Iqtisodiyot nazariyasi ” fanidan kurs ishi mavzu: Bozor iqtisodiyotiga o'tishning yo'llari va hususiyatlari Bajardi: Iqtisodiyot yo’nalishi

2) Yapon modeli. Zamonaviy iqtisodiy modelning shakllanishi o'ziga xos rivojlanish sharoitida sodir bo'ldi. Harbiy xarajatlardan voz kechgan Yaponiya o'zining barcha resurslarini "tinch maqsadlarda" va birinchi navbatda, sanoatda iqtisodiy salohiyatini oshirish uchun jamladi. Yapon modelining asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:
- milliy iqtisodiyotning asosiy yo'nalishlariga davlat ta'sirining yuqori darajasi. Dastlab, davlat tankerlar, keyin kichik avtomobillar va 70-yillardan boshlab ishlab chiqarishni qo'llab-quvvatladi. - elektronika va kompyuterlar ishlab chiqarish.
- 1957 yildan beri ishlab chiqilgan o'z-o'zini mudofaa kuchlarini mustahkamlash va rivojlantirishning 5 yillik rejalarini ishlab chiqish.
- ishchilarni firmalarda umrbod bandligini keng yoyish; ularning umumiy manfaatlarini birlashtirish; xodimlarni boshqaruv va qarorlar qabul qilishda ishtirok etish;
- ish haqi darajasidagi bir oz farq, ya'ni firma rahbari va xodimlar o'rtasidagi 17 barobar farq;
- modelning ijtimoiy yo'nalishi. Davlat ijtimoiy tengsizlikka qarshi kurash olib boradi, fuqarolarning kasallik, ishsizlik, pensiyaga chiqishda ijtimoiy huquqlariga rioya etilishini nazorat qiladi. Ishchilarning ijtimoiy muammolarini hal qilish mas'uliyati asosan korporatsiyalar va uyushmalarga yuklangan.
3) Nemis modeli. U o‘zining ijtimoiy-iqtisodiy mazmuniga ko‘ra yapon modeliga yaqin. Ijtimoiy bozor iqtisodiyotining asosiy mafkurachisi Lyudvig Erxard bo'lib, u o'z kitobida Germaniyaning yangi iqtisodiyoti faoliyatining asosiy tamoyillarini bayon qilgan. Nemis modelining o'ziga xos xususiyatlari:
- iqtisodiyotga kuchli davlat ta'siri, bu asosan ijtimoiy muammolarni hal qilishda namoyon bo'ladi. Germaniyada an'anaviy ravishda davlatning muhim ijtimoiy majburiyatlari mavjud: bepul tibbiyot, ta'lim;
- Germaniyada korxona xodimlarining uning egaligida ishtirok etishini nazarda tutuvchi ijtimoiy sheriklik tamoyili amalga oshirildi;
- nemis modelida, shuningdek, yapon modelida hal qiluvchi rol banklarga berilgan, markaziy bankka esa to'liq avtonomiya berilgan;
- ish haqi darajasidagi farq, yapon modelidagi kabi, unchalik katta emas va firma rahbari va xodimlar o'rtasidagi 23 baravar farqni tashkil etadi.