Iqlim omillari: yorug‘liк, harorat, havo va suvga nisbatan o‘simliкlarning eкologiк tiplari

I Bob Iqlim omillari haqida tushincha
1.1 Geografik omillarining iqlimga tasiri
1. Iqlim omillari yer yuzida o`simliklarning geografik taqsimlanishida muhim rol o`ynaydi. Bunga asosiy sabab quyosh radiatsiyasining yer yuzi bo`ylab turlicha taqsimlanishidir. Natijada ekvatordan shimolga borgan sari o`ziga xos tabiat zonalarining hosil bo`lishiga sabab bo`ladi. Materiklarning dengiz bilan o`ralganligi va ularning turli masofada joylanishi ham ularda o`ziga xos iqlimni hosil bo`lishiga sabab bo`ladi. Iqlim omillariga yorug`lik, issiqlik, suv va havo kiradi.
2. Yorug`lik omili. Barcha yashil o`simliklar rivojlanishi uchun yorug`lik zarurdir. Yorug`lik avvalo fotosintez jarayoni uchun zarurdir. Bu jarayonning jadalligi suv bug`latish, oziqlanish, nafas olish jarayonini muntazam amalga oshishini ta`minlaydi.
Yorug`lik o`simlikning ichki va tashqi tuzilishiga ta`sir qiladi. Yorug`lik kuchsiz bo`lgan joyda o`suvchi o`simliklarning tanasi ingichka, bo`g`im oraliqlari uzun, sarg`ish yoki och yashil rangda bo`ladi, barg va poyada maxanik to`qimalar yaxshi rivojlanmaydi. Yorug`likka bo`lgan munosabatiga ko`ra o`simliklar ikki guruhga bo`linadi.
O`rmon zonasidagi keng bargli daraxtlarga va ninabargli qarag`ayga qancha yorug`lik ko`p tushsa ularda hayot jarayoni shuncha tez amalga oshadi. Bu daraxtlar orasida o`suvchi paporotniklar va grujankalar yorug`likni juda kam talab qiladi hatto yorug`lik ko`payib ketsa ular qurib qoladi. Yorug`likning ta`sirchanlik doirasi yer yo`zining turli nuqtasida turlichadir. Masalan: ekvatorda kun va tun 2 marta teng bo`lsa, qutublarda kunlar oylab davom yetadi. Yuqoridagi xususiyatlarni hisobga olib o`simliklar 2 guruhga bo`linadi.
1. Uzun kunli o`simlilkar. 2.Qisqa kunli o`simliklar.
Qisqa kunli o`simliklarga tropik, subtropik va cho`l zonasi o`simliklari kiradi. Masalan soya, sholi, tamaki, g`o`za, makkajo`xori, tariq, bodiring, qovoq kabilar.
Uzun kunli o`simliklar arpa, suli, zig`ir javdar kabilardir. Uzun kunli o`simliklar janubga, qisqa kunli o`simliklar shimolga olib borib o`stirilsa gullamaydi va meva hosil qilmaydi. Shimoliy hududlarda issiqxonalarda sabzavot ekinlari yetishtirilmoqda.
3. Harorat omillari. Yer sharining quyosh radiatsiyasini turli miqdorda qabul qilishi ekvatordan qutblarga borgan sari o`simlik qoplamini o`zgarib borishiga sabab bo`ladi. Bunnig asosiy sababi ekvatordan shimolga borgan sari har 100 km masofada havo haroratini 0,50 - 0,6 0 ga pasayib borishidir. Natijada yer sharida quyidagi 6 ta iqlim zonasini hosil bo`lishiga sabab bo`ladi. 1. Arktik zona, 2. Tundra zonasi, 3. O`rmon zonasi, 4. Dasht zonasi, 5. Subtropik zona, 6. Tropiik zona.
Issiqlikning o`zgarishi yer yo`zining tog`lik qismida ham iqlimni o`zgarishiga sabab bo`ladi. Dengiz sathidan har 100 m ga ko`tarilgan sari havo haroratisi 0,5 - 0,60 ga pasayib boradi. Natijada tog`larda vertikal zonallanishni hosil bo`lishiga sabab bo`ladi. Masalan: O`rta Osiyo tog`larida adir, tog`, yaylov mintaqalarining hosil bo`lishiga olib keladi.
Umuman olganda o`simliklarnig o`sish va rivojlanishi 00 dan 1000 S gacha bo`lgan harorati orasida bo`ladi. Harorat 00 dan pasaysa yoki 1000 S dan ko`tarilib ketsa o`simlik halokatga uchraydi. Suv o`tlarining arktikada yashaydigan ayrim vakillari -450 ga, ba`zi zamburug`larning sporasi +900 Sga, ayrim o`t o`simliklarning urug`i -800S sovuq va +1200S issiqlikka bardosh beradi. Qarag`ay o`simligini -200 t a da assimiliyatsiya jarayonini amalga oshirishi aniqlangan. Suv o`tlarining ayrim vakillari yuqori haroratili issiq buloqlarda ko`p o`sishi kuzatilgan. Masalan: Kamchatkadagi geyzerlar-da 28 tur ko`k-yashil, 17 tur diatom, 7 tur yashil suv o`tlari, xuja obigaram issiq buloqlarida ham yuqoridagidek suv o`tlari borligi aniqlangan.
Yuqori haroratiga bo`lgan munosabatiga qarab o`simliklarni quyidagi turlarga bo`lish mumkin.
1. Mo`tadil iqlimda o`suvchi o`simliklar Q300. Bularga tundra, o`rmon tundra va o`rmon zonasi o`simliklari kiradi. 2. Issiq sharoitda o`suvchi o`simliklar Q50 Q600. Cho`l va chala cho`l o`simliklari. 3. Issiqqa chidamli o`simliklar Q80 Q850S (suv o`tlari va bakteriyalar)
Issiqsevar o`simliklarga haroratning pasayishi halokatli ta`sir ko`rsatadi. Masalan: g`o`za -2 -30 da, apelsin -5 -60 da halok bo`ladi. Karamning ayrim navlari -120 ga bardosh beradi. O`simliklar hayoti uchun yillik haroratning o`rtacha miqdori muhim rol o`ynaydi. Masalan: Toshkentda u 5000, Astraxanda 40000, Odessada 3500, Leningrada 20000 ni tashkil qiladi.
4. Havo omili. Havo o`simlikka muhim ekoloigk omil sifatida ta`sir ko`rsatadi. Yer sharida havoning tarkibi doimo bir xil meyyorda turadi. Uning tarikbida 78% azot, 21% kislorod, 1% azon va 0,03% karbonat angidirid gazi bo`ladi.
Kislorod o`simliklarning nafas olish jarayoni uchun zarurdir. Karbonat angidrid ega fotosintez jarayoni uchun kerak.
Havo oqimiga shamol deyiladi. Shamol o`simlikka ekologik va fiziologik omil sifatida ta`sir yetadi. Shamol ta`sirida o`simliklarda suv bug`latiladi va havoda gazlar harakati yuzaga keladi. Shamol ta`sirida ko`pchilik o`simliklar changlanadi, meva va urug`lari tarqaladi.
Shamol o`simlikka maxanik ta`sir ko`rsatadi. Natijada ko`pchilik o`simliklar bayroqsimon shakil hosil qiladi yoki ko`p hududlarda (vohalarda, dengiz qirg`oqlarida, tundrada) o`simliklarning yo`q bo`lib ketishiga sabab bo`ladi.
O`rta Osiyo hududida garimsel shamoli suv bug`lanishini kuchayishiga sabab bo`ladi va o`simlikni halokatga olib keladi. Shamol yordamida changlanuvchi o`simliklarni anemofill o`simliklar deyiladi.
Ko`pchilik o`simliklar - tuyaqorin, kermek, saksovul, juzg`un, chalov, qoqio`t, kabilarning urug`i shamol yordamida tarqaladi. Bunday o`simliklar anemoxor o`simliklar deyiladi.
5. Suv omili. Suv o`simlik hayoti uchun eng muhim omillaridan biri hisoblanadi. Barcha o`simliklarnig 30 - 90% ni suv tashkil qiladi. Suv mavjudligi tufayli o`simliklarda chiqish va tushish oqimi hosil bo`lib, fotosintez va biokimiyoviy jarayonlar amalga oshadi, suv bug`latib o`simlik o`zini o`zi sovitadi. Tabiatda suv par, suyuq va qattiq holat da bo`ladi. (qor, do`l, qirov, muz).
Barcha o`simliklarni suvga bo`lgan talabiga ko`ra quyidagi guruhlarga bo`linadi.
1. Gidrotafitlar - hayoti faqat suvda o`tuvchi suv o`tlari.
2. Gidrofitlar - tanasining bir qismi suvning ustida o`suvchi o`simliklar (nilufar, qamish, zubturum).
3. Gigrofitlar - suv ortiqcha bo`lgan botqoqlarda o`suvchi o`simliklar (savag`ich, qiyoq, sholi, tropik o`simlikar).
4. Mezofitlar - namlik yetarli bo`lgan joylarda o`suvchi o`simliklar, o`rmon, o`tloq o`simliklari, va g`o`za, beda, qovun, tarvuz, pomidor, kabi o`simliklar.
5. Kserofitlar hayotida suvga muhtojlikni bir marta his qiluvchi, ildizi chuqurga kirib boruvchi o`simliklar. Shuvoq, saksovul 16-18 m, yantoq 18m, chalov, beda 16-18m, juzg`un, pista kabi o`simliklar.
Suvda yashovchi o`simliklarnig suv ostidagi barglarida ustisalar yaxshi taraqqiy etmagan bo`lsa, suv ustidagi barglarida ularnig 1 mm2 dagi soni 648 tagacha yetadi. Bunday o`simliklarnig tanasini 70% havo saqlovchi hujayralardan tashkil topadi. Ularda o`tkazuvchi naylar kam rivojlangan maxanik to`qimalar esa yo`q bo`ladi.
Kserofit o`simliklarni aksincha barg plastinkasi kichraygan, ustisalar chuqurda joylashgan, barg va poyasi tukchalar bilan qoplangan, osmotik bosimi juda yuqori, o`tkazuvchi naylari yaxshi rivojlangan va maxanik to`qimalar ko`pligi bilan harakterlanadi.
Atmosferada suv bug` ko`rinishida bo`lib, havoning nisbiy namligiga ta`sir ko`rsatadi. Nisbiy namlik qancha ko`p bo`lsa o`simlik kam suv bug`latadi. Nisbiy namlik dengiz va okean soxillarida quruqlikda yil davomida o`zgarib turadi.
Havoning bulutli yoki tumanli bo`lishi ham quyosh radiatsiyasini yerga yetib kelishiga ta`sir qiladi. Natijada bunday sharoitda fotosintez jadalligi o`zgaradi.
Yomg`ir suvi o`simlik hayotiga turlicha ta`sir ko`rsatadi. Surunkasiga yoqqan yomg`ir o`simlikarni ildiz chirishiga sabab bo`lsa, vaqti vaqti bilan yoqqani o`simlikni rivojlanishini ta`minlaydi.
Qor o`zidan sovuqni sekin o`tkazganligi tufayli u o`simliklarni sovuq urishdan saqlashga xizmat qiladi. Jumladan Respublikamiz lalmikor dehqonchiligi rivojlangan tumanlarida g`allazorlar orasiga qayrag`ochlardan ixotalar tashkil qilingan, ular hosilni ortishiga sabab bo`lgan. Chunki qor ostidagi maysalar sovuq urushdan saqlanib, tuproq muzlamagan.
Qorning salbiy ta`sirini ko`plab qor yoqqan yillarda (30-40sm) kuzatish mumkin. Bunda qor ostidagi o`simliklar sarg`ayib chirigan. Shudring va qirovning o`simlikka ta`siri yaxshi o`rganilmagan, lekin havo namligini oshishiga sabab bo`ladi. Do`l o`simlikka asosan salbiy ta`sir ko`rsatadi. U daraxt gullarini to`kadi, mevasini zararlaydi.
Tuproqdagi suvlar xilma xil bo`lib ulardan o`simlik foydalanadigani gravitatsion va kapilyar suvlar hisoblanadi. Foydalanolmaydiganlariga esa pardasimon, kolloid va gigraskopik suvlar kiradi.

Havoning harorati gorizontal tekislikda (sling usuli) termometrning bosh ustidagi juda tez bo'lmagan aylanishining ikki daqiqasi bilan o'lchanadi. Termometr shkalasi bo'yicha o'qish aylanish tugagandan so'ng darhol amalga oshiriladi: birinchi navbatda o'ndan birlarni, keyin esa butun darajalarni hisoblash kerak. O'ndan birliklar 0,1 aniqlik bilan ko'z bilan hisoblanadi. O'qish vaqtida kuzatuvchi to'g'ridan-to'g'ri quyosh nuri termometrga tushmasligi uchun turishi kerak.

Shuningdek, bizda haroratni masofadan turib o‘qish, ko‘rsatkichlarni yozib olish, ularni ovoz bilan aytish, signallarni yoqish va hokazolar uchun zamonaviy tizimlar mavjud. Har kuni biz oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash haroratini tekshiramiz, masalan, muzlatgichda yoki muzlatgichda. Shuningdek, tavsiya etilgan xona haroratini regulyatorlar, sensorlar va kalitlar yordamida nazorat qilamiz.
Elektron isitish xarajatlarini taqsimlovchi qurilmalar asta-sekin bug'lanish diffuzerlarini almashtirishni boshlaydi. Bu qandaydir moda, evolyutsiya yoki zarurat tufaylimi? Bu holat hech bo'lmaganda ampulaning ampulalarini qondiradi. Biroq, bir necha yil oldin, yopiq yopiq radiatorlarda bu nafaqa etarli emasligi bilan kam odam qiziqqanida, ikki-uchta aholi punktlaridan so'ng moliyaviy ahvol tobora og'irlashib borayotganligi sababli bu kamchilikning oqibatlari kuchayganligi sababli, ko'pchilik buni boshladi. norozilik bildirish va qaytarib olishni talab qilish.
Agar ketma-ket ikkita o'lchov natijalari 0,50 dan ko'p bo'lmagan farq qilsa va ikkita ko'rsatkichning o'rtacha qiymati haqiqat sifatida qabul qilinsa, haroratni aniqlash to'g'ri hisoblanadi.
Psixotermik termometr - meteorologik stansiyalarda havo haroratini o'lchash uchun asosiy qurilma. Ushbu termometrning shkalasi kapillyar trubka bilan birga shisha ramkaga o'ralgan bo'lib, uning yuqori uchida termometrni vertikal holatda shtativga osongina o'rnatish uchun metall qopqoq o'rnatilgan. Pastki qismida kapillyar simob bilan to'ldirilgan sharsimon rezervuar bilan bog'langan. O'lchovdagi bo'linmalar 0,2 ° orqali amalga oshiriladi, bu esa 0,1 ° aniqlik bilan o'qishni osonlashtiradi.
Ammo barcha qarzdorlar unchalik nomukammal emas. Bu shuni anglatadiki, doimiy yopiq, faol bo'lmagan emitentdagi indikator nolga teng. Ampula ajratgichlaridan foydalanishdan voz kechishga majbur bo'lgan billing kompaniyalari ko'pincha ularni bitta sensorli elektronika bilan almashtirishga harakat qilishadi. Bunday bo'linuvchi isitgichning issiqlik o'tkazuvchanligini hisoblash uchun old shartlarni beradigan, uning tanasining ma'lum bir nuqtasida isitgichning haroratini o'lchaydigan sensor bilan jihozlangan. Biroq, xona harorati mo'ljallangan haroratdan chetga chiqsa, o'lchash xatolar ko'pincha sezilarli bo'ladi.
Bunday hollarda ikkita datchikli ajratgichlardan foydalanish yaxshiroqdir. Ular isitgichning harorat sensori va xona harorati sensori bilan jihozlangan bo'lishi kerak. Shu bilan birga, ikkita sensorli koordinatalar bir hil qurilmalar guruhi emasligini yodda tutish kerak, ular tizimli ravishda farqlanadi va shuning uchun turli yo'llar bilan issiqlik hosil qiladi.
Havoning namligini aniqlash uchun juftlangan psikrometrik termometrlar, ulardan biri kambrikaga o'ralgan va suv bilan namlangan tank ishlatiladi.
Ekspeditsiya sharoitida havo haroratini o'lchash uchun kichik o'lchamdagi psikrometrik termometr ishlatiladi. Shamollatish moslamasi bo'lgan maxsus ramkaga o'ralgan ikkita bunday juft termometrlar Assmann aspiratsion psixrometr deb ataladi.
Yiliga 365 kun faol bo'lgan ushbu dividendlar 24 soat ichida isitgich va xona o'rtasidagi issiqlik almashinuvini 720 marta o'lchaydi. Ptentli yechimning o'ziga xosligi, isitgichning ishlamayotganligi haqidagi taxminga asoslanadi, u atrofdagi xonadan issiqlikni o'zlashtiradi va kechasi yuqori haroratni beradi. 24 soatdan keyin o'lchov natijasi nol issiqlik sarfini ko'rsatadi. Mikroprotsessor 24 soatlik davrlarni eslab qoladi va ularni qo'shadi. Isitgich ishlayotganida uning sirt harorati xonadagi havo haroratidan yuqori bo'ladi va atrof-muhitga chiqaradigan issiqlik isitish moslamasining issiqligi hisoblanadi.
Ramkadagi kema termometri 0,2 ° shkala bo'linmalari bilan psikrometrik termometr kabi joylashtirilgan. To'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlari va boshqa issiqlik manbalarining ta'sirini istisno qilish uchun bu termometr quvur va konus shaklidagi himoyadan iborat maxsus ramkaga o'rnatiladi. Naychada uzunlamasına tirqish bor, u orqali unga o'rnatilgan termometr aniq ko'rinadi. Himoya har xil o'lchamdagi uchta konusning qalqonidan iborat bo'lib, termometr rezervuarida normal havo ventilyatsiyasini ta'minlash uchun zarur bo'lgan bo'shliq bilan bir-biriga kiritilgan.
Isitgich tomonidan ishlab chiqarilgan issiqlik yaxshi belgilangan, yaxshi hujjatlashtirilgan isitgichlarning umumiy ko'rinishida o'lchanadi, bu esa xarajatlarni to'g'ri hisobga olish uchun asos yaratadi. Ikkita detektorli boshqa turdagi ajratgichlar bu afzalliklarga ega emas. Misol uchun, hisob-kitob davrining boshlanish va tugash sanalarini qat'iy ravishda qabul qiladigan ikkita detektorli ajratgichlarning dizaynlari mavjud. Shunday qilib, boshida biz noto'g'ri taxminlar bilan shug'ullanamiz.
O'z navbatida, boshqa bo'linuvchilar deb atalmish ro'yxatga olish oldini olish uchun. Erkin issiqlik, chunki issiqlik iste'moli faqat sovutgich harorati atrofdagi havo haroratidan foydalanuvchining noma'lum qadamlari soniga oshib ketganda yoki ishga tushirish xonasi sensori o'rnatilgan harorat chegarasidan oshib ketganda zaryadlash paytida issiqlikni yozishni boshlash uchun dasturlashtirilgan.
Termometrning ramkasi oq porloq bo'yoq bilan bo'yalgan bo'lib, uni turli termal ta'sirlardan etarlicha himoya qiladi.
Ushbu termometr kemaga o'rnatilishi kerak, shunda u suvning ustida yoki har qanday holatda ham kemadan (ko'prikda) iloji boricha uzoqroqda bo'lishi kerak.
Maksimal termometr har qanday vaqt oralig'ida eng yuqori havo haroratini aniqlash uchun mo'ljallangan. Umumiy tuzilishi nuqtai nazaridan, u psikrometrikga o'xshaydi, ammo farqi shundaki, uning shkalasi yarim gradusli bo'linmalarga bo'lingan va simob idishi sharsimon emas, balki silindrsimon. Termometrning "maksimal" ko'rsatkichiga shisha pinni idishning pastki qismiga lehimlash orqali erishiladi, u kapillyarga uchi bilan kiradi va unda torayishni hosil qiladi. Harorat ko'tarilgach, tankdagi simob kengayadi va siqilishda katta ishqalanishni engib, kapillyarga oqib o'tadi. Haroratning eng yuqori ko'tarilishidan keyin u pasayishni boshlaganda, kapillyardagi simob, rezervuarga harakatlanish yo'lidagi ushbu to'siq natijasida bir xil "maksimal" holatda qoladi; shu bilan birga, kapillyar torayish nuqtasida, u buziladi, chunki suv omboridagi simob hajmi haroratning pasayishi bilan kamayadi.
So'nggi o'n yillikda ko'plab binolar ularni isitish uchun sarflanadigan energiyani kamaytirish uchun izolyatsiya qilindi. Kvartiralarning ba'zilari juda yaxshi izolyatsiya qilingan, ba'zilari kichikroq, ba'zilari esa yo'q. Qoida tariqasida, radiatorlar binoning izolyatsiyasi bilan bir vaqtning o'zida almashtirilmaydi, ular bir xil termal konforga ega bo'lgan barcha xonalar kabi o'rtacha haroratga ega bo'lmaydi. Va keyin distribyutorlar tomonidan berilgan "dastlabki" haroratda issiqlik iste'moli o'lchovlari noto'g'ri bo'ladi. Izolyatsiya muhim bo'lgan xonalarda isitish juda past haroratli radiatorlarning haddan tashqari qizishidan kelib chiqadi.
Kapillyardagi simob ustunining balandligini normal holatga keltirish uchun termometrni yuqori qismidan olib, uni bir necha marta keskin silkitish kerak; shu bilan birga, simob yana tankga suriladi va uning toraygan joyida yorilishi yo'q qilinadi. Shundan so'ng, maksimal termometrning o'qishi hozirgi vaqtda havo haroratiga mos kelishi kerak.
Ko'p emas. Katta o'lchamli radiatorlar 70-80-yillarda "saralangan". Bunday ajratgichlar yordamida isitish xarajatlarini hisoblash noto'g'ri bo'ladi - radiator qismi o'lchanmaydi. Ushbu tadqiqotlar natijasida individual distribyutorlar doirasi aniqlanishi va ularning aksariyati uchun sezilarli darajada torayishi kutilmoqda.
U radiator tomonidan atrof-muhitga chiqadigan issiqlikni ham, atrof-muhitdan chiqadigan issiqlikni ham qayd qiladi. Ijobiy va salbiy issiqlik o'rtasidagi farq aynan bir vaqtning o'zida to'lanishi kerak bo'lgan isitish tizimi tomonidan ta'minlangan issiqlik miqdoridir. Ushbu tamoyil har tomonlama to'g'ri o'lchashni ta'minlaydi.
Maksimal termometr gorizontal holatda o'rnatiladi.
Minimal termometr har qanday vaqt uchun minimal havo haroratini aniqlash uchun ishlatiladi.
Boshqa termometrlardan farqli o'laroq, minimal termometr simob bilan emas, balki spirtli ichimliklar bilan to'ldiriladi, bu esa uni eng qattiq sovuqlarda ishlatishga imkon beradi. Minimal termometr qurilmasining eng muhim xususiyati shundaki, kapillyar va spirtli ustunga erkin suzuvchi pin - uchlarida yumaloq qalinlashgan engil shisha novda joylashtiriladi.
Tadqiqot natijalari va munozaralar jarayoni nazariy jihatdan to'g'ri kontseptsiya amalda kam ish qiladi va shunchaki foydasiz degan umumiy fikrga olib keldi. Mijoz qaysi yechimni afzal ko'rishidan qat'i nazar, uni amalga oshirishning asosiy foydasi - energiyani tejash - o'zgarishsiz qoladi.
Daniyaliklar uchun elektron ajratgichning kapillyardan ustunligi har doim tizimni uzoqdan va har tomonlama tushunishni o'qiy olishi bilan bog'liq. Biroq, ular kapillyarlar tomonidan qayd etilgan oddiy diffuziv bug'lanishning xarajatlarni taqsimlash nuqtai nazaridan mutlaqo to'g'ri ekanligini va bundan tashqari, ancha arzon ekanligini bilishadi. Polsha sharoitida bu issiqlik sarfini sezilarli darajada kamaytirish uchun katta ehtiyojlar va boshqa imkoniyatlar, masalan, ichki qurilmalarni gidravlik va atmosfera bilan tartibga solish, binolarning tashqi devorlarini izolyatsiya qilish, deraza romlarini almashtirish va boshqalar bilan bog'liq bo'lsa ham, o'z-o'zidan ravshan. Shuni ham ta'kidlash kerakki, evaporatatorlar va elektron separatorlar holatida isitish bir xil.
Minimal termometr gorizontal holatda o'rnatiladi. Harorat tushganda, spirtli ichimliklar, kichrayib, tank tomon harakatlanadi. Spirtli ichimliklar ustunining oxiridagi sirt taranglik plyonkasi, xuddi shu yo'nalishda uzoqlashib, pinni u bilan birga tortadi. Pimning rezervuar tomon harakatlanishi harorat pasayguncha davom etadi. Agar keyin eng kichik qiymat harorat ko'tarila boshlaydi, keyin spirt, kengayib, erkin kapillyar spirt eng past darajasi saytida qoladi pin atrofida oqadi. Minimal havo haroratini o'qish pinning (o'ng) uchidan, tankdan uzoqroqda, bir daraja aniqlik bilan olinadi. Har bir o'qishdan so'ng, pin yana termometrni egib, kapillyardagi spirt ustunining oxiriga keltiriladi.
To'qnashuvlar va tushunmovchiliklar ham keng tushunilgan mijozlarga xizmat ko'rsatadigan kompaniyalarning kamchiliklari bilan bog'liq. Yerdagi issiqlik manbai qisqa to'lqinli radiatsiya ko'rinishidagi quyosh radiatsiyasidir. Quyosh nurlari troposferadagi havoni bevosita isitmaydi. Birinchidan, substrat qiziydi. Uzoq muddatli termal nurlanishning yagona manbai substratdir. Shunday qilib, troposferadagi havo harorati substrat haroratiga bog'liq. Substratning harorati Quyoshning tushish burchagiga bog'liq.
Rasmda ekvator yaqinidagi quyosh nurlari Arktika doirasiga qaraganda ancha kichikroq sirtni isitishi kerak. Havoni isitish ham substrat turiga bog'liq. Er tez va kuchli isiydi, lekin tezda issiqlikni yo'qotadi. Suv asta-sekin isiydi, lekin uzoq davom etadi. Bu havo haroratining o'zgarishiga ta'sir qiladi.
Qattiq sovuqlarda (37° dan ortiq) haroratni o'lchash uchun qo'shimcha termometr ishlatiladi. Psikrometrik termometr bilan bir xil tarzda joylashtirilgan.
Vertikal uchastkalar bo'yicha havo haroratini o'lchash havo haroratining o'zgarishini ko'rsatdi ish maydoni qishda va yoz vaqti taxminan bir xil. Ish joyida havo harorati barqarorroq yozgi davr. Seminarning oxirida texnologik issiqlik chiqishi tufayli havo harorati ancha yuqori. Bu erda havo harorati 27 - 28 S ga etadi, xonaning yuqori zonasida esa 33 S gacha Mavjud shamollatish zarur havo almashinuvini ta'minlamaydi.
Xonalarda havo haroratini o'lchash kalibrlash xarakteristikasi gr bo'lgan TSM-010 (bitta) va TSM-020 (ikkita) turdagi tebranishga chidamli misga chidamli termometrlar yordamida amalga oshiriladi.
Oddiy termometr bilan havo haroratini o'lchash faqat kuchli termal nurlanish bo'lmagan taqdirda ruxsat etiladi. Mehnatni muhofaza qilish ilmiy-tadqiqot instituti havo haroratini radiatsiyaviy energiya mavjudligida juft termometr bilan o'lchashni taklif qildi. Ushbu qurilmaning termometrlaridan biri oddiy, ikkinchisining rezervuari kumush bilan qoplangan.
Havo haroratini o'lchash odatda -40 dan 150 S gacha bo'lgan harorat oralig'ida simobli shisha termometrlar bilan amalga oshiriladi. O'lchovlar paytida termometrlar, masalan, qog'ozdan tayyorlangan ekranlar yordamida radiatsiyaviy issiqlikdan himoyalangan bo'lishi kerak. Yuqori haroratni o'lchash uchun galvanometrli termojuftlar, qizdirilgan sirtlarning haroratini o'lchash uchun harorat problari ishlatiladi.
Havo haroratini o'lchash 0 1 - 0 2 S bo'linish qiymatiga ega nozik simob termometrlari bilan amalga oshiriladi.
Havo haroratini o'lchash turli termometrlar (simob, spirt, maksimal, minimal, kontakt) va termograflar tomonidan amalga oshiriladi. O'lchovlar ish joyining bir nechta nuqtalarida poldan 1 3 - 1 5 m balandlikda va ish xonasining boshqa joylarida amalga oshiriladi. Muayyan vaqt davomida eng yuqori yoki eng past havo haroratini o'rnatish uchun maksimal-minimal termometrlar qo'llaniladi. Vaqt o'tishi bilan haroratni doimiy ravishda qayd etish uchun o'z-o'zidan yoziladigan termograflar qo'llaniladi.
Oddiy termometr bilan havo haroratini o'lchashga faqat qizg'in termal nurlanish bo'lmagan taqdirda ruxsat beriladi, chunki ular mavjud bo'lganda termometrning ko'rsatkichlari radiatsiya bilan termometr rezervuarining isishi tufayli haqiqiy havo haroratiga nisbatan sezilarli darajada oshib ketadi. Mehnatni muhofaza qilish instituti havo haroratini radiatsiyaviy energiya mavjudligida juft termometr bilan o'lchashni taklif qildi. Ushbu qurilmaning termometrlaridan biri oddiy, ikkinchisining rezervuari kumush bilan qoplangan.
Puflagichdan keyin havo haroratini o'lchash mis qarshilik termometri bilan amalga oshiriladi (poz.
Psixrometrik kabina.| Psixrometrik sozlash. Havo haroratini termometrlar bilan o'lchash yoki termograf yozuvchilari bilan ro'yxatga olish erdan 2 m balandlikda amalga oshiriladi.
Tuzilmalarning har ikki tomonida havo harorati o'lchovlari k metr ko'rsatkichlari 30 daqiqa oraliqda amalga oshirilishi kerak.
Xonaning ish joyidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar, iloji bo'lsa, poldan 1-5 m balandlikda, sovuq tashqi to'siqlar va issiqlik chiqaradigan uskunalardan uzoqda va zonadan tashqarida o'rnatiladi. jetlar va quyosh nuri bilan ta'minlash. Termometr tanklari havo bilan erkin aylanishi kerak. Issiq yoki sovuq yuzalar yaqinidagi havo harorati aspiratsiya psixrometrlari bilan o'lchanishi kerak, ularning termometr rezervuarlari termal nurlanish ta'siridan himoyalangan.
Suyuqlik termometrlari odatda havo haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. Ish joyidagi haroratni o'lchash uchun termometrlar poldan 1-5 m balandlikda o'rnatiladi.
Simobli shisha termometrlar. Havo haroratini o'lchash uchun kalit T holatiga o'rnatiladi va sensor o'lchov joyiga o'rnatiladi. O'q harakatini to'xtatguncha kutgandan so'ng, joriy qiymat galvanometrda hisoblanadi va havo harorati qurilma uchun ko'rsatmalardagi grafik bo'yicha aniqlanadi. Havo harakati tezligini o'lchash uchun kalit A holatiga o'rnatiladi va sensorni sinov oqimiga kiritib, galvanometrning ko'rsatkichlari olinadi va grafikga ko'ra havo harakati tezligi topiladi.
Erdagi havo haroratining tarqalishiga quyidagi omillar ta'sir qiladi. Kenglik va aniqrog'i, substratni isitish darajasini belgilaydigan quyosh nurlarining tushish burchagi. Geografik kenglik yil va kun davomida yorug'likning o'zgarishi bilan ham bog'liq.
Bulutli - Yer yuzasiga tushadigan quyosh radiatsiyasi miqdorini kamaytiradi, bu esa kun davomida havo haroratining pasayishiga olib keladi. Kechasi bulutli qatlam termal radiatsiyaga qarshi turadi, bu esa bulutli zonadagi havo haroratini pasaytiradi. Yuzaki shakllanish ikki yo'l bilan ta'sir qilishi mumkin.
Xonaning ish joyidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar, iloji bo'lsa, poldan 15 m balandlikda, sovuq tashqi to'siqlar va issiqlik chiqaradigan uskunalardan uzoqda va xonadan tashqarida o'rnatiladi. jetlar va quyosh nuri bilan ta'minlash. Termometr tanklari havo bilan erkin aylanishi kerak.
Havo haroratini o'lchash uchun kalit 6 T holatiga o'rnatiladi va sensor o'lchov joyiga o'rnatiladi. Ok harakatni to'xtatganda, oqim kuchi galvanometr tomonidan o'qiladi va havo harorati qurilma uchun ko'rsatmalardagi grafikdan aniqlanadi.
Xonaning ish joyidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar, iloji bo'lsa, poldan 15 metr balandlikda, sovuq tashqi to'siqlar va issiqlik chiqaradigan uskunalardan uzoqda va xonadan tashqarida o'rnatiladi. jetlar va quyosh nuri bilan ta'minlash. Termometr tanklari havo bilan erkin aylanishi kerak.
Ishg'ol qilingan xonalarda havo haroratini o'lchash uchun tegishli darajalarda joylashgan moslashuvchan ilgaklar yordamida termometrlarni yupqa yog'och relsga osib qo'yish tavsiya etiladi. Bunday ilgaklar, masalan, qalin alyuminiy simdan yoki 4-6 marta o'ralgan qo'ng'iroq simidan tayyorlanishi mumkin.
Uy ichidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar, iloji bo'lsa, poldan 1-5 m balandlikda, sovuq tashqi to'siqlar va issiqlik chiqaradigan uskunalardan uzoqda, shuningdek, ta'minot oqimlari va quyosh nurlari hududidan tashqarida o'rnatiladi. Termometrlarning tsilindrlari havo bilan erkin yuvilishi kerak.
Yuqori tezlikda harakatlanadigan havo haroratini o'lchash uchun P-5 simli datchik ishlatiladi (119-rasm) Datchik korpusida Laval nozulining profili bo'ylab burg'ulangan kanal mavjud. Korpus shunday o'rnatiladiki, ko'krakning uzunlamasına o'qi kiruvchi, lekin buzilmagan havo oqimining tezligi v ga parallel bo'ladi.
Suyuqlik termometrlari odatda havo haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. Ish joyidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar poldan 1-5 m balandlikda o'rnatiladi.
Havo sovutgichining har bir qismining chiqishida havo haroratini o'lchash uchun bitta termometr o'rnatiladi va issiq havo zonasida - generatorga ikkita termometr o'rnatiladi.
TSM-6114 tipidagi qarshilik termometri. Havo haroratini o'lchash uchun sanoat binolari TSM-6114 tipidagi mis qarshilik termometrlari qo'llaniladi (6-rasm - 4 - 1), himoya armatura va unda joylashgan bo'shliqlar bilan ekran bilan jihozlangan. Ushbu termometrlar tashqi haroratni o'lchash uchun ham ishlatiladi. Bunday holda, ular termometrni quyosh radiatsiyasi va boshqa ta'sir etuvchi omillar ta'siridan himoya qiladigan maxsus qutiga o'rnatiladi.
Havoning, tuproqning haroratini buzilmagan holda o'lchash uchun termal holat, yog'ingarchilik miqdori, tajriba ob'ekti yaqinida zarur asboblar to'plami bilan jihozlangan meteorologik post o'rnatildi.
Elektr issiqlik konvertorlari. Kameralardagi havo haroratini o'lchash uchun TCM-6114 50M (yoki Gr.
Havo haroratini o'lchash uchun yozda ham, qishda ham uyda kuzatilgan haroratni o'z ichiga olgan o'lchov chegaralari bilan termometr ishlatiladi.
Yopiq konturda havo haroratini o'lchashda quyidagilar kerak: a) havo haroratini 100 - 120 S dan yuqori bo'lmagan holda saqlash; b) ekran mavjud bo'lgan sxema bo'limidagi haroratlarni o'lchash uchun; c) shaklda ko'rsatilganidek, boshqaruv termojuftining ishchi uchini ekrandan o'tkazing. 4.3; d) o'lchov nuqtasida quvur devorining issiqlik izolatsiyasini yaxshi holatda saqlang.

Dengiz sathidan balandlik - qanchalik baland bo'lsa, havo harorati past bo'ladi. Erning turli mintaqalaridagi havo haroratini solishtirish uchun uni dengiz sathigacha kamaytirish kerak. Issiq yoki sovuq havo oqimining yo'nalishini belgilaydigan va deb ataladigan joyning joylashuvi. ko'rgazmaning qiyaligi. Bizning yorug'lik sharoitimizda janubiy yon bag'irlari eng issiq, shimoliy yon bag'irlari esa eng kam issiq.

Substrat turi - rangi bilan havo haroratiga ta'sir qiladi. Yorqin substratlar qorong'i substratlarga qaraganda kamroq quyosh nurini o'zlashtiradi. Boshqa narsalar qatorida, doimiy qor bilan qoplangan qutbli hududlarda ko'proq narsa bor past harorat havo. Havoning harorati quruqlik yoki okean ustida qizdirilishiga ham bog'liq.

Kanal haroratini tekshirish uchun lenta o'lchovi. Ba'zan ishg'ol qilingan kanaldagi havo haroratini o'lchash amalga oshiriladi. Boshqa hollarda, qarshilik termometrlari yoki maksimal ko'rsatkichga ega bo'lgan kichik o'lchamli termometrlar ishlatiladi, ular diametri 4 76 mm bo'lgan korpus ichiga joylashtiriladi, ular bir uchida kanal orqali tortish uchun po'lat simga biriktiriladi.

Havo haroratini o'lchash uchun termometrlar havo isitgichidan kamida 500 mm masofada o'rnatilishi va ekran bilan himoyalangan bo'lishi kerak.
Havo harorati termometri shunday joylashgan bo'lishi kerakki, uning ko'rsatkichlari batareyani ajratmasdan va himoyasini olib tashlamasdan olinadi.
Shu bilan birga, havo harorati va qurilma yaqinidagi termostat o'lchanadi. Qurilmaning cho'ntagiga tushirilgan va termostatga qo'yilgan termometr ko'rsatkichlaridagi farq 5 C dan oshmasligi kerak.
Izolyatsiya qilingan temir yo'l vagonlarining yuk joylarida havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Erkin konveksiya sharoitida xonalarda havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Konditsionerli xonalarda havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Havo haroratini o'lchash bilan bir vaqtda, suv harorati kalorifik birlik oldidan yoki bug 'bosimidan oldin va keyin o'lchanadi.
Qurilma havo harorati, uning namligi va amalga oshirilgan namlik miqdorini o'lchash uchun mo'ljallangan va tomchilar yig'uvchi oynaning devorlariga tashlanadigan siklon printsipi asosida ishlaydi. Tomchilardan xoli havo asbob korpusidagi teshiklardan o'tadi, bu erda ikkita termal sensor o'rnatiladi: quruq va namlangan. Ularning ko'rsatkichlariga ko'ra havoning harorati va namligi aniqlanadi. Maxsus suv iste'moli stakanda ma'lum vaqt davomida to'plangan suv miqdori bilan belgilanadi. Sovutish minorasining chiqish maydoni bo'yicha o'lchangan qiymatlarni o'rtacha hisoblab, umumiy chiqindi suv oqimi olinadi. Leningrad davlat tibbiyot institutining bir guruh xodimlari ikkita o'zaro perpendikulyar diametr bo'ylab o'zaro oqimli sovutish minorasida namlikning oqim tezligini o'lchadilar.
Sovutgichlarda simob termometrlari kameralardagi havo haroratini, mashinalar, apparatlar va quvurlardagi bug 'va suyuq sovutgichni, sovutish suvi va sho'r suvni o'lchash uchun ishlatiladi. Kontaktni yaxshilash uchun qo'ltiq ostiga past quyilish nuqtasi bo'lgan moyni quyish kerak. Bunday holda, termometrlar yenglarigacha muzlamaydi. Yenglar diametri 17x2 mm va uzunligi 100 mm bo'lgan quvurdan yasalgan va quvur liniyasiga termometrlarning simob sharlari trubaning markazida joylashgan va suyuqlik yoki bug 'oqimiga qarshi joylashganki tarzda o'rnatiladi. .
Suyak podshipniklari yoki hidoyat podshipniklarining haroratini o'lchash uchun qarshilik termometri. Havo haroratini o'lchash uchun qarshilik termometri (2.12-rasm) havo o'tishi uchun teshiklari bo'lgan ushlagichga joylashtiriladi.

Havo aylanishi - shamollar issiq yoki sovuq havoni harakatga keltiradi va shu bilan uning haroratiga ta'sir qiladi. Harorat vertikal havo harakatlariga ham ta'sir qiladi. Okeanning okean aylanishi. Issiq yoki sovuq dengiz sathi oqimlari ma'lum hududlarda havo haroratining oshishi yoki pasayishiga ta'sir qiladi. Bunga misol qilib, Meksika ko'rfazidan Yevropaga oqib o'tadigan issiq Gulfstrimni keltirish mumkin. Bu dunyoning bu qismida havo haroratini oshiradi.

Dunyoning aksariyat qismlarida harorat Selsiy bo'yicha darajalarda o'lchanadi. Anglo-sakson mamlakatlarida, xususan, AQShda Farengeytdan foydalaniladi. Turli shkalalardagi haroratlarni quyidagicha hisoblash mumkin. Nima uchun "global isish"? Eng muhimi, bu bir asrdan ko'proq vaqt davomida meteorologik kuzatuvlar bilan tasdiqlanishi mumkin bo'lgan bashorat edi.
Ko'proq vakillik qilish uchun fanning orqasidagi xonadan keladigan havo haroratini o'lchashni tashkil qilish tavsiya etiladi.
Havoning harorati va birikma massasini o'lchash uchun nazorat va o'lchash asboblari, bosimni nazorat qilish asboblari vaqti-vaqti bilan belgilangan vaqtda tekshirilishi kerak. Noto'g'ri asboblar ko'rsatkichlari haddan tashqari qizib ketishga olib keladi, bu kuyish va shikastlanishga olib kelishi mumkin.
Havo haroratini o'lchash uchun asboblar va usullar 0 5 dan ortiq xatolikka ega bo'lmasligi kerak va havo namligini o'lchashda - 5 daqiqadan ko'p bo'lmagan vaqt davomida o'lchashda 5% dan ortiq bo'lishi kerak.
Issiqlik kamerasining umumiy ko'rinishi. Termometr 6 havo haroratini o'lchash uchun xizmat qiladi, xuddi shu maqsadda termojuftdan foydalanish mumkin. Kameraning shisha oynasini tumandan himoya qilish uchun shishaning maxsus moylashi amalga oshiriladi yoki namlikni yutadigan kaltsiy xloridli vanna qo'yiladi. Kameraning ichki qismi armatura va tee orqali bosim o'lchagich 3 va kameradan tashqarida joylashgan vakuum nasosiga ulanadi.
Havo haroratini o'lchash uchun qanday asboblar qo'llaniladi.
Nima uchun Shimolda simob termometrlari o'rniga havo haroratini o'lchash uchun spirtli termometrlar ishlatiladi.
Universal termometr uy xonalarida havo va suv haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Film namligi regulyatori RVP.| Film tmeritsl ilaloyusti PIV. Psikrometrik usul havo haroratini ikkita termometr bilan o'lchashga asoslangan - quruq va ho'l; ikkinchisida suvga botirilgan kambrikaga o'ralgan simob to'pi bor. Ushbu termometrlarning o'qishlaridagi farqga asoslanib, psikrometrik jadval aniqlaydi nisbiy namlik havo.
Shisha suyuqlik termometrlari havo, sovutgichlar, issiqlik tashuvchi suyuqliklar haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. oziq-ovqat mahsulotlari.
Kondensatorni tekshirish rejimlari. Quruq va ho'l termometrlar yordamida havo haroratini o'lchash uchun ishlatiladigan asboblarning xatosi 0 1 S dan oshmasligi kerak. Boshqa barcha haroratlar 0 3 S dan ko'p bo'lmagan xatolik bilan o'lchanishi mumkin. Boshqa parametrlarni o'lchaydigan asboblarga qo'yiladigan talablar yuqoridagi talablarga to'g'ri keladi. suyuq sovutgichlar uchun bug'latgichlarni sinovlarida asboblar uchun.
Sarlavha ko'plab iqlimshunos olimlarni hayratda qoldirdi, chunki u eng yaxshi emas, chunki u iqlim o'zgarishining faqat bir tomonini ta'kidlaydi. Yer isib borayotganini qanday bilamiz? Ko'pgina boshqalar bilan: butun dunyo bo'ylab ob-havo stantsiyalaridan o'lchovlar; shunday deyiladi. havo sharlari va sun'iy yo'ldoshlar tomonidan amalga oshiriladigan atmosfera tadqiqotlari; okean kemalari o'lchovlari, avtomatik shamshirlar va sun'iy yo'ldoshlar; bilvosita, haroratning oshishiga javob beradigan o'simlik va hayvon turlarini va geofizik tizimlarni kuzatish orqali.
Nima bu o'rtacha harorat Yer? 14 darajadan past harorat. Aniq qiymatni hisoblash va hatto aniqlash qiyin - biz harorat farqi bir vaqtning o'zida o'lchanadigan tog'li hududni ifodalaymiz, lekin balandroq bo'lgan unchalik uzoq bo'lmagan joylarda bir necha, hatto o'nlab darajalar bo'lishi mumkin.
Hozir yozning eng qizg‘in davri, aholi orasida esa yana sinoptiklar haqiqiy harorat qiymatlarini “yashirishmoqda” degan har hil mish-mishlar yuribdi, aslini olganda kunduz kunlari havo harorati 47-50° ga yetishi, ba’zilar esa o‘zlarining maishiy texnika uskunalarida 60° va undan yuqori qiymatlarni ko‘rsatishini misol qilib ko‘rsatmoqdalar. Bunday insonlarni ishontirish juda qiyin bo‘lmoqda.
Shunga qaramay, biz sizga havo harorati qanday o‘lchanishi haqida yana bir bor aytib o‘tmoqchimiz.
Hozirgi kunda aholi havo haroratini aniqlash uchun maishiy termometrlardan keng foydalanmoqda. Ko‘pincha, bu asboblarning qabul qismi to‘g‘ridan-to‘g‘ri quyosh nurlaridan yoki atrofdagi jismlarning issiqlik nurlanishidan himoyalanmagan. Bunday holda, termometr havo haroratini emas, balki termometr qabul qiluvchi qismining isish haroratni o‘lchaydi.
Quyosh nurlari ostida bo‘lgan inson, havo haroratini emas, balki tanasini to‘g‘ridan-to‘g‘ri quyosh nurlari va atrofdagi jismlardan chiqayotgan issiqlik nurlanishi bilan isishi haroratini sezadi.
Daraxtlar soyasida va baland binoning beton devori soyasida turgan inson haroratni boshqacha his etadi, chunki devorning issiqlik nurlanishi ostida bo‘lishi harorat his etish darajasini oshiradi.
Avtomobil ichida bo‘lgan inson avtomobil korpusi quyosh nurlari va qizigan asfaltdan issiqlik nurlanishini his etadi. Shuning uchun avtomobildagi o‘lchash asboblari 60° va undan yuqori haroratni ko‘rsatishi mumkin.
Issiqlik nurlanish omillarining ta’sirini istisno qilish, va butun dunyoda amalga oshirilgan meteorologik o‘lchovlarni bir biriga taqqoslash jarayonini osonlashtirish maqsadida, kuzatuvlar, Jahon meteorologiya tashkiloti qoidalariga muvofiq, bir xil metodologiya va bir xil standart sharoitlarda amalga oshiriladi.
Xususan, harorat o‘lchovlari yer sathidan 2 metr balandlikda o‘rnatilgan maxsus shamollatiladigan ob-havo butkasida amalga oshiriladi. O‘lchov asboblari vaqti-vaqti bilan tekshiriladi, ularning ko‘rsatkichlari standart asboblarning ko‘rsatkichlari bilan taqqoslanadi. Aytgancha, joriy yilda O‘zgidromet stansiyalarida o‘rnatilgan avtomatik stansiyalarning ko‘rsatkichlari "qo‘lda" olib borilgan kuzatuvlar ma’lumotlarini tasdiqlaydi.
Sayyoramizdagi eng yuqori havo harorati (57-58°S) AQSh ning Kaliforniya shtatidagi O‘lim vodiysida va Liviya cho‘lida kuzatilgan.
O‘zbekistonda meteorologik kuzatishlarning barcha yillari uchun eng yuqori harorat (48-49°S) Qizilqum cho‘lida (1983 yil iyul oyida) va Termiz shahri hududida (1941 yil iyun-iyul oylarida) qayd etilgan.
Toshkentda absolyut harorat maksimumi 44,6°C ni tashkil yetadi. Ushbu harorat 1997 yil 18 iyul kuni qayd etilgan.
Havoning harorati, turli xil simob va alkogol termometrlarini o'lchash, shuningdek o'z-o'zini qo'llab-quvvatlash qurilmalari - termograflar.
Termometr ekspeditsiya shartlari, shu jumladan kemalarda havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan. Bu osh qoshiq o'qda, Kapillyar termometr bilan bog'langan axlat qutisi. Yarim regulyatsiya qilingan divizion shkalalar to'g'ridan-to'g'ri qalin devorli kapillyaraning yuzasiga qo'llaniladi.
Kichkina bardoshli ip biriktirilgan, termometr tugaydi.
Havoning harorati ikki daqiqada issiqlik tekislikdagi termometrning tezda tez aylanmasligi (shoshilish usuli). Termometr o'lchoviga qarshi chiqish darhol aylanish oxirida amalga oshiriladi: birinchi bo'lib o'ndan bir qismi hisobga olinishi kerak. O'ninchi aktsiyalar 0,1 ning aniqligi bilan hisobga olinadi. Malumot ishlab chiqarish vaqtida kuzatuvchi termometr to'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlari tushmasligi uchun bo'lishi kerak.
Agar ikkita ketma-ket o'lchov natijalari 0,50 dan oshmasa, haroratni aniqlash to'g'ri hisoblanadi va ikkita namunaning o'rtacha qiymati haqiqat uchun olinadi.
Psixotertik termometr, pa meteorologik stantsiyalarning havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan asosiy moslama. Kapillyar naychasi bilan birga, kapillyar naychasi bilan birga, kapillyar naycha bilan birgalikda o'ralgan stakan ramkaga o'ralgan, uning yuqori uchida termometrni tripodda vertikal holatda o'rnatish qulayligi uchun kuchayadi. Quyida kapillyar simob bilan to'ldirilgan sferik suv ombori bilan bog'liq. Tarkibdagi bo'linmalar 0,2 ° ga teng, bu esa 0,1 ° gacha hisoblab chiqarishni osonlashtiradi.
Havo namligini aniqlash uchun birlashtirilgan psixometrik termometrik termometrik termetriya bilan o'ralgan va namlangan suv bilan o'ralgan, havo namligini aniqlash uchun ishlatiladi.
Havoning harorati tomonidan ekspeditsiya sharoitida o'lchash uchun kamaygan o'lchamlarning psixometrik termometridir. Ikki ulangan ikkita termometrlar maxsus ramkaga yopishtirilgan shamollatish birligiAsmoni deb atashadi.
Ramkadagi kema termometri psixometrik termometrning turi bilan 0,2 ° shkalasi bilan ajratiladi. To'g'ridan-to'g'ri quyosh nurlanishining va boshqa issiqlik manbalaridan tashqari, bu termometr naychak va konus shaklidagi himoyadan iborat maxsus ramkaga joylashtiriladi. Quvur uzunlama uyasi bor, ular orqali termometrni yaxshilab ko'rishgan. Himoya bir-biridan bir-biriga uchraydi, bir-biriga bog'langan bo'shliq bilan bir-biridan, terlametetrda normal havo shamollatishini ta'minlash uchun zarur bo'lgan bo'shliqni ta'minlaydi.
Termometr ramkasi oq rangli bo'yoqni bo'yashadi, bu esa uni turli xil issiqlik effektlaridan yaxshi himoya qiladi.
Bu termometr suvga yoki har qanday holatda iloji boricha iloji boricha (ko'prikda) suv ustida joylashgan bo'lishi kerak.
Maksimal termometr vaqt davomida havo haroratini aniqlash uchun mo'ljallangan. Bilan umumiy qurilma Bu psixometrikka o'xshash, ammo farq shundaki, uning miqyosi yarim xayoliy bo'linishga va simobli idishni sharcy bilan bo'lmasligi mumkin, ammo silindrsimon shakl. Termiometrning «maksimalligi» o'z-o'zidan kapillyarka kirib, torliklarni chiqaradi va torayarni keltirib chiqaradi. Suv omboridagi harorat, simob simob tobora kengayib bormoqda va kapillyarga aylanib, torayib borayotgan sohada katta ishqalanmoqda. Kapillyardagi harakatning pasayishi natijasida uning pasayishi boshlanadi, keyin kapillyardagi simob avvalgi "maksimal" holatda qoladi; Shu bilan birga, kapillyaraning bir-birining konjumatida, u sindiriladi, chunki idorada simob hajmini pasayishi bilan kamayadi.
Kapillyary-dagi simobning balandligini normal holatgacha olib kelish uchun, uni bir necha bor silkitib, yuqori qismiga termometrni olish kerak; Shu bilan birga, simob torayish maydonidagi tank va uning bo'shliqlari yo'q qilinadi. Shundan so'ng, maksimal termometrni o'qish hozirgi paytda havo haroratiga mos kelishi kerak.
Maksimal termometr gorizontal holatda o'rnatiladi.
Minimal termometr har qanday vaqt oralig'ida minimal havo haroratini aniqlash uchun ishlatiladi.
Boshqa termometrlardan farqli o'laroq, minimal termometr simob bilan to'ldirilmaydi, ammo spirtli ichimliklar bilan to'ldirilmaydi, bu esa uni eng kuchli sovuq bilan ishlatishga imkon beradi. Minimal termometr qurilmaining eng muhim xususiyati shundaki, bemalol suzuvchi PIN-kodlar va alkogolli tayoqchaga joylashtirilgan - yakunlari bilan quyuq shisha tayoqcha.
Minimal termometr gorizontal holatda o'rnatiladi. Spirtli ichimliklarning harorati pasayishi bilan, siqish, tank tomon harakatlanadi. Spirtli ichimliklar ustunining oxirida sirt keskinlik filmi PINni olib chiqadi. PIN-kodni tankni ushlab turish harorat pasayguncha davom etadi. Agar keyin eng kam ma'no Harorat ko'tarilishini kuchaytira boshlaydi, spirtli ichimliklar, kengayib, kapillyardagi spirtli ichimliklarning eng kichik darajadagi joyida joylashgan pinga bemalol oqadi. Minimal havo haroratining hisob-kitobi diplomning aniqligi bilan PIN-kodning (o'ngda) uchidan ko'proq masofada olinadi. Har bir hisob-kitoblardan so'ng, PIN-kodning terillari ichidagi termometrning moyilligi bilan kapillyardagi alkogol ustunining oxiriga qaytib keladi.
Haroratni qattiq sovuq bilan o'lchash uchun qo'shimcha termometrdan foydalaniladi (37 ° dan yuqori). U psixometrik termometr bilan bir xil tarzda joylashtirilgan.
Havoning harorati havo harorati o'zgarishi ko'rsatilganligini ko'rsatdi ish zonasi Qishda va yoz vaqtida bir xil. Ish joyida havo harorati ko'proq barqaror yozgi davr. Do'konning uchida havo harorati texnologik issiqlik avlodlari tufayli ancha yuqori. Bu erda havo harorati 27-28 s ga, yuqori xonada 33 s gacha bo'lgan yuqori xonada kerakli shamollatish kerakli havo almashinuvini ta'minlamaydi.
Binolarda havo haroratini o'lchash TCM-010 turlari (Yagona) va TCM-020 (ikki tomonlama) Bitiruv xarakteristikasi.
Oddiy termometr bilan havo haroratini o'lchash faqat intensiv issiqlik nuri bo'lmaganda joizdir. Mehnatni muhofaza qilish bo'yicha ilmiy-tadqiqot instituti yorqin energiya mavjudligida havo haroratini bir juft termometr bilan o'lchash taklif etiladi. Ushbu qurilmaning termometrlaridan biri oddiy, boshqaning suv ombori kumush.
Odatda havo haroratini o'lchash odatda 40 dan 150 s gacha bo'lgan haroratli haroratli harorat bilan amalga oshiriladi. O'lchov, termometrlar ekranlar yordamida yorqin issiqlik bilan himoyalangan bo'lishi kerak. Yuqori haroratni o'lchash uchun termojuftlar galvanometrlar bilan ishlatiladi va isitiladigan yuzalar harorati termoshuzlardir.
Havoning haroratini o'lchash aniq simob termometratsiyasini 0 1 - 0 2 C.) o'lchash
Havoning harorati turli xil termometrlar (simob, minimal, minimal, minimal, aloqa) va termograflar tomonidan ishlab chiqariladi. O'lchovlar ish joyining bir necha qismida, poldan va ish xonasining boshqa joylarida ish joyining bir nechta nuqtalarida amalga oshiriladi. Ma'lum bir vaqt davomida eng katta yoki kichik havo haroratini, maksimal minimal termometrlardan maksimal darajada foydalanish uchun. Vaqt o'tishi bilan doimiy ro'yxatdan o'tish uchun haroratda, o'z-o'zini mulozik termograflari beriladi.
Oddiy termometr bilan havo haroratini o'lchash faqat kuchli issiqlik nuri yo'qligida, ular termometr suv havzasini isitish tufayli havoning haqiqiy harorati bilan solishtirganda sezilarli bo'ladi. Mehnatni muhofaza qilish instituti taklif qilingan, kenglik energiyasining harorati bo'lgan bir juft termometr tomonidan havo harorati. Ushbu qurilmaning termometrlaridan biri oddiy, boshqaning suv ombori kumush.
Puflagichning misga chidamliligi termometr tomonidan ishlab chiqarilganidan keyin havo haroratini o'lchash (POS.
Pishometrik stend. | Psixrigini o'rnatish. Havoning harorati termometrlarini o'lchash yoki o'z-o'zini tekshirish orqali ro'yxatdan o'tkazish erdan 2 m balandlikda ishlab chiqariladi.
Metrning ikkala tomonidagi havo harorati o'lchovlari 30 daqiqa oralig'ida amalga oshirilishi kerak.
Xonaning ish joyida havo haroratini o'lchash uchun termometrlar poldan 1 5 m balandlikda, issiq tashqi to'siqlar va jihozni chiqaradigan uskunalardan uzoqda joylashgan etkazib berish jellari va quyosh nurlari. Tumometrlar erkin yuvilishi kerak. Issiq yoki sovuq yuzalar yaqinidagi havo haroratini o'lchash, issiqlik nurlanishining ta'siridan himoyalangan intilish psixometrlaridir, ular issiqlik nurlanishining ta'siridan himoyalangan.
Odatda suyuq shisha termometrlar havo haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. Ishchi hududda haroratni o'lchash uchun termometrlar poldan 1 5 m balandlikda o'rnatiladi.
Simob shisha termometr. Havoning haroratini o'lchash uchun kalit T lavozimga o'rnatiladi va sensor o'lchovli joyda. Arrow harakatni to'xtatganda, qurilma uchun ko'rsatmalarga kiritilgan galvanometr va grafikaning qiymatini hisoblang, havo harorati aniqlanadi. Sirin tezligini o'lchash uchun kalit a ga o'rnatiladi va sensorni o'rganilayotgan oqim oqimiga kiradi, galvanometr va havo harakatining tezligini olib tashlang.
Xonaning ish joyida havo haroratini o'lchash uchun termometrlar poldan 1 5 m balandlikda, issiq tashqi to'siqlar va jihozni chiqaradigan uskunalardan uzoqda joylashgan etkazib berish jellari va quyosh nurlari. Tumometrlar erkin yuvilishi kerak.
Havoning haroratini o'lchash uchun 6-raqam toki holatiga o'rnatiladi va sensori o'lchovli joyda. Arrow harakatni to'xtatganda, qurilma uchun ko'rsatmalardagi Galvanometr va jadvalning oqimi havo haroratini aniqlaydi.
Xonaning ish joyida havo haroratini o'lchash uchun termometrlar iloji boricha polning 1 5 taida, issiq tashqi to'siqlar va zonadan tashqarida bo'lgan uskunalardan uzoqda joylashgan etkazib berish jellari va quyosh nurlari. Tumometrlar erkin yuvilishi kerak.
Aholi oshqozonidagi havo haroratini o'lchash uchun termometrlar tegishli darajadagi egiluvchan kancalar bilan ingichka yog'och temir yo'lda tavsiya etiladi. Bunday kancalar, masalan, qalin alyuminiy sim yoki jiringlash simidan, 4 dan 6 martagacha bo'lgan cho'chqadan o'qilishi mumkin.
Xona ichidagi havo haroratini o'lchash uchun polga 1 5 m balandlikda, issiq tashqi to'siqlar va etkazib berish zonasi va quyosh nurlari zonasidan tashqarida. Termometrlar silindrlari erkin yuvilishi kerak.
Havoning harorati yuqori tezlikda harakatlanadigan sim sensor p-5 ishlatiladi (119-rasm), sensor uyida kanalning ko'kragi bilan qalin kanali bor. Uy-joy qurilishi shu sababli, ko'krakning bo'ylama o'qi voqeaning tezligi v qiyalikning tezligiga parallel edi, ammo noma'lum havo oqimi.
Odatda suyuq shisha termometrlar havo haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. Havoning haroratini ish joyida o'lchash uchun termometrlar poldan 1 5 m balandlikda o'rnatiladi.
Har bir qismning rozetkasida havo haroratini o'lchash uchun havo sovutgich bitta termometrga, issiq havo zonasida - ikkita termometrga o'rnatiladi.
TCM-6114 qarshilik tvermometr. Sanoat binolarida havo haroratini o'lchash uchun TCM-6114 turidagi mis termometrlar (6 - 1 - 1 - 1 - 1 - 1), unda bo'shliqlar bilan jihozlangan bo'shliqlar va ekran bilan jihozlangan. Ushbu termometrlar tashqi havoning haroratini o'lchash uchun ishlatiladi. Bunday holda, ular maxsus qutiga o'rnatiladi, bu termometrni quyosh nuri nurlanishidan va boshqa ta'sirchan omillarning ta'siridan himoya qiladi.
Havoning harorati, tuproqni bekor qilish uchun tuproqni o'lchash uchun eksperimental qurilish yaqinidagi yog'ingarchiliklar zarur asboblar to'plami bilan jihozlangan meteorologik post tomonidan etkazib beriladi.
Elektr issiqlik konvertorlari. Palatadagi havo haroratini o'lchash 50 metrni bitirishda (yoki gr.
Havo haroratini o'lchash, yozda va ichkarida bo'lgan haroratni qoplaydigan haroratni qoplaydigan o'lchovlar bilan termometrdan foydalaning qish vaqti.
Yopiq konturga havo haroratini o'lchashda quyidagicha: a) havo harorati 100 dan 120 s gacha emas; b) ekran mavjud bo'lgan konturga olib keladigan haroratni o'lchash; c) rasmda ko'rsatilganidek, boshqariladigan termojuftning ishlash muddati. 4.3; d) O'lchov joyida quvur devorining termal izi yaxshi holatda.
Kanalning haroratini tekshirish uchun ruletka. Ba'zida bog'langan kanalda havo harorati o'lchanadi. Boshqa hollarda, qarshilik termometrlari asosan kanal orqali yuvinish uchun bir martadan maksimal darajada o'rnatilgan maksimal namunaga qo'yilgan kichik bir termometrlardan foydalaniladi.
Havoning haroratini o'lchash uchun termometrlar tashuvchisidan kamida 500 mm masofada o'rnatilishi va ekranni himoya qilish kerak.
Havoning haroratini o'lchash uchun termometr bu batareyani o'chirmasdan va uning to'siqlarini o'chirmasdan chiqarilishi mumkin.
Shu bilan birga, havo harorati va termostat qurilma yaqinida o'lchanadi. Termetrning cho'ntagida tushirilgan termometrning ko'rsatkichi, termostat ichiga joylashtirildi, bu 5 C dan oshmasligi kerak.
Isotermal temir yo'l avtomobillarining yuk binolarida havo haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Erning haroratini xonalarda erkin konvektsiya ostida o'lchash uchun mo'ljallangan.
Havo haroratini konditsioner xonalarida o'lchash uchun mo'ljallangan.
Shu bilan birga, suvning harorati kaloriya o'rnatish yoki bug 'o'rnatishdan oldin bug' o'rnatish yoki bug 'bosimidan oldin havo haroratining harorati bilan bir vaqtda o'lchanadi.
Qurilma havo harorati, namligi va namligi va namlik miqdori va namlik miqdori va pikllonning tamoyilini o'lchash va tsiklon tamoyiliga olib borishi va velosiped printsipiga ega bo'lib, unda tomchilar tomchisining devorlariga tushadi. Havosiz havo asboblar korpusi o'rnatilgan teshiklardan o'tib ketadi, u erda ikkita issiq sensorlar o'rnatilgan: quruq va namlangan. Ularning ko'rsatkichlariga ko'ra, havo harorat va namligi aniqlanadi. Ma'lum bir davr uchun to'plangan suv miqdori nuqtai nazaridan suvning o'ziga xos iste'moli aniqlanadi. Sovutish minorasining chiqish qismining chiqish qismi doirasida o'rtacha o'lchanadigan qiymatlar, masofadan suvga sarflanadigan umumiy iste'mol qilinadi. LGMI ning bir guruh xodimlari o'zaro perpendikulyar dipendikulyar dieterlarda joylashgan o'zaro sovutgichga ega bo'lgan namlikni iste'mol qilish bilan o'lchandi.
Havoning haroratini kameralarda o'lchash uchun muzlatgichlarda mashina, asboblar va quvurlar, sovutish suvi va sho'r suvda sovutish suvi va sho'r suvda. Yengil kontaktni yaxshilash uchun muzlatilganning past harorati bilan yog'ni to'kib tashlang. Bunday holda, termometrlar yenglarga qarshi emas. Yaltiroqlar 17x2 mm bo'lgan trubkasidan 100 mm bo'lgan va termometrlarning scerkometrning sximobali to'plari trubaning markazida yoki bug'da oqim yoki bug 'bilan joylashtirilgan.
Siqilish yoki hidoyatchilarning haroratini o'lchash uchun qarshilikning termometridir. Havoning haroratini o'lchash uchun qarshilik terermometri (2.12-rasm) havo o'tish uchun teshiklar bilan jihozlangan.
Katta vakillik uchun xonadan chiqadigan havo haroratini o'lchash portlash fanining orqasida tashkil etish maqsadga muvofiqdir.
Havoning harorati va aralash massani o'lchash uchun o'lchash asboblari, bosimni boshqarish moslamalari vaqt davomida vaqti-vaqti bilan tekshirilishi kerak. Noto'g'ri asbobni o'qitish haddan tashqari qizib ketishga olib keladi, bu kuyish va jarohatlarga olib kelishi mumkin.
Havoning haroratini o'lchash uchun asboblar va usullar 1 dan ortiq xato bo'lmasligi kerak va havo namligi - 5 daqiqadan oshganda 5% dan ko'proq.
Umumiy shakl Terchescarokamera. Termometer 6 havo haroratini o'lchash uchun xizmat qilish, termojuft bir xil maqsad uchun ishlatilishi mumkin. Fogdangdan kameraning oynasini himoya qilish uchun maxsus shisha moylash vositasi yoki kaltsiy xlorid namligini yutish bilan hammom. Palataning ichki qismi va tee orqali Palataning ichki qismi 3-bosim o'lchovi va palataning tashqarisida joylashgan vakuum pompiga ulangan.
Havo haroratini o'lchash uchun qanday qurilmalar ishlatiladi.
Nima uchun shimolda havo harorati oktarlik harorati simob termometrlari emas, balki spirtli ichimliklarni ishlatmaydi.
Universal termometr uy sharoitida havo va suv haroratini o'lchash uchun mo'ljallangan.
Film registori Namlik tarkibi RVP. | Film tmortsl eloliusti pivosi. Psixometrik usul havo haroratini ikki termomerlar bilan o'lchashga asoslangan - quruq va nam; So'nggi simob blaj suvda namlangan zarbani o'rab oling. Ushbu termometrlarning psixometrik stolga ko'ra, havoning nisbiy namligi aniqlanadi.
Shisha suyuqlik termometrlari havo harorati, muzlatgichlar, sovutishlar, oziq-ovqat mahsulotlarini o'lchash uchun ishlatiladi.
Test rejimlari to'planadi. Havo haroratini quruq va ho'l termometrlarni o'lchash uchun ishlatiladigan asboblarning xatosi 0 1 s. boshqa barcha haroratda boshqa parametrlarni o'lchash talablari bilan bog'liq bo'lishi mumkin. Evaporatorni suyuq lastraes uchun sinovlari uchun asboblar uchun.
Ulardan foydalanish uchun asboblar va qoidalarni ko'rib chiqing, atmosferaning iqlim parametrlarini va ruxsat etilgan standartlarga muvofiqligini aniqlashni o'rganing.
Ishchilarning ishlashiga va sog'lig'iga ta'sir etuvchi asosiy omillardan biri bu havo holatidir ishlab chiqarish xonalari yoki mikroiqlim. Mikiyotlim parametrlari GOST 12.1.005-76 ga mos kelishi kerak, "Ish maydoni, general sanitariya va gigiena talablari", SNAP 11-33-75 "Isitish, shamollatish va konditsionerga mos kelishi kerak. Dizayn standartlari "va" Sanitariya standartlari Sanoat korxonalarini loyihalash (Ch 245-71).
Monaza va qazib olish uchun mikroiqlimga qo'yiladigan talablar (M., Nedra, 1976), "Ruda, metall bo'lmagan va marjinal konlarni rivojlantirishda yagona xavfsizlik qoidalari". Underground usuli "(M., Nedra, 1977)," Undergro gidrotexnika inshootlarini qurish xavfsizligi qoidalari "(M., Subraz, 1978).
Ishchi hududda iqlim sharoiti (mikromatitsion) o'zaro bog'liq jismoniy havo parametrlarining ma'lum bir kombinatsiyasidir: harorati, nisbiy namlik, bosim, tezlik va sovutish tezligi.