Iqtisodiyot va biznes

TADBIRKORLIK FAOLIYATINING SHAKLLARI
Davlat korxonalarining
3 guruhi
Byudjet korxonalari
Davlat ishlab chiqarish korxonalari
Аralash kompaniyalar
Oʻzbekistonda tadbirkorliklik faoliyati mulk shakliga koʻra yuridik shaxslar tomonidan quyidagi asosiy tashkiliy-huquqiy shakllarda tuziladi
Xususiy korxona
Masʼuliyati cheklangan jamiyat
Аksiyadorlar jamiyati (ochiq va yopiq)
Shoʻba
xoʻjalik jamiyati
Unitar korxona
Dehqon xoʻjaligi
Fermer xoʻjaligi
KOOPERATIV TADBIRKORLIK
Jamoa tadbirkorligining alohida shakli boʻlib, jamoa mulkiga asoslanadi va kooperatsiya a’zolarining uning faoliyatida oʻz mehnati bilan ishtirok etishini taqozo qiladi.
XUSUSIY TADBIRKORLIK
Alohida shaxs yoki korxona tomonidan xususiy tashabbus asosida tashkil qilinadi. Mulk va ishlab chiqarish natijalari xususiy shaxslarga tegishli boʻlib, ishlab chiqarishni tashkil qilish yollanma mehnatga asoslanadi.
YAKKA TARTIBDAGI TADBIRKORLIK
Shaxsiy mulkka asoslanadi, ishlab chiqarishni tashkil qilish oʻzi yoki oila aʼzolari mehnati asosida amalga oshiriladi, huquqiy shaxs hisoblanmaydi, uning egasi cheklanmagan masʼuliyatga ega .
O`zbekiston Respublikasining “Tadbirkorlik faoliyati erkinligining kafolatlari toʼgʼrisida”gi Qonunning 5 moddasiga koʻra, Oʻzbekistonda kichik tadbirkorlik subektlari quyidagilardir
Yakka tartibdagi tadbirkorlar
ishlab chiqarish tarmoqlaridagi, band boʻlgan xodimlarining ortacha yillik soni koʼpi bilan yigirma kishi
xizmat korsatish sohasidagi va boshqa noishlab chiqarish tarmoqlaridagi band boʻlgan xodimlarining oʻrtacha yillik soni koʼpi bilan oʻn kishi
ulgurji va chakana savdo hamda umumiy ovqatlanish tarmoqlaridagi, band boʼlgan xodimlarining oʻrtacha yillik soni koʻpi bilan besh kishi boʻlgan mikrofirmalar
Ishch kuchi soni boʻyicha quyidagilar kichik korxonalar hisoblanadi
yengil va oziq-ovqat sanoatidagi, metallga ishlov berish va asbobsozlik. yogʻochsozlik, mebel sanoati hamda qurilish materiallari sanoatidagi, band boʻlgan xodimlarining oʻrtacha yillik soni koʻpi bilan yuz kishi
mashinasozlik, metallurgiya, yoqilgʻi-energetika va kimyo sanoati, qishloq xoʻjalik mahsulotlarini ishlab chiqarish va qayta ishlash, qurilish hamda boshqa sanoat-ishlab chiqarish sohalaridagi, band boʻlgan xodimlarining oʻrtacha yillik soni koʻpi bilan ellik kishi
fan, ilmiy xizmat koʼrsatish, transport, aloqa, xizmat koʻrsatish sohalari (sugʼurta kompaniyalaridan tashqari), savdo va umumiy ovqatlanish hamda boshqa noishlab chiqarish sohalaridagi, band boʼlgan xodimlarining oʻrtacha yillik soni koʻpi bilan yigirma besh kishi.
KICHIK BIZNES VA XUSUSIY TADBIRKORLIKNING ULUSHI UMUMIY HAJMGA NISBATAN % DA (2011-2021 yy.)

Ko‘rsatkichlar	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
YaIM	61,9	60,8	60,9	61,9	64,6	66,8	65,3	62,4	56,0	55,7	54,9
Sanoat	28,6	29,7	33,0	36,8	40,6	45,3	41,2	37,4	25,8	27,9	27,0
Qurilish	67,6	70,0	70,6	69,5	66,7	66,9	64,8	73,2	75,8	72,5	72,4
Bandlik	75,1	75,6	76,7	77,6	77,9	78,2	78,0	76,3	76,2	74,5	74,4
Eksport	18,8	14,0	26,2	27,0	27,0	26,0	22,0	27,2	27,0	20,5	22,3
Import	34,3	38,6	42,4	45,4	44,5	46,8	53,6	56,2	61,6	51,7	48,7

KICHIK BIZNES VA XUSUSIY TADBIRKORLIKNING IQTISODIYOT TARMOQLARIDAGI ASOSIY KOʻRSATKICHLARI HAJMI (2011-2021 yillar uchun)