Informatika va axborot texnologiyalari fani amalyotchisi Pardayev Abrorbekning

I. Tashkiliy qism: 1.Salomlashish.
2.Yo'qlama qilish.
3.Uyga vazifani so'rash.
II. Takrorlash:
1. Memo obyekti obyektlar panelining qayerida joylashgan?
2.Memo obyektining Text xossasi qanday vazifa bajaradi?
3. Memo obyektining Lines elementi matn bilan qanday ishlaydi?
III. Yangi mavzuni o`rganish.
1. Delphining grafik imkoniyatlari. Delphida grafika bilan ishlash uchun keng imkoniyatlar yaratilgan. Bir qator obyektlarning Canvas (polotno, sirt) degan xossasi bo‘lib, uning o‘zi obyekt hisoblanadi. Uning xossa va usullaridan foydalanib, bu obyekt egallagan joyda turli shakllarni chizish mumkin. Masalan, ilova oynasida to‘g‘ri to‘rtburchak chizish uchun Form1.Canvas.Rectangle(10, 20, 200, 100); operatoridan foydalanamiz. Listbox1.Canvas.Ellips(0, 10, 60, 50); esa ListBox1da yarim o‘qlari 30 va 20 ga teng bo‘lgan hamda uchlari (0, 10) va (60, 50) nuqtalarda joylashgan to‘g‘ri to‘rtburchakka ichki joylashgan ellips chizadi. Bu shakllarni ekranda ko‘rish uchun yangi ilova yaratamiz. Unga Button va ListBox obyektini joylaymiz. Button1 tugmasini ikki marta bosib, kursor turgan joyga yuqoridagi ikkita operatorni kiritamiz:
Form1.Canvas.Rectangle(10, 20, 200, 100);
ListBox1.Canvas.Ellips(0, 10, 60, 50);
Ilovani ishga tushirib, undagi tugmani bossak, ekranda to‘rtburchak va ellips paydo bo‘ladi. quyidagi rasmdan ham ko‘rinib turibdi-ki, sanoq sistemasining boshi sifatida obyektning chap yuqori burchagi olingan. Dastlab gorizontal, so‘ng vertikal o‘qlardagi koordinatalar ko‘rsatiladi:
1. psSolid – uzluksiz (oldindan o‘rnatilgan).
2. psDash – shtrix (mayda kesmachalar).
3. psDot – (nuqtalar).
4. psDashDot – kesma va nuqta.
5. psDashDotDot – kesma, nuqta va nuqta.
6. psClear – ko‘rinmas.
Button tugmasini ikki marta bosib, unga diagnallar degan buyruqni kiritamiz. Bunday buyruq hozircha yo‘q, shuning uchun shu nomdagi protsedurani TForm1.Button1Click protsedurasidan oldin kiritamiz:
procedure diagonallar; var i,j,n,r:integer; x,y: array [0..40] of integer; begin r:=Form1.Image1.Height div 2; Form1.Image1.Canvas.Pen.Color:=clRed; Form1.Image1.Canvas.Rectangle(-1,-1,2*r+2,2*r+2); n:=form1.SpinEdit1.Value; 136 for i:=1 to n do begin y[i]:=round(r-r*cos(2*pi/n*i)); x[i]:=round(r+r*sin(2*pi/n*i)); end; for i:=1 to n-1 do for j:=i+1 to n do begin Form1.Image1.Canvas.MoveTo(x[i],y[i]); Form1.Image1.Canvas.LineTo(x[j],y[j]); end; end;
Bu protsedurada oltita o‘zgaruvchi kiritamiz. i va j o‘zgaruvchilar siklni boshqarish uchun ishlatiladi. N o‘zgaruvchida ko‘pburchakning burchaklari soni, r o‘zgaruvchida muntazam ko‘pburchakka tashqi chizilgan aylana radiusi saqlanadi. x va y massivlarda ko‘pburchak uchlarining koordinatalari saqlanadi. Protsedura tanasidagi operatorlarni uchta qismga ajratish mumkin. Birinchi qismda to‘rtta operator bo‘lib, ulardan birinchisi aylana radiusini rasm balandligining yarmiga teng qilib oladi. Ikkinchi operator chiziqlar qizil rangda chizilishini ta’minlaydi. Uchinchi operator chizishdan oldin rasmni tozalab tashlaydi. To‘rtinchi operator ko‘pburchakning nechta burchagi bo‘lishini aniqlaydi. Ikkinchi qismda faqat bitta sikl operatori bor. Unda ko‘pburchak uchlarining koordinatalari aniqlanadi. Uchinchi qismda ham bitta ichma-ich joylashgan sikl operatori bo‘lib, u ko‘pburchakning tomonlari va diagonallarini chizadi. Ilovani ishga tushiramiz. Avval muntazam yetti burchakni, so‘ng muntazam 28 burchakni chizamiz. Ular quyidagi rasmda ko‘rsatilgan:
YODDA SAQLANG ! Canvas elementi ko‘plab obyektlarda mavjud va unda rasm chizish mumkin.