International trade and trade policy

---

INTERNATIONAL TRADE AND TRADE POLICY 
1. “Jahon narxi”, “demping narxi”, “ichki narx” tushunchalariga ta’rif bering. 
Grafikko’rinishida ularni yoritib bering. 
2. “Jahon narxi”, “jahon bozori” tushunchalariga ta’rif bering. Ularni grafikda 
ko'rsating. 
3. “Kapital eksporti” va “kapitalning chetga chiqishi” tushunchalari qanday o‘zaro 
bog‘liq? 
4. “Xalqarolashtirish”, “globallashuv” va “mintaqaviy integratsiya” kategoriyalari 
qanday taqqoslanadi? 
5. Bojxona tarifining asosiy vazifalari nimalardan iborat. 
6. Bojxona to‘lovlari qanday mezonlar bo‘yicha tasniflanadi? 
7. Eksport boji to’lovining o‘rnatilishini grafikda ko‘rsating. 
8. Eksport kvotasi nima va uni qanday omillar belgilaydi? 
9. Eksport narxlari darajasiga qanday omillar ta'sir qiladi? 
10. Eksportga yo‘naltirilgan va import o‘rnini bosuvchi rivojlanish modellarining 
tubdan farqi nimada? 
11. Elektron tijorat qanday xalqaro savdoda qanday rol o'ynaydi? 
12. Erkin savdo siyosatining qanday afzalliklari bor? 
13. Faktoring va forfeyting nima? Ularning o’zaro farqni sanab o'ting, shuningdek 
ularning jahon savdosidagi ahamiyatini ko'rsating. 
14. Faktoring va forfeytingning qanday turlari mavjud? 
15. Franchayzing nima? O‘zbekiston bozorida mavjud bo’lgan franchayzingga misol 
keltiring. 
16. Globallashuvning jahon savdosining rivojlanishiga ta’siri qanday? 
17. Hozirgi bosqichda xalqaro savdoning rivojlanishi uchun A.Smit va D.Rikardo 
nazariyalarining ahamiyati nimadan iborat? 
18. Ichki narx va jahon narxisi qanday xususiyatlarga ega? Grafikda ko'rsating. 
19. Ikkinchi jahon urushidan keyin jahon savdosining geografik yo‘nalishlari qanday va 
nima uchun o‘zgardi? 
20. Ilmiy-texnik bilimlarni xalqaro iqtisodiy munosabatlardagi uzatishning asosiy 
shakllarini yoritib bering. 
21. Ilmiy-texnika inqilobi va “yangi iqtisodiyot”ning jahon savdosining o‘zgarishiga 
ta’siri qanday? 
22. Ilmiy-texnika taraqqiyoti ta’sirida eski xalqaro mehnat taqsimoti tizimining inqirozi 
qanday ifodalanadi? 
23. Import va jahon narxlarining farqi nimada? 
24. Intellektual mulk savdosi ob'ektlari nimalardan iborat? 
25. Intellektual mulk va eksportning Xalqaro savdoda tutgan o’rnini izohlab bering. 
26. Intellektual mulk va texnologik almashinuv nima? 
27. Iqtisodiy birlashmalarning mohiyati, vazifalari va turlarini sanab o’ting. 
28. Ishtirokchi davlatlar uchun aql egalarining ketishi va intellektual migratsiya qanday 
oqibatlarga olib keladi? 
29. Ixtisoslashtirish va birgalikda ishlab chiqarish qanday o’zaro bog'liq? 

---

30. Jahon amaliyotida ishlab chiqilgan tashqi savdo siyosatining turlarini aytib bering 
va tashqi savdoni tarif va tarifsiz tartibga solishning asosiy vositalariga tavsif 
bering. 
31. Jahon banki xizmatlarni qanday tasniflaydi? 
32. Jahon bozorida narx va narxsiz raqobatning o'xshash va farqli tomonlari nimadan 
iborat? 
33. Jahon bozorida tovarlarning raqobatbardoshligi nima bilan belgilanadi? 
34. Jahon moliya bozorining tuzilishini yoritib bering. 
35. Jahon narxi qanday xususiyatlarga ega va u jahon bozorlarida qanday o’rnatiladi? 
36. Jahon narxlarining asosiy turlarini keltiring va ularni grafik ko’rinishida ko’rsatib 
bering. 
37. Jahon savdosini tartibga solishda xalqaro tashkilotlarning roli nimadan iborat? 
38. Jahon texnologiya bozori: tuzilishi va xususiyatlarini yoritib bering. 
39. Jahon tovar bozorining tuzilishini yoritib bering. 
40. Jahon xizmatlar bozorining asosiy segmentlarini tavsiflab bering. 
41. Jahon xizmatlar bozorining tuzilishi va o'ziga xosligi nimadan iborat? 
42. Jahon xizmatlari bozorining rivojlanishini rag'batlantiruvchi sabablar nimalardan 
iborat? 
43. JST va davlatlar o‘rtasidagi iqtisodiy munosabatlar qanday amalga oshiriladi? 
44. Kapital aylanmasidan qanday qilib ijobiy saldo olish mumkin? 
45. Kapital bozori nima? Savdo balansining joriy xisobiga qanday faoliyat turlari kiradi? 
46. Kapital eksportining milliy iqtisodiyotga ta’siri qanday? 
47. Kapital importining milliy iqtisodiyotga ta’siri qanday? 
48. Kapitalning chiqib ketishi va kirib kelishi nima? 
49. Kompaniyalarni transmilliy kompaniyalar sifatida tasniflashning eng muhim 
mezonlari qanday? 
50. Kompaniyaning jahon bozorida raqobatbardoshligini nima belgilaydi? 
51. Kvotalarning iqtisodiy mazmuni nimadan iborat va ulardan qay tarzda 
foydalaniladi? 
52. Leontyev paradoksi qanday hal qilindi? 
53. Litsenziya nima? Litsenziyalash shartnomalari qanday toifalarga bo'linadi? 
54. Litsenziyalashning qanday turlari mavjud? Xalqaro savdoda litsenziyalashning 
asosiy xususiyatlarini sanab bering. 
55. Lizing nima? O‘zbekistonda lizing qanday rivojlangan? 
56. Lizingning afzalligi nimada? 
57. Mamlakatning jahon texnologiya bozoridagi o‘rni nima bilan belgilanadi? 
58. Mamlakatning savdo shartlarini nima belgilaydi va ular qanday omillar ta’sirida 
yaxshilanadi? 
59. Milliy raqobatbardoshlikni nima belgilaydi? 
60. Moliyaviy xizmatlarning asosiy turlari nimalardan iborat. Nima uchun moliyaviy 
bozorlar mavjud? 
61. Muhandislik nima? Uning barcha xususiyatlarini sanab o'ting. 
62. Muhandislik va konsalting xizmatlarini tavsiflang. 
63. Narxlar indeksi va inflatsiya darajasini qanday topamiz? Inflatsiyaning o’sish 
sur’atini-chi? 

---

64. Nima uchun “ixtiyoriy” eksport cheklovini chinakam ixtiyoriy deb hisoblash 
mumkin emas? 
65. Nima uchun O‘zbekistonda to‘lov balansi manfiy? 
66. Nima uchun O‘zbekistonda xizmatlar savdosi bo‘yicha aktivlar balansi tovarlar 
savdosi bo‘yicha salbiy saldoga ega? 
67. Nima uchun O'zbekistonda faktoring va forfeyting qo'llanilmaydi? 
68. Nima uchun transmilliy kompaniyalar iqtisodiyot (dunyo) globallashuvining asosiy 
sub'yekti sifatida harakat qiladi? 
69. Nima uchun xalqaro savdoda xizmatlar emas, balki tovarlar savdosi ustunlik qiladi? 
70. O‘zbekiston tashqi savdosi tarkibini o‘zgartirish va takomillashtirish nima uchun va 
qaysi yo‘nalishda zarur? 
71. O‘zbekistonning xalqaro birjadagi o‘rni qanday va u qanday aniqlanadi? 
72. O‘zbekistonning xalqaro mehnat taqsimotidagi ishtirokining kuchli va zaif 
tomonlari nimada? 
73. O’zbekiston iqtisodiyoti uchun tashqi savdoning ahamiyati nimada? 
74. O’zbekistonda tashqi savdoni rivojlantirish istiqbollari nimada aks ettirilishi 
mumkin? 
75. Ochiq iqtisodiyot va avtarkiya (yopiq) iqtisodiyot o‘rtasidagi tub farqlar nimadan 
iborat? 
76. Protektsionizm nima? Grafikda ko'rsating. 
77. Protektsionizm siyosati nima? Protektsionizmning asosiy shakllarini ayting. 
78. Protektsionizmning ijobiy va salbiy tomonlarini yoritib bering. 
79. Ribchinskiy teoremasining mohiyati nimada? 
80. Rivojlanayotgan mamlakatlar tashqi savdo siyosatining turlarini yoritib bering. 
81. Rivojlanayotgan mamlakatlarda xorijiy sarmoyaga ehtiyoj bormi? Agar shunday 
bo'lsa, qaysi biriga nisbatan ehtiyoji bor? 
82. Rivojlangan mamlakatlarda xalqaro va tashqi savdoning farqi nimadan iborat? 
83. Rivojlangan mamlakatlarning immigratsiya siyosatining umumiy xususiyatlari 
nimalardan iborat va nima uchun? 
84. Rivojlangan, rivojlanayotgan va o'zgarib borayotgan mamlakatlarning jahon savdo 
aylanmasidagi o'rnini tavsiflab bering. 
85. Savdo munosabatlarini davlatlararo tartibga solish tizimining shakllanishiga ta'sir 
ko'rsatgan omillarni sanab o'ting. 
86. Sof eksport nima? Misollar keltiring. 
87. Sof eksport va tashqi savdo balansining farqi nimada? 
88. Sohaning jahon bozorida raqobatbardoshligini nima belgilaydi? 
89. Tashqi iqtisodiy faoliyatda texnologiyalarni uzatish va olishning asosiy kanallari 
nimalardan iborat? 
90. Tashqi savdo balansini qanday hisoblanadi? Umumiy to’lov balansi-chi? 
91. Tashqi savdo siyosatining turlarini sanab o’ting va ularni grafik ko’rinishda izohlab 
bering. 
92. Tashqi savdoni tarif va notarif tartibga solishning umumiyligi va tub farqlari 
nimada? 
93. Texnologiya importining iqtisodiy maqsadga muvofiqligini asoslab bering. 

---

94. Texnologiyalarni eksport qilishning iqtisodiy maqsadga muvofiqligini izohlab 
bering. 
95. TMKlar faoliyatida transfer narxlari nimani anglatadi? 
96. TMKlar investitsiya xarakteriga qanday ta’sir ko‘rsatadi? 
97. TMKlar texnologiyalarni uzatish shakllariga qanday ta'sir ko'rsatadi? 
98. To‘lov balansi hajmini belgilovchi eng muhim omillar qaysilar? 
99. To‘lov balansi nima? To'lov balansi xisoblarini sanab o'ting. 
100. 
To‘lov balansida kapitalning chiqib ketishi va kirib kelishi qanday aks 
ettiriladi? 
101. 
To‘lov balansining manfiyligi nimani anglatadi? To'lov balansiga qanday 
omillar ta'sir qiladi? 
102. 
Tovar importini davlat tomonidan tartibga solish qanday motivlar bilan 
belgilanadi? 
103. 
Tovar sifatida taklif etilayotgan xalqaro turizm xizmatlarining o‘ziga xosligi 
nimada? 
104. 
Tovar va xizmatlar tashqi savdosini milliy tartibga solish mexanizmini 
ko’rsatib bering. 
105. 
Tovarlar eksportini davlat tomonidan tartibga solish qanday motivlar bilan 
belgilanadi? 
106. 
Turizm va qurilish xizmatlarini tavsiflab bering. 
107. 
UNCTAD qaysi kompaniyalar transmilliy kompaniyalar orasida yetakchilar 
qatoriga kiradi va bu qanday mezonlar asosida amalga oshiriladi? 
108. 
Valyuta bozori nima? Jahon savdosida valyuta bozori qanday rol o'ynaydi? 
Grafikda ko'rsating. 
109. 
Valyutaning erkin konvertatsiyasini ta'minlash uchun nimalar zarur? 
110. 
Xalqaro ijara va lizing operatsiyalari nima? 
111. 
Xalqaro iqtisodiy munosabatlar rivojlanishining hozirgi tendentsiyalarini 
yoritib bering. 
112. 
Xalqaro iqtisodiy munosabatlarni davlatlararo tartibga solish deganda nima 
tushuniladi? 
113. 
Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning mohiyati va asosiy shakllarini yoritib 
bering. 
114. 
Xalqaro iqtisodiy munosabatlarning rivojlanish omillari nimadan iborat? 
115. 
Xalqaro kapital migratsiyasi deb nimaga aytiladi? Kapital bozori pul 
bozoridan nimasi bilan farq qiladi? 
116. 
Xalqaro kapital migratsiyasi: tushunchasi, sabablari, xususiyatlari va 
tendentsiyalarini ko’rsating. 
117. 
Xalqaro mehnat migratsiyasi xalqaro iqtisodiy munosabatlar shakli sifatida 
nimani anglatadi? 
118. 
Xalqaro mehnat migratsiyasini tartibga solishning o’ziga xos xususiyatlarni 
ko’rsatib o’ting. 
119. 
Xalqaro mehnat migratsiyasining asosiy markazlari qayerda va nima uchun 
joylashgan? 
120. 
Xalqaro mehnat migratsiyasining asosiy sabablari va sabablari nimalardan 
iborat? 

---

121. 
Xalqaro mehnat migratsiyasining xususiyatlari va oqibatlarini grafik 
ko’rinishda izohlang. 
122. 
Xalqaro savdo rivojlanishining asosiy sabablari nimada edi deb bilasiz? 
123. 
Xalqaro savdo siyosati deyilganda nima tushinladi? 
124. 
Xalqaro savdo va tenderlar nima? 
125. 
Xalqaro savdo xalqaro iqtisodiy munosabatlar shakli sifatida nimani 
anglatadi va u qanday tartibda amalga oshiriladi? 
126. 
Xalqaro savdoda lizingdan foydalanishning afzalligi nimada? 
127. 
Xalqaro savdoda O'zbekistonning o'rni qanday? 
128. 
Xalqaro savdoni notarif tartibga solishning asosiy turlari nimalardan iborat? 
129. 
Xalqaro savdoni qanday ko’rsatkichlar tavsiflaydi? 
130. 
Xalqaro savdoni qanday xalqaro tashkilotlar tartibga soladi? 
131. 
Xalqaro savdoning hozirgi bosqichi rivojlanishiga qaysi omillar kuchli ta'sir 
ko'rsatmoqda? 
132. 
Xalqaro savdoning mohiyati, shakllari va tendentsiyalari to’g’risida izoh 
qoldiring. 
133. 
Xalqaro texnik yordam deyilishining sababini ko’rsating va uni izohlang. 
134. 
Xalqaro texnologik almashinuvining iqtisodiy maqsadga muvofiqligi. 
135. 
Xalqaro tovarlar savdosining o'sishiga qanday omillar ta'sir qiladi? 
136. 
Xalqaro tovarlar savdosining tovar tarkibi dinamikasi deyilganda nima 
tushuniladi? 
137. 
Xalqaro turizm tashkilotlari maqsadi, vazifasi xalqaro savdoda nimadan 
iborat? 
138. 
Xalqaro va tashqi savdoni tavsiflovchi ko’rsatkichlar nimalardan iborat? 
139. 
Xalqaro xizmatlar bozorini tartibga solish qanday amalga oshadi? 
140. 
Xalqaro xizmatlar savdosida qaysi turdagi xizmatlar ustunlik qiladi va nima 
uchun? 
141. 
Xalqaro xizmatlar turlari va ularni amalga oshirish sohalarini misol tariqasida 
keltiring. 
142. 
Xalqaro xizmatlarning asosiy turlari va ularni amalga oshirish sohalarini 
ayting. 
143. 
Xeksher-Olin nazariyasining ahamiyati nimadan iborat edi? 
144. 
Xizmatlardan xalqaro savdoda qay tarzda foqdalaniladi? 
145. 
Xizmatlarning xalqaro savdosi va tovarlarning xalqaro savdosi o‘rtasidagi 
farq nimadan iborat? 
146. 
Xizmatlarning xalqaro savdosini davlat tomonidan tartibga solish chora-
tadbirlari mazmunini kengaytirish degani nimani anglatadi? 
147. 
Xorijiy investitsiyalarni to‘g‘ridan-to‘g‘ri, portfel va boshqalarga bo‘lish 
mezonlari qanday? 
148. 
Yamayka pul tizimining Bretton-Vudsdan asosiy farqi nimada edi? 
149. 
Yevropa davlatlarining tashqi savdosi siyosati qay tarzda amalga oshiriladi? 
150. 
Zamonaviy (beshinchi) avlod TMKlarning asosiy xususiyatlari nimalardan 
iborat?