AnsiString tipidagi matnni kiritish 
TButton elementi 
OnClick
sichqonchaning 
chap 
tugmasi 
bosilgandagi hodisa

---

303 
Cancel
OnClick() hodisasi ni Esc tugmasi orqali 
bajarish . 
Default
joriy holat
Caption
Tugmadagi yozuv 
PopupMenu
local menu (qalqib chiquvchi menyu). 
