Инновацион технологиялар ёрдамида таълим самарадорлигини ошириш

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI MASOFAVIY TA’LIM KAFEDRASI MAXSUS SIRTQI BO’LIM “MUSIQA TA’LIMI” 301-GURUH TALABASI Karabayeva Muhabbatning “Musiqa tarixi” FANIDAN TAYYORLAGAN SLAYDI. Mavzu: “G.F.Gendel hayot va ijodi”

Georg Fridrix Gendel. (1685-1759) Barokko davrining buyuk kompozitorlaridan biri Baxning zamondoshi Georg Fridrix Gendel 57 yillik hayot ijod davrida 120 kantata, trio va duetlar 29 ta oratoriya 42ta operalar odalar, ariyalar yozib qoldirgandir.

Georg Fridrix Gendel Germaniyaning Galle shahrida 1685 yilda tug’ilgan. Gendel bolaligidanoq musiqaga qobiliyati hamda qiziqishi bo’lgan edi lekn otasining diniy qarashlari hamda oilaviy sharoitlaridan kelib chiqan holda musiqa yo’lidan ketishi dargumon edi. Kunlarning birida tasodifan uning ijrosini graf Iogann Adolf I eshtib uning otasiga musiqa yo’nalishi bo’yicha o’qitishini aytadi va otasi bunga qarshilik qila olmaydi va Fridrix organdan musiqachi F.V. Tsaxovdan dars olishin boshlaydi.

Fridrix qisqa vaqt ichida klavesin, organ, gaboy va skripka asbolarida ijro etishni o’rganadi ustozi cherkov hizmatchisi bo’lganligi sababli u ham yozgan asarlari aynan cherkov uchun edi va organda ijro etar.

U juda ham ko’p asarlar yozar edi. Lekin ularning hammasi ham bizlarga yetib kelmagan il knashriyoti 1724 yilda Amsterdam nashriyotidan chop etilgan edi va hozirgi kungachan bizlarga yetib kelgandir.

1703 yilda Gamburg shahriga ko’chib keladi bu shaharni “nemis Venetsiyasi” deb atashar edi aynan shu davrlarda opera teatrlari ushbu shaharda rivojlangan edi. Bu yerda u birinchi operalari “Almira” va “Neron”larni yozgan edi.Taakidlash lozimki uning operalari juda yaxshi qabul qilinib uni boshqa shaharlarga ham taklif eta boshlaydilar.

1706 yilda uni Ferdinando de Medichi Italiyaga chaqiradi va kompozitor italiyaning kolaritidan ruhlanib “Radrigo” operasini yozadi va bu operani omma juda yaxshi qa’bul qiladi. 1710 yilda Britaniyaning qiroli Georgning kopelmeystori sifatida u Angliyaga qaytadi va o’z ijodini davom etadi. 1737 yilda o’ng qo’lining jarohati tufayli kompozitorning 4 barmog’i ishlamay qoladi va atrofdagilar uchun huddi aqildan ozayotganday tuyiladi lekin 1 yildan so’ng so’g’lig’i tiklanadi. Afsuski bu fojeadan so’ng u opera yozmay qo’yadi. 1750 yilda katta fojea yuz beradi va kompzitor 9 yilga ko’r bo’lib qoladi bunga qaramay u yozishni davom ettiradi.

Londonga qaytgach opera san’ati rivoji uchun katta islohatlar olib boradi. 15-yil davomida kompozitor 3 ta asosiy opera teatrlarini ochadi va rivojlantiradi. XVIII asrda”Opera seria” yo’nalishini rivojlantiradi. Bu yo’nalish italian termenidan olingan bo’lib karistokratlar uchun ya’ni jiddiy operalardir. Kompozitor o’z operalarini aynan shu yo’nalishda ishlashga harakat qilar edi. Lekin omma yaxshi qabul qilmas edi. Opera janrlridan ohirgisi “Deidamia” edi va u muoffaqiyatsizlikga uchraydi.

Shumdam so’ng u operalar yozmay qo’yadi. 1759-yil 14-aperl Angliyada vafot etadi. Uning hotirasiga bag’ishlab u tug’ilga shahar Galle shahrida 1948 yilda hamda 2001 yilda angliyada musiqashunos Stenli Seydi tomonidan kompozitor yashab turgan uyni o’sha davrga hoslik ravishda saqlangan holatda muzeylar ochiladi. Galleda ochilgan muzeyda 1922 yildan boshlab Gendel nomi bilan Galla festevali bo’lib o’tadi.

Uning ohirgi asarlaridan biri “Messiya” oratoriyasi juda mashhur bo’lib, o’zi tinglaga ohirgi asari ham bo’lib qoldi. Ushbu asar drammatik lirik asar bulib kompozitorning so’ngi yillardagi qiyinchiliklarini aks ettirgan edi.

• Aynan shu asaridagi so’zlar “Men bilaman mening halaskorim tirik” kompozitorning qabrida yozilgan edi.