“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. №3, may-iyun, 2019 yil 233

“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 3, may-iyun, 2019 yil 
237 
3/2019 
(№
 
00041)

 
http://iqtisodiyot.tsue.uz
 
аниқлашни фокус гурух ишини ташкил этиш асосида ҳам амалга ошириш имконияти 
мавжуд.
Таҳлил ва натижалар
Илмий тадқиқот ишларини ўрганиш натижалари асосида фармацевтик 
товарлар бозорида истеъмолчилар хулқ атвори ўзгаришлари моделини 1- расмга 
кўра ифодалаймиз.
Фармацевтик 
товарларга 
истеъмолчиларнинг 
хулқ-атвор 
ўзгаришлари 
моделига асосан истеъмолчиларнинг қарор қабул қилишининг асосий босқичлари 
сифатида қуйидагилар ажратилди: харид бўйича қарор қабул қилиши, харид қилиш 
истаги, харид қилиш жараёни. 
Фармацевтик товарлар бозорида истеъмолчиларнинг хулқ атворига таъсир 
этувчи энг мухим жиҳатларидан яна бири истеъмолчилар кўпинча тиббиёт ва 
фармацевтик товарларини ўз хоҳиши билан эмас, мажбурий ҳолда харид 
қилишидадир. Шунинг учун харидни касалликнинг белгилари таъсирида ўзини нохуш 
сезганида амалга оширади ва бундан келиб чиққан ҳолда бемор дори воситасини 
эмас, касалликни тузатиш, соғлигини тиклаб олиш имкониятига харид қилишига 
аҳамият қаратиш лозим. 
 
 
 
 

 
 
 
1-расм. Истеъмолчиларнинг фармацевтик маҳсулотлар бозорида қарор қабул 
қилиш жараёни
1
 
Дори-дармонларни ишлатилиши турли хил ижтимоий омилларга ҳам боғлиқ, 
чунки аҳолининг турли гуруҳлари тўлаш қобилияти турлича. Мисол учун, бир қатор 
давлатларда дори-воситаларининг чакана нархлари уларни асли нархларидан анча 
паст бўлиб, беморни парвариш қилиш воситалари улгуржи нархларда сотиларди. Бу 
тизимни ўрнатилиши аҳолини сотиб олиш имкониятини кескин пасайишига, қиммат 
дори-дармонларга талаб пасайиб, ўхшаш фармакологик таъсирга эга, арзонроқ 
препаратларга талаб кўпайишига олиб келди. 
1
Муаллиф ишланмаси 
Истеъмолчиларнинг формацевтик маҳсулотлар бозорида қарор қабул қилиш 
босқичлари 
Харид бўйича қарор
Тажриба-малака 
Тиббий кўрсатма 
Тиббий кўрсатмасиз 
мативлар 
Харид қилиш истаги
Юқори даражада 
афзал кўриш 
Афзал кўриш 
Паст даражада афзал 
кўриш 
Харид қилиш жараёни
Онгли равишда 
амалга ошириладиган 
харид 
Импульсив тарзда 
амалга ошириладиган 
харид 
Фармацевт маслаҳатлари 

---