Iqtisodiyot” kafedrasi mikroiqtisodiyot

S_B=6000-400P_B ,
Bu yerda S_B-bolalarning chiptaga talabi
P_B-bolalar uchun chipta narxi ming so’m hisobida.
Kattalar uchun esa
S_K=4000-100P_K
Bu yerda S_K- kattalarning chiptaga talabi
P_K- kattalar uchun chipta narxi ming so’m hisobida.
San’at saroyi rahbariyati chiptalarni narxlar differentsiyasidan foydalangan holda sotishmoqchi. Bolalar chiptaining narxi va ularga sotilgan chipta soni aniqlansin.
Echimi:
Kattalarga chipta sotishdan tushadigan daromad
TR_B=P_B×S_B=P_B×(6000-400P_B)=6000 P_B - 400 P_B² bundan MR_B=6000-800 P_B ni hosila olish yo’li bilan topib olamiz
Xuddi shunday yoshlarga chipta sotishdan tushadigan daromadni aniqlaymiz TR_K=P_K×S_K= P_K×(4000-100P_K)= =4000P_K -100P_K² bundan MR_K=4000-200P_K ni aniqlaymiz
MR_B=6000-800 P_B= MR_K=4000-200P_K ekanligidan
800P_B-200P_K=2000 ni topamiz bundan P_K=4P_B -10 ga ega bo’lamiz (1)
S_B+ S_K=3000 ga S_B va S_K larni qo’ysak 6000-400P_B+4000-100P_K = 3000 bo’ladi bundan 400P_B+100P_K=7 000 ni topamiz bundan esa P_K=70-4P_B ga erishamiz (2)
(1) va (2) lardan 4P_B -10=70-4P_B  bundan P_B=10 va S_B=6000-4000=2000 ni topamiz
Javob: bolalar chiptasi narxi 10 ming so’m va chiptalar soni 2000 ta bo’ladi.
2. Monopolistning umumiy xarajatlari funktsiyasi TC=500+12S+0.5S² ga teng. Monopolist mahsulotini faqatgina 2 ta bozorga etkazib beradi: birinchi bozorning talab funktsiyasi S₁=400-2P₁ ikkinchi bozorniki esa S₂=1250-5P₂ ko’rinishida. Monopolistning umumiy foydasi maksimal bo’lishi uchun mahsulotning narxi va hajmi har bir bozorda qanday bo’lishi kerak?
Echimi:
Maksimallik shartiga ko’ra MC=MR₁=MR₂ bo’lishi kerak
MC=(TC)o=12+S=12+S₁+S₂
MR₁=(TR₁)o=(0.5S₁(400-S₁))o=200-S₁
MR₂=(TR₂)o=(0.2S₂(1250-S₂))o=250-0.4S₂
MC=MR₁ dan 12+ S₁+S₂=200-S₁ bo’ladi bundan S₁=94-0.5S₂ (1)
MC=MR₂ dan 12+S₁+S₂=250-0.4S₂ bo’ladi bundan S₁=238-1.4S₂ (2)
(1) va (2) tenglashtirsak 94-0.5S₂=238-1.4S₂ bundan S₂=160 ni aniqlaymiz buni (1) ga qo’ysak S₁=14. P₁=(200-S₁)/2=93 va P₂=(250-S₂)/5=18.
Javob : S₁=14, P₁=93 va S₂=160, P₂=18.
3. Hayvonot bog’iga kirish chiptasiga bo’lgan narx kattalar va bolalar uchun har xil bo’lsin. Kattalarning chiptaga bo’lgan talab chizig’i quyidagicha:
bu erda - kattalar uchun chipta narxi; - kattalarning chiptaga talabi.
Bolalarning talabi:
bu erda - bolalar uchun chipta narxi; - bolalarning chiptaga bo’lgan talabi.
Hayvonot bog’iga 56000 kishi bir vaqtda kirishi mumkin. Hayvonot bog’i rahbariyati 5600 ta chiptani sotish uchun narx differentsiatsiyasidan foydalanmoqchi. Rahbariyat kattalar va bolalar uchun qanday narx belgilaydi?
Echimi:
Kattalardan va bolalardan tushadigan daromadlarni yozamiz va
va ularni yuqoridagi formulalarga qo’yamiz va natijada quyidagilarni olamiz:
(2)
Endi kattalarga va bolalarga sotiladigan chiptalar uchun chekli daromadlarni aniqlaymiz:
(3)
CHekli daromadlarni birinchi shartga ko’ra tenglashtiramiz dan
(4)
munosabatni olib, uni ixchamlashtirsak, kattalarning talabini bolalar talabiga bog’iliqligini aniqlaymiz: . (5)
Masalaning shartiga ko’ra chipta sotilishi kerak, bundan bolalar talabini aniqlaymiz:
bolalar talabini (5)-munosabatga quyib kattalarni chiptaga bo’lgan talabini aniqlaymiz va u ga teng.
Endi bolalarning talabini aniqlaymiz: Demak, bolalarning talabi 20000 ta chipta teng ekan.
Rahbariyat ushbu talablarga ko’ra kattalar va bolalar uchun chiptalarning narxlarini quyidagicha aniqlanadi: so’m, so’m.
Rahbariyat chipta narxini kattalar uchun 4,5 so’m va bolalar uchun 2,5 so’m qilib belgilaydi va umumiy daromad
so’mni tashkil qiladi.
Bordi-yu, rahbariyat hamma uchun chipta narxini 5,5 so’m qilib belgilasa, bolalarning ko’pchiligi chiptani sotib olmay qolardi va bu o’z navbatida umumiy foydani kamayishiga olib kelardi.