Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish Rajabboy Matchanov

Yuqoridagi omillarda ko’rsatilganidek, risklarni ko’pligi yirik loyihalarni amalga oshirishda bir qator qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Risklarni ko’p bo’lishiga asosiy sabablardan yana biri bu loyihaning ishtirokchilarining ko’pligidir. Shu o’rinda loyihaning ishtirokchilari haqida quyidagilarni ko’rsatib o’tish mumkin.

• Yuqoridagi omillarda ko’rsatilganidek, risklarni ko’pligi yirik loyihalarni amalga oshirishda bir qator qiyinchiliklarni keltirib chiqaradi. Risklarni ko’p bo’lishiga asosiy sabablardan yana biri bu loyihaning ishtirokchilarining ko’pligidir. Shu o’rinda loyihaning ishtirokchilari haqida quyidagilarni ko’rsatib o’tish mumkin.

Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish tushunchasi va xususiyatlari.

Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish sxemalari.

Loyihaviy moliyalashtirishni amalga oshirish o’ziga xos tamoyillarga asoslanadi va ular quyidagilardan iborat:

• - investitsion loyihada loyihani amalga oshirishga tayyor ishonchli sheriklarni ishtirok etishi;
• - loyiha texnik-iqtisodiy asoslanishi va loyiha smeta xujjatlarni yuqori talab darajasida ishlab chiqilishi;
• - loyihani etarli darajada kapitalizatsiyasi;
• - loyihaning qurilish-montaj va ekspluatatsiya mezonlarini batafsil o’rganib chiqish (transport, maxsulotni ishlab chiqarish, marketing va boshqalar);
• - loyiha riskini baholash va uni loyiha ishtirokchilari o’rtasida taqsimlash;
• - garov yoki boshqa ta’minotning maqsadga muvofiq mavjudligi.

Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish sxemalari.

Loyihaviy moliyalashtirishning yuqorida keltirilgan tamoyillari uni amalga oshirishning quyidagi ikki turdagi moliyaviy sxemalarida o’z ta’siriga ega bo’ladi:

• 1. Parallel moliyalashtirish;
• 2. Bosqichma - bosqich moliyalashtirish.

Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish sxemalari.

• Birinchi tur moliyalashtirish amaliyotda “Hamkorlikda (qo’shma) moliyalashtirish” deb ham ataladi, bunda yuqori ahamiyatga ega bo’lgan investitsiya loyihalarini amalga oshirish uchun bir nechta kredit muassasalari qarz mablag’lari ajratadi.
• Bosqichma - bosqich moliyalashtirishda esa yuqori nufuzga ega bo’lgan bankning qatnashishi zarurligini talab qiladi. Parallel moliyalashtirishning quyidagi afzalliklari mavjud, ya’ni loyihaviy moliyalashtirishning parallel moliyalashtirish shakli banklarga bir tomondan me’yorlarga amal qilgan holda kredit berish imkoniyatini bersa, ikkinchi tomondan kredit risklarini pasaytiradi.