Innovatsiyalıq xizmet ha’m innovatsiyalıq xizmetti mamleket tarepinnen tartipke saliw
Download 60.5 Kb.
|
Kırısıw
|
Reje Kırısıw Tiykarg’ı bo’lim Innovatsiyalıq xizmet ha’m innovatsiyalıq xizmetti mamleket tarepinnen tartipke saliw O’zbekistan Respublikasi innovatsiyalıq rawajlaniw ministirligi tuwrisinda III.Paydalanilg’an adebiyatlar Kırısıw
Innovatsiya so’zi inglis tilinden “innovation” so’zinden kelip shig’ip “jańalıq,jańalıq kiritiw ” degen manisti bildiredi.innovatsiya bul bazar talabindan ahiqqan halda pratsessler ha’m o’nimlerdiń o’siw samaralig’iń tamiynlew ushun joriy etilgen jańalıq bo’lip esapanadi. Jańa tutiniw qasiyetleri yamasa islep shig’ariw dizimleriniń samaralig’in sapasiń asiriw arqali bazarg’a o’nim (tovar ha’m xizmeter)di jetkezib briw – innovatsiyag’a missal bo’la aladi. Innovatsiya- paydalaniw ushun kiritilgen jańa yaki szerli darejede jaqsilang’an o’nim(Tovar,xizmet) yaki jarayan,satuwdiń taza uslubi yaki jumis ameliyatindag’i,jumis o’rinlariń payda etiw ha’m sırtqi alqalardi o’rnatiwdag’ı jańa sho’lkemlestriw jumisları. Inovatsiya tusinigin birinshi bolip Amerikalıq ha’m Avstriyalıq ekonamist Y.Shumpeter kiritgen,o’niń pikrinshe innovatsiya bul jańa matriallar ha’m kaompanentlrden paydalaniw jańa pratsesslerdi engiziw jańa bazarlardi ashuw taza sho’lkmlestiriw formalariń endiriwge tiykarlang’an barlıq jańa konversiyalanuwdan ibarat bo’lg’an o’ndiris funksiyasiniń tubden almaslawi esaplanadi. Innovatsiyalardiń ilmiy jaratiw ha’m ixtiralardan parqi,ilm-pan bu malim mablag’lardi bilmler ham ideyalarg’a aylantiriw. Innvatsiyalar bul bilimler ha’m ideyalardi mablag’larg’a aylantiriw. Ixtira bul jańa kanseptsiyani jaratiw.Innovatsiya bul ixtiraniń ameliy ahimiyetini ajratib ko’rstiw ha’m muwapaqiyatli satilatig’un o’nimge aylandiriw. Innovatsiyalıq xizmet –bul ilmiy izertlew tajriybe konstruktorlıq ha’m texnologiyalıq jumislardi jaratiw o’lardan paydalaniw ha’md natiyjelrinin komertsiyalaniwi ha’m o’niń xizmtiń tamiynlewgw bag’darlang’an ilmiy-txnologiyalıq sho’lkemlestiriw hareketleri jiyindisinan ibarat xizmet tusiniledi. XXI asrge kelip glaballasiw jarayaninda innovatsiya ha’m innovatsiyalıq texnologiyalar tusinigi kundelik qo’llanilatig’un so’zler qatarindan o’rin aldi .Mamlektimizdede innovatsiyalıq ideyalar,texnolagiyalar ha’m jo’ybarlardi juzege shig’ariwg’a eń basil waziypalardiń biri sipatinda itibar qaratilmaqta sebebi innovatsiyalarg’ana o’nimlerdiń baseke shidamlilig’in tamiynlew ,o’zine tuser bahasin energiya tutiniwiń tejew investitsiyalar a’gimiń ko’beytiw ha’mde jańa imkaniyatlardiń juzege keliwine imkan beredi.Innovatsiya o’ndiristin tez pat menen modernizatsiylaw texnikalıq ha’m texnologiyalıq jaqtan jańa laniw ishki ha’m sirtqi bazarda basekeles o’nimler islep shig’ariwdi kobeytiw imkaniń berip qalmay jumissizlıqtiń aldiń aliwdada abzalliqlarg’a iye.Innovatsiyalıq xizmetke mamleket tarepinden tasir etiw metodlari ekige bo’linedi,birinshisi tuwri,ekinshisi qiya. Innovatsiyalıq pratsesslerdi mamleket tarepinden tartipke saliwdiń tuwri metoddiń o’zi ekige bo’lindi admistrativlik ha’m dasturli maqsetli. Admistrativlik formada – Innovatsiyalarg’a tikkeley ta’sir etuw maqsetinde qarjilantiriladi.Bul qarjilantiriw arnawli dasturli nizamlar tiykarinda amelge asiriladi.Innovatsiyalardi dasturli maqsetli jańalıqlar qollab quwatlawdiń mamlketlik maqstli dasturleri boyinsha innovatsiyalar shartnamalar tiykarinda qarjilantiriladi yag’niy mamleket tarepinnen jańalıqlardi (Tovar,xizmet) shartnama tiykarinda satip aliw sistemasi sho’lkemlestiriledi. Shartnama tiykarinda qarjilantiriw hazirgi kunde keń tarqalg’an buyurtpashi ha’m islep shig’ariwshilar arasinda shartnama sistemasiniń bir elmenti bolip tabiladi.Shartnama jumislari tamamlaw waqti sondayaq qatnasiwshilar arasinda jumislardiń bolistiriliwin materiallıq qoshametlewı aniq ko’rsetiledi.Bul jrde o’zara minnetlemeler ekonomikalıq santsiyalar kelisip alinadi.innovatsiyaliq protsesske mamlekt tarepinden tartipke saliwg’a qiya metodlarida ahimiyetli o’ring’a iye. Mamleketlik innovatsiyaliq siyastti amelge asiriwda qollanilatig’un bul metodlar birinshiden innovatsiyaliq xizmetlrdi qo’shametlew ekinshiden innovatsiyaliq xizmet ushun qolayli ekonomikaliq satsialliq ha’m psixologiyaliq o’rtaliqti jaratiwina bag’darlang’an.innovatsiyaliq xizmetlerdi mamleket tarepinnen tartipk saliwshi qiya metodlardiń qurami,duzilisi ha’m mazmuni ha’r turki bo’ladi.Bul metodlarg’a saliq ha’m kredit jeńillikleriń kirgizuw mumkin.Innovatsiyaliq protsesslerdi mamleket tarepinneń tartipke saliwiniń zarurligi birinshi ekonomika ha’m uluwma jamiyet ushun artib baratiug’un ahimiyetliginnen kelip shig’adi.Sebebi ekonomikaniń duzilisi innovatsiyalar tasir astinnan o’zgeredi,sondayaqq rawajlaniwdi tamiynlew mamleketde turaqli ekonomikaliq o’suwdi tamiynlewde ha’m qolayli shart sharait jaratiw maqsetindede innovatsiyaliq xizmetti sho’lkemlestiriwde bekkem nizamshiliq bazasi qaliplestirilgen.2013 jili 11-aprelde o’zbekistan Respublikasiniń birinshi prezidenti “Innovatsiyalar ha’m innovatsiyaliq xizmet” haqqindag’inizami qabillandi.Bul nizamniń maqseti innovatsiyalardi islep shig’iw jaratiw hamde innovatsiyaliq xizmet tarawindag’i qatnasiqlardi tartipke saliwdan ibarat. Mamleket rawajlaniwin zamanogoy basqishqa keń ko’lemli reformalardiń muapaqiyatli amelge asiriliwi ha’m 2017-2021 jillarda O’zbekistan Respublikasi rawajlaniwinń bes ustuvor jo’nelisi bo’yinsha hareketler strategiyasiniń maqsetlerine erisiw mamleket basqariwiniń uliwma jańa,samarali ha’m sipatli jumis juritiwshi sistemasin jaratiwdin talap qiladi.Ekonikaliq tarawda eń dastlep maleket unitary karxanalariń sho’lkemlestiriw ha’m xizmetlerin basqariw,o’lardin ekonomikaliqha’m basqariw samasradarlig’in asiriw,birinshi nawbette mamleket aktivlarińbasqariw dizimin qarjilantiriw ha’m samaradarlig’in airiwg’a qaratil’gan mamleket qatnasiwindag’I xo’jaliq juritiwshi subyektdi basqariw korporativ mexanizmlerdi rawajlandiriw tarawlarinda mamleket qatnasiwin aniq bazra mexanizmleriń islep shig’iw. Satsial-ekonomikalıq rawajlantiriw ahimiyetli maseleleri (ta’lim,den sawliqti saqlaw,turizm,kommunal,jo’l-transport infrastrukturasi) sheshiw nodavlat notijorat sho’lkemleri ha’m isbilermenlik subyektleriniń keń qatnasiwin tamiynlew hamde byudjet xarejetlerin azaytiriwg’a qaratilg’an satsial ha’m mamleketlik jeke sherikligin huquqiy ha’m institutsianal bazasin jaratiwdi rawajlantiriw. Mamleket basqariwi sistemasina strategic jobalastiriwdiń zamanagoy turleri ,innovatsiyalıq ideyalar, islenmaeler ha’m texnologiyalardi engiziw. Mamleket intelektua ha’m texnologik patensiyalin asiriwdiń uzaq mauddetli ssenariylaru tiykarinda ustuvor taraw ha’m tarmaqlardi innovatsiyalıq rawajlandiriwdin keleshekdegi modellerin formalandiriw imkaniyatin beretig’un strategiyaliq sistemasin jaratiw. Mamleketlik xizmet ko’rsetiwdin tartibin optimallastiriw ha’m soddalashtirishni,mamleketlik organlar samaradarlig’in asiriwdi tamiynleytig’un hukimet basqariwin innovatsiyalıq turlein engiziw. Ilmiy-tadqiqot ha’m innovatsiyalıq jumislarin rawajlandiriw tarawin,sodan kelip shigip innovatsion ideyalar ha’m texnologiyalardi islep shig’iw bo’yinsha har tarepleme qo’llap quwatlaw hamde o’gan ivestitsiyalardi ken jalp qiliw,o’lardi ja’nede rawajlaniwin tamiynleytig’un normativ-huqiqiy bazani jaratiw.Ilmiy-tadqiqot ha’m innovatsiyalıq tarawda zamanagoy jetiskenliklerdi engiziwdin samarali mexanizmlerin,sodan kelip shig’ip,ilmiy-eksperimental qaniygelestrigen labaratoriyalar,jo’qari texnologiyalar o’rayi ha’m texnoparklerdi sho’lkemlestiriw arqali jaratiw.Tabiyatti qo’rg’aw ,resurs ha’m energiya tejeytig’un,muqobil ha’m qayta tikleniwshi energiya manbelerin qo’llawdi rawajlantiriwdan aqilg’a muwapiq keń kolemde engiziw. O’zbekistan Respublikasi Innovatsiyaliq rawajlaniw ministirlrgin sho’lkemlestiriw tuwrisindag’i O’zbekistan Respublikasi Prezidentiniń parmani. To’mendegiler O’zbekistan Respublikasi innovatsiyaliq rawajlaniwiniń tiykarg’I bag’dari deb belgilensin. Mamlekettiń inyellektual ha’m texnolgik patensiyalin asiriwdiń uzaq muddetli ssenariylari tiykarinda ustuvir taraw ha’m tarmaqlardi innovatsion rawajlantiriw din keleshektegi modellerin formalastiriw imkaniń beretig’un strategic rejelestiriw sistemasin jaratiw. Mamleket xizmetlerin ko’rsetiwdiń tartibleri optimallastiriw ha’m asanlastiriwdi,hukimet basqariw organlari jumislarin samaradarlig’in asiriwdi tamiynleytig’un mamleket baqariwiniń innovatsion formalarin engiziw.Innovatsion ideyalar ha’m texnologiyalard islep shig’ariw ha’m engiziw tarawlarinda investitsiyalardi keń kolemde jalp qiliw,olardi janede rawajalniwin tamiynlew ushun normative huqiqiy bazasin jaratiw.O’zbekistan Respublikasi innovatsion rawajalaniw wazirligi. Innovatsion rawajlaniw ha’m novatorliq ideyalardi qo’llab quwtlaw jamg’armasin sho’lkemlestirsin. To’mendegiler wazirligdiń tiykarg’ı jumis bag’dari etip belgilensin. mamleket ha’m jamiyet qurilsina innovatsiyalardi engiziw tarawina:Innovatsion ideyalar,islenbeler ha’m texnologiyalardi islep shig’iwdi ,mamleket ha’m basqariw sistemasi rawajlantiriw, mamleket xizmetlarin sapasin asiriwg’a qaratilg’an ilmiy tadqiqatlardi sho’lkemlestiriw. Ekonomikaliq tarmaqlarina innovatsiyalardi engiziw tarawinda:Mameketimizdegi innovatsiyaliq ideyalar,islenbeler ha’m tenologiyalardi targ’ib etiw ha’m o’lardan ameliy paydalaniwdin mexanizmlerin shakllantiriw,bazardiń tez o’zgeriwshen jahan konyuktrasiń esapqa alg’an halda milliy ekonomikani jedel rawajlaniwina ko’meklesiwge qaratilg’an ilmiy tadqiqatlar o’tkeziwin sho’lkemlestiriw.Xizmetler tarawin tubden takomillashtirish ,eń dastlep,innovatsion islenmeler ha’m texnologiyalardi engiziw esabina olardiń sipatiń ha’m jalpi ishki o’nimdi shakllantirish rolin asiriw. Download 60.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|