"informatika va axborot texnologiyalari"

Bazaviy dasturiy ta’minot
Shaxsiy kompyuterlar uchun operatsion tizimlar quyidagilarga bo’linadi:
bir yoki ko’p masalali (parallel bajariladigan amaliy jarayonlarning soniga ko’ra);
bir yoki ko’p foydalanuvchili (operatsion tizimda bir vaqtda ishlovchi foydalanuvchilarning soniga ko’ra);
kompyuterlarning boshqa turlariga ko’chirilmaydigan va ko’chiriladiganlar;
EHMning mahalliy hisoblash tarmog’ida ishlashni ta’minlovchi tarmoqsiz va tarmoqli.
Bugungi kunda shaxsiy kompyuterlar uchun quyidagi 32-razryadli operatsion tizimlarni qo’llash katta ahamiyatga ega:
OS/2 barcha modifikatsiyada(IBM);
WINDOWS NT barcha modifikatsiyalarda (Microsoft);
Unix barcha modifikatsiyalarda;
Next step 3.2(Next);
SCO Open Decktor 3.0(Santa Cruz Operation)
Solaris 2.1(Sun Soft)-x 86;
Unix Ware Personal Edition 1.0 (Novell).

OT eng ma’naviy taqqoslash axborotlarni ishlab chiqish jarayoning quyidagi ta’riflari bo’yicha amalga oshiriladi:

Xotirani boshqarish (o’natilayotgan kenglikning eng katta hajmi, xotiraning turlari, xotiradan foydalanishning texnik ko’rsatkichlari);
Operatsion tizim tarkibidagi yordamchi dasturlar (utilit)ning vazifaviy imkoniyatlari;
Disk kompressiyasining mavjudligi;
Fayllarni arxivga joylashtirish imkoniyatlari;
Ishning ko’p vazifasi tartibini to’xtatib turish;
Tarmoqli dasturiy ta’minotni to’xtatib turish;
Sifatli hujjatlarning mavjudligi;
Instollyatsiya jarayoning sharoitlari va murakkabligi.
Tarmoqli operatsion tizimlar - tarmoqqa ma’lumotlarni ishlab chiqish, uzatish va saqlashni ta’minlovchi dasturlar majmuasidir. Tarmoqli tizimlarning har xil turlari (fayllarni boshqarish)ni taqdim etadi abonent tizimlarida ishlashni qo’llabquvvatlaydi. Tarmoqli operatsion tizimlar mijoz-server arxitekturasi va bir rangli arxitekturadan foydalanadi. Oldin tarmoqli operatsion tizimlar faqat mahalliy hisoblash tarmoqlari (MHT)ni qo’llab quvvatlaganlar, hozir bu operatsion tizimlar mahalliy tarmoqlar assotsiatsiyasiga tarqatiladilar [18].
Operatsion qobiqlar - foydalanuvchining operatsion tizimning buyruqlari bilan muloqatni engilashtirish uchun maxsus dasturlar. Operatsion qobiqlar yakuniy foydalanuvchi interfeysining matnli va jadvalli variantlariga ega.
Bu dasturlar operatsion tizim buyruqlarini bajarish uchun boshqaruvchi axborotlar vazifalarini ancha soddalashtiradi, yakuniy foydalanuvchi ishining keskinligi va murakkabligini kamaytiradi.