Iqtisodiyot Nazariyasi 1-mavzu: Iqtisodiyot nazariyasi faniningpredmeti bilish usullari

1. Ishlab chiqarish – kishilik jamiyatining mavjud bo‘lishi va

• rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan hayotiy ne’matlarni yaratish jarayoni
• 2. Taqsimot – ishlab chiqarish omillari va uning natijalarini iqtisodiyotning turli qism va subyektlari o‘rtasida taqsimlash jarayoni
• 3. Ayirboshlash – jamiyat a’zolarining iqtisodiy faoliyat turlari yoki ishlab chiqarish natijalari bo‘yicha ma’lum bir
• o‘lcham (masalan, qiymat miqdori) asosida o‘zaro almashish jarayoni

4.Iste’mol – ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xizmatlarning ishlatilishi, foydalanilishi jarayoni

• 4.Iste’mol – ehtiyojlarni qondirish maqsadida mahsulot va xizmatlarning ishlatilishi, foydalanilishi jarayoni
• Iste’mol jarayonining òzi ham ikkiga bòlinadi:
• 1-Unumli isteʼmol
• 2-Shaxsiy isteʼmol
• Ishlab chiqarish jarayonida ishlab chiqarish vositalari va ishchi kuchidan foydalanish unumli iste’mol deyiladi
• Iste’mol buyumlarining ehtiyojlarini qondirish maqsadida o‘z ahamiyati bo‘yicha ishlatilishi shaxsiy iste’mol deyiladi

4. Iqtisodiy qonunlar va kategoriyalar (ilmiy tushunchalar)

Iqtisodiy qonun – iqtisodiy hayotning turli tomonlari, iqtisodiy

hodisa va jarayonlar o‘rtasidagi doimiy, takrorlanib turadigan,

barqaror sabab-oqibat aloqalarini, ularning o‘zaro bog‘liqligini

• ifodalaydi.

«Iqtisodiyot nazariyasi» fani iqtisodiy qonunlarni quyidagi guruhlarga turkumlaydi:

«Iqtisodiyot nazariyasi» fani iqtisodiy qonunlarni quyidagi guruhlarga turkumlaydi:

1. Umumiy iqtisodiy qonunlar – kishilik jamiyati rivojlanishining barcha bosqichlarida amal qiladi. Masalan, vaqtni tejash qonuni, ehtiyojlarning tez o‘sib borish qonuni, takror ishlab chiqarish qonuni, ishlab chiqarish munosabatlarining ishlab chiqaruvchi kuchlar xususiyati va rivojlanish darajasi mos kelish qonuni va boshqalar.

2. Xususiy yoki davriy iqtisodiy qonunlar – insoniyat jamiyati taraqqiyotining ma’lum bosqichlarida amal qiladi. Masalan, talab qonuni, taklif qonuni va qiymat qonuni. Bu qonunlar tovar-pul munosabatlari mavjud bo‘lgan bosqichlarda amal qiladi.

• 3. Maxsus, o‘ziga xos iqtisodiy qonunlar – alohida olingan iqtisodiy tizim sharoitida amal qiladi. Masalan, qo‘shimcha qiymat qonuni.