Innovatsion faoliyatni moliyalashtirish

10.1-rasm. Innovatsion faoliyatni moliyalashtirish manbalari

2. Rivojlanishning dastlabki bosqichlarida innovatsion faoliyatni moliyalashtirish manbalari
Innovatsion kompaniyalar rivojlanishining boshlang‘ich va ilk bosqichlarida (seed stage, start-up, early stage) moliyalashtirishning asosiy manbalari o‘rtasida o‘z-o‘zini moliyalashtirish, grantlar, oliy o‘quv yurtlari va texnoparklarning mablag‘lari, shuningdek investitsion fondlar va biznes-farishtalarning mablag‘lari kabilarni ajratib ko‘rsatishimiz mumkin.
Fuqarolarning shaxsiy jamg‘armalari – bu venchur kapitalni jalb qilmasdan va bank qarzlaridan foydalanmasdan turib, kichik innovatsion firmalarni moliyalashtirish manbai hisoblanadi. Fuqarolarning shaxsiy jamg‘armalari tadbirkorlarga ko‘pgina afzalliklarni taqdim etgani holda, mazkur moliyalashtirish usuli firmani tijorat faoliyati bilan shug‘ullanishga va uni tashqi investorlar tomonidan rivojlanishning keyingi bosqichlarida moliyalashtirishga zamin yaratib beradi. Buning natijasida firma moliyalashtirishning tanqisligini engib o‘tadi va loyihaning tashqi investorlarning tanlov me’zonlariga javob beradigan bosqichga chiqa oladi.
Qarindoshlar va do‘stlar ma’lum bir talablar asosida qarz beruvchi investorlardan farqli ravishda qarzni aktsiyaga o‘tkazishga davogar sifatida ularni o‘rta muddatli kredit mablag‘lari sifatida taqdim etishlari mumkin. Bu holda, tadbirkorning qobiliyatini yuqori baholagan tanishlardan hech bir garov ta’minotisiz pul mablag‘larini olish osonroq kechadi. Biroq, ushbu manbadan foydalanilganda ba’zi bir noxush holatlar ham kuzatiladi. Xususan, pul mablag‘larini vaqtincha foydalanishga berib turgan insonlar biznes yuritish jarayonlariga aralasha boshlaydilar, asosli yoki asossiz maslahatlar bera boshlaydilar. 10.1-jadvalda ushbu moliyalashtirish manbasining afzalliklari va kamchiliklari umumlashtirilgan holda ifoda ettirilgan.
Oliy o‘quv yurtlari, ilmiy parklar, biznes-inkubatorlar, texnologiya-lar transferi markazlarining mablag‘lari va grantlari kompaniya rivoj-lanishining dastlabki bosqichlarida shaxsiy jamg‘armalardan so‘ng o‘zining jozibadorligi bo‘yicha (moliyalashtirish hajmi va kapital qiymati) ikkinchi o‘rinda turadi.
Grantlar-bu belgilangan muddatlarda muayyan aniq maqsadlarga erishilishini ta’minlash uchun qaytarilmaslik sharti bilan ajratiluvchi mablag‘lardir. Grantlar quyidagi talablarga javob bersa, amaldagi qonunchilikka ko‘ra, ular soliqqa tortilmaydilar: