Iqtisodiy tahlil va prognozlashtirish ma‘ruzachi

ijtimoiy ko'rsatkichlar
Iqtisodiy o'sishni ifodalovchi ko'rsatkichning asosiy kamchiliklari
mahsulot sifatining e'tiborga olinmasligi
xalq farovonligini belgilay olmasligi
atrof muhitdagi o'zgarishlar-ni hisobga olmasligi
ishlab chiqarishning inson salomatligi-ga ta'sirini hisobga olmasligi
Makroiqtisodiy ko'rsatkichlarning ahamiyati
ular yordamida butun iqtisodiyotning holati, uning o'sishi yoki pasayishi tahlil qilinib, xulosa chiqariladi;
ular yordamida davlat o'z iqtisodiy siyosatini belgilaydi;
ma'lum vaqt oraliғidagi ishlab chiqarish hajmini hisoblash va milliy iqtisodiyotning faoliyat yuritishiga bevosita ta'sir qiluvchi omillarni aniqlash imkonini beradi
ishlab chiqarish, ayirboshlash, taqsimlash, qayta taqsimlash va natijada foydalanish bosqichlarida ko'rgazmali shaklda aks ettirish imkonini beradi
mamlakatdagi umumiy iqtisodiy muvozanatlik holatini aks ettiradi.

O'zbekistonda YaIMning o'sish sur'atlari

Asosiy makroiqtisodiy ko'rsatkichlar

yillar	yaim	sanoat	qishloq xo'jaligi	xizmatlar	investi-tsiyalar
2000	103,8	101,3	103,1	105,4	101,0
2005	107,0	103,8	105,4	107,6	105,7
2006	107,5	106,2	106,7	107,8	106,1
2007	109,5	106,6	106,1	112,5	106,7
2008	109,0	106,8	104,5	112,3	107,4
2009	108,1	104,1	105,8	106,8	108,2
2010	108,5	106,0	106,9	111,0	108,7
2011	108,3	104,0	106,6	111,4	108,5
2012	108,2	105,3	107,2	109,3	107,9
2013	108,0	107,0	106,9	107,8	108,3
2014	108,0	105,5	107,0	108,5	109,1
2015	107,9	105,4	106,8	108,4	109,6
2016	107,8	105,0	106,6	109,3	107,7
2017	105,3	107,0	102,0	108,9	107,1
2018	105,1	110,2	100,3	105,3	106,8

O'zbekiston respublikasida YaIM tarkibi (foizda)
Hozirgi kunda YaIMni hisoblashdagi muammolar
1

• jamiyat farovonligini oshiruvchi, biroq aniq hisobot yuritish mushkulligi sababli hisobga olinmaydigan faoliyat turlari (kasallar va bolalarni uyda parvarishlash, yashash uchun uyda qulayliklar yaratish, yakka tartibda o'qitish va boshqalar);

2

• jamiyat farovonligiga salbiy ta'sir ko'rsatuvchi xufyona iqtisodiyot sohalari faoliyat turlari (giyohvandlik mahsulotlari ishlab chiqarish va sotish, ko'ngilochar mashғulotlarning yashirin turlari, reket va boshqalar);

3

• jamiyat farovonligini oshiruvchi, biroq nobozor tavsifga ega bo'lgan uy ishlari (xonadonlarni, elektr va radio jihozlarni, poyafzal va avtomashinalarni ta'mirlash va boshqalar);

4

• jamiyat farovonligining pasayishiga olib keluvchi ishlab chiqarishni kengaytirishning salbiy natijalari (resurslarning tugab ketishi, iqlimning o'zgarishi, atrof-muhitning ifloslanishi).

Iqtisodiy tahlil va prognozlashning ilmiy asoslari

Asosiy makroiqtisodiy bog‘liqliklar
Makroiqtisodiy tahlil iqtisodiyotning to‘rtta sektorini tahlil qilishga qaratilgan:
real (xususiy)
davlat (byudjet)
pul
tashqi

Iqtisodiy tahlil va prognozlashning ilmiy asoslari

unda tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish va ularni iste’mol qilish amalga oshiriladigan sektor. Real sektorning asosiy sub’ektlari bo‘lib uy xo‘jaliklari va korxonalar hisoblanadi.
iqtisodiyotni moliyaviy xizmatlar bilan ta’minlaydi. Ushbu sektorga asosan moliyaviy vositachilik bilan shug‘ullanuvchi tashkilotlar, - bank tizimi va boshqa moliyaviy muassasalar, shu jumladan fondlar, kredit shirkatlari, pensiya jamg‘armalari va sug‘urta kompaniyalari kiradi.
uning iqtisodiy roli samarali normativ-huquqiy bazani yaratish, muayan ijtimoiy ne’matlarni (masalan, ta’lim, infratuzilma va ijtimoiy himoyalash tizimi) taqdim etish, soliq tizimini nazorat qilish va davlat xarajatlarini boshqarishdan iborat.
iqtisodiyotning norezidentlar bilan barcha operatsiyalarini birlashtiradi.
Real sektor
Pul sektori
Davlat sektori
tashqi sektor