Iqtisodiyot va turizm
O‘zbekiston Respublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi
Download 1.1 Mb. Pdf ko'rish
|
NAMUNA KURS ISHI
|
O‘zbekiston Respublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi
savdo aylanmasi dinamikasi (yanvar-dekabr, mln. AQSh. dollari) 1-jadval 11 Davlatlar 2017-yil 2018-yil 2019-yil Xitoy Xalq Respublikasi 4 754,2
eksport 2 025,5
2 875,4
2 519,0
import
2 728,7
3 558,1
5 101,9
saldo
-703,2
-682,7
-2 582,9
Rossiya Federatsiyasi 4 728,7
eksport 2 019,2
2 117,3
2 492,5
import
2 709,5
3 538,6
4 134,4
saldo
-690,3
-1 421,3 -1 641,9
Qozog‘iston 2 055,8
eksport 1 057,6
1 352,2 1 429,7
import
998,2
1 567,4 1 938,0
saldo
59,4
-215,2 -508,3
Koreya Respublikasi 1 387,6
eksport 143,3
108,7 93,6
import
1 244,3
2 050,5 2 661,8
saldo
-1 100,9
-1 941,8 -2 568,2
Turkiya 1 552,5
eksport 877,8
944,8 1 203,6
import
674,7
1 112,8 1 321,6
saldo
203,1
-168,0 -118,0
11 1-jadval. O`zbekiston Resoublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi 30 davomi Davlatlar 2017-yil 2018-yil 2019-yil Germaniya 620,0
eksport 32,5
53,7
53,9
import
587,5
725,0
926,2
saldo
-555,0
-671,3
-872,3
Qirg‘iziston 253,7
eksport 178,3
269,7
679,0
import
75,4
133,1
150,0
saldo
102,9
136,6 529,0
Afg‘oniston 617,8
eksport 615,6
602,5 615,1
import
2,2
2,1 2,9
saldo
613,4
600,4 612,2
AQSh 215,0
eksport 32,1
36,8 29,1
import
182,9
378,2 567,1
saldo
-150,8
-341,4 -538,0
Turkmaniston 177,9
eksport 69,9
59,5 145,1
import
108,0
243,3 396,8
saldo
-38,1
-183,8 -251,7
Tojikiston 237,9
eksport 186,1
237,5 344,2
import
51,8
153,0 152,8
saldo
134,3
84,5 191,4
Litva 265,7
eksport 6,2
12,6 22,6
import
259,5
278,6 443,9
saldo
-253,3
-266,0 -421,3
Eron 325,3
eksport 267,2
172,9 219,6
import
58,1
133,9 204,6
saldo
209,1
39,0 15,0
Yaponiya 166,2
eksport 14,5
18,8 27,8
import
151,7
688,7 385,8
saldo
-137,2
-669,9 -358,0
31 davomi Davlatlar 2017-yil 2018-yil 2019-yil Italiya 175,7
eksport 22,6
28,1
26,6
import
153,1
277,4
375,7
saldo
-130,5
-249,3
-349,1
Ukraina 290,0
eksport 106,0
100,1
113,6
import
184,0
327,1
264,3
saldo
-78,0
-227,0 -150,7
Latviya 295,0
eksport 82,3
46,3 48,9
import
212,7
392,4 325,3
saldo
-130,4
-346,1 -276,4
Hindiston 324,9
eksport 33,8
25,1 25,0
import
291,1
261,4 330,5
saldo
-257,3
-236,3 -305,5
Fransiya 257,1
eksport 148,9
196,3 205,7
import
108,2
116,5 140,0
saldo
40,7
79,8 65,7
Belarus 182,4
eksport 27,4
41,3 47,6
import
155,0
377,2 283,2
saldo
-127,6
-335,9 -235,6
Tashqi iqtisodiy faoliyat bo‘yicha 20 ta yirik hamkor-davlatlar orasidan beshta davlatda faol tashqi savdo balansi kuzatilgan, xususan, Afg‘oniston (612,2 mln. AQSh dollari), Qirg‘iziston (529,0 mln. AQSh dollari), Tojikiston (191,4 mln. AQSh dollari), Fransiya (65,7 mln. AQSh dollari) va Eron (15,0 mln. AQSh dollari). Qolgan 15 ta davlatlar bilan passiv tashqi savdo balansi saqlanib qolmoqda. O‘zbekiston jahonning 193 dan ortiq mamlakatlari bilan savdo aloqalarini amalga oshirib kelmoqda. TSAning nisbatan salmoqli hissasi Xitoy Xalq Respublikasida (18,1 %), Rossiya Federatsiyasida (15,7 %), Qozog‘istonda (8,0 %), Koreya Respublikasida (6,5 %), Turkiyada (6,0 %), Germaniyada (2,3 %) va Qirg‘izistonda (2,0 %) qayd etilgan.
32 O‘zbekiston Respublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori bo‘lgan davlatlar (2019 yil yanvar-dekabr, mln. AQSh dollari, ulush %da)
12 Top 10 davlatlar TSA Eksport Import Ulush, % Xitoy Xalq Respublikasi 7 620,9
2 519,0
5 101,9
18,1
Rossiya Federatsiyasi
6 626,9 2 492,5
4 134,4
15,7
Qozog‘iston
3 367,8 1 429,7
1 938,0
8,0
Koreya Respublikasi
2 755,4 93,5 2
2 661,8
6,5
Turkiya 2 525,2
1 203,6
1 321,6
6,0
Germaniya
980,1 53,9
926,2
2,3
Qirg‘iziston
829,1 679,0
150,0
2,0
Afg‘oniston 618,0
615,1
2,9
1,5
AQSh 596,2
29,1
567,1
1,4
Turkmaniston 541,9
145,1
396,8
1,3
TSAning choraklar kesimidagi tahlili ular orasida mavsumiylik borligini ko‘rsatdi va eng yuqori TSA 12 mlrd. AQSh dollari bilan 2019 yilning III choragiga to‘g‘ri kelib, 2017-2018 yilllarning mos davriga nisbatan 1,5 barobar oshganini ko‘rsatdi. 2017-2019 yillardagi tashqi savdo balansi hajmlari o‘sishiga alohida e’tibor berish talab etiladi. Ya’ni, 2018 yilning III choragida eng yuqori passiv tashqi savdo balansi kuzatilib, 2017 yilning III choragidagi aktiv tashqi savdo balansiga nisbatan 2,6 mlrd. AQSh dollarga oshgan va 2019 yilning IV choragiga kelib passiv savdo balansi 2,1 mlrd doll. tashkil etdi. Eksport. Mamlakatning eksport salohiyatini oshirish, eksportyorlarni qo‘llab-quvvatlash, eksportbop mahsulotlarni nomenklaturasini kengaytirish maqsadida amalga oshirilgan islohotlar eksporterlar sonini 5895 taga yetkazdi va ular tomonidan 17,9 mlrd. AQSh dollari qiymatdagi (2018 yilga nisbatan o‘sish
28,0%) tovar va xizmatlar eksport qilinishini ta’minladi.
12 2-jadval. O`zbekiston Resoublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori bo’lgan davlatlar 33 Eksport tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr, ulush %) 1-diogramma 13
Eksport tarkibida tovarlar ulushi 80,1 %ni tashkil etib, ular asosan qimmatbaho metallar (kumush bilan birga 28,2 %), energiya tashuvchi va neft mahsulotlari (14,1 %), to‘qimachilik buyumlari (9,1 %), oziq-ovqat mahsulotlari (8,5 %, aksariyat meva-sabzavot – 6,7 %), rangli metal va undan tayyorlangan buyumlar (5,3 %) hamda kimyo mahsulotlari va buyumlari (4,9 %) hissasiga to‘g‘ri kelmoqda. MDH mamlakatlari va boshqa mamlakatlarga eksportning yo‘nalishi bo‘yicha farqlanishlar 29,1 mavjudligi kuzatilmoqda. Xususan, MDH mamlakatlariga eksportning 80 % xizmatlar hissasiga to‘g‘ri kelmoqda, keyingi o‘rinlarda eksport hajmi bo‘yicha energiya tashuvchi va neft mahsulotlari (asosan tabiiy gaz) hamda meva-savzavot va to‘qimachilik mahsulotlariga to‘g‘ri kelmoqda.
13 1-diogramma. Eksport tarkibi (2019-yakunlari bo’yicha)
34 MDH mamlakatlari yo‘nalishiga mashina va asbob-uskunalar, qora va rangli metallar, meva-sabzavot mahsulotlari eksporti nisbatan tezroq o‘sdi, faqatgina paxta tolasi eksportida pasayish kuzatildi. 2019 yilda eksport qilingan tovarlar va xizmatlar tarkibining tahlili shuni ko‘rsatmoqdaki, tovarlar va xizmatlar tarkibida sezilarli o‘zgarishlar qayd etilmadi, biroq shuni ta’kidlash joizki, 2018 yilga nisbatan, energiya tashuvchi va neft mahsulotlari hamda kimyo mahsulotlari va buyumlaridan tashqari barcha tovar va xizmatlarda o‘sish kuzatilgan. MDH va boshqa davlatlarga eksport tarkibi (2019 yil yanvar-dekabr)
3-jadval 14 Tarkibi Mln. AQSH dollari Jami MDH davlatlari Boshqa davlatlar Jami 17901,7
Paxta tolasi 281,6
1,3
280,4
Oziq-ovqat mahsulotlari
1517,5
960,9
556,6
Kimyo mahsulotlari va buyumlari
876,9
405,8
471,1
Energiya manbalari va neft mahsulotlari
2524,9
1403,0
1121,9
Qora metallar va undan tayyorlangan buyumlar
349,6 102,8
246,8
Rangli metallar va undan tayyorlangan buyumlar 951,3
153,3
798,0
Mashina
va asbobuskunalar hamda ularning qismlari 451,4
307,0 144,3
To‘qimachilik mahsulotlari 1626,6
811,5
Oltin
4918,3 - 4918,3 Xizmatlar 3560,2
1850,9 1709,3
Boshqalar 843,5
364,8 478,7
Import. Respublikada import o‘rnini bosuvchi mahsulotlarni ishlab chiqarishni rag‘batlantirish va ishlab chiqarishni mahalliylashtirish borasida amalga
14 3-jadval. MDH va boshqa davlatlarga eksport tarkibi (2019-yil) 35 oshirilayotgan islohotlar importni keskin oshib ketishiga yo‘l qo‘ymadi. Shu bilan birga, mamlakatga kiritilayotgan salmoqli investitsiyalar natijasida so‘nggi yillarda import hajmi oshib kelayotganligini kuzatish mumkin. Jumladan, hisobot davrida import hajmi 24,3 mlrd. AQSh dollarni (2018 yilga nisbatan 124,9 %) tashkil etib, valyutani erkinlashtirish boshlangan davrga nisbatan 1,7 barobarga oshgan. Import tarkibida eng katta ulush mashina va asbob-uskunalar hamda ularning qismlari (43,8 %), kimyo mahsulotlari va undan tayyorlangan buyumlar (13,2 %) hamda xizmatlar (10,0 %) hisobiga to‘g‘ri keldi.
2019 yilda import qilingan tovarlar va xizmatlar tarkibi tahlili shuni ko‘rsatdiki, 2018 yilga nisbatan mashina va asbob-uskunalar hamda ularning qismlari importining ulushi 36,1 % dan 43,8 % gacha o‘sdi, oziq-ovqat mahsulotlari va kimyo mahsulotlari importining ulushi esa 9,1 % dan 7,8 %ga va 15,3 %dan
15 2-diogramma. Import tarkibi (2019-yakunlari bo’yicha) 44% 13% 13% 10% 8% 7% 4%1% Mashinalar vaasbob-uskunalar Kimyo mahsulotlari va buyumlari Boshqalar Xizmatlar Oziq-ovqat mahsulotlari Qora metal va undan tayyorlangan buyumlar
Energiya manbalari va neft mahsulotlari Rangli metallar va undan tayyorlangan buyumlar
36 13,2%ga kamaydi. Umuman olganda, barcha mahsulotlarda o‘sish kuzatilishiga qaramasdan, ularning (mashina va asbob-uskunalardan tashqari) jami importdagi ulushi pasaymoqda. So‘nggi uch yildagi umumiy import hajmining o‘sishi (1,7 barobar) fonida xizmatlar importining mutloq o‘sishiga qaramasdan (1,2 barobar) uning jami importdagi ulushi kamaymoqda (4,1 foiz punkt). Oziq-ovqat mahsulotlarining importi hajmlarining o‘sishiga shakar xomashyosi (6,1 barobar o‘sish), kakao, un va qandolat mahsulotlari (va ulardan tayyorlangan mahsulotlar) (1,7 barobar), sitrus (2,2 barobar) hamda go‘sht va sub oziq-ovqat mahsulotlari (2,1 barobar) importi ta’sir qilgan. Energiya tashuvchi va neft mahsulotlari importi oshishiga esa qayta ishlangan neft mahsuloti importining oshganligi (125 barobar) bevosita ta’sir etgan. Qishloq xo‘jaligi uchun mashina va asbob-uskunalar (90 barobar), avtomobillar uchun uskuna va ehtiyot qismlar (87 barobar), ekskovator va buldozerlar (119 barobar) hamda tibbiy asbob va moslamalarning (146 barobar) nisbatan yuqori o‘sishi hisobiga jami import hajmini oshishiga olib kelgan.
37 XULOSA VA TAKLIFLAR Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, O’zbekiston Respublikasi Mustaqillikka erishganidan keyin rivojlanish yo’lini kuzatar ekanmiz O’zbekiston hukumatining bu borada olib brogan islohotlari o’z samarasini yaqqol ko’rsatdi. Hukumatning olib borgan siyosati, ayniqsa tashqi iqtisodiy faoliyati olib borgan ishlari tahsinga loyiqdir. Rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan investitsiyaviy, savdo-iqtisodiy hamkorlik yildan-yilga rivojlanmoqda. Bu albatta, mamlakatimizda yaratilayotgan qulay investitsion muhit, xorijiy korxonalar uchun yaratilayotgan shart-sharoit va imtiyozlarning mahsulidir. O`zbekiston o`z taraqqiyot yo`lidan dadil borar ekan, xorijiy davlatlar bilan, xususan, rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan o`zaro teng manfaatli iqtisodiy aloqalarni rivojlantirib boradi. Bu albatta, respublikamiz iqtisodiyotining jadal rivojlanishida, O`zbekistonning rivojlangan mamlakatlar qatoridan joy olishida muhim omil bo`lib xizmat qiladi. O`zbekiston Republikasi tashqi siyosatida rivojlangan va MDH mamlakatlarining o`rni haqida quyidagi fikrlarni bildirishimiz mumkin: - Mustaqillik yillarida O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatini tartibga soluvchi huquqiy asoslar yaratildi. - O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatini belgilab beruvchi huquqiy asoslarning yaratilishida xalqaro huquq normalariga rioya qilindi. - O`zbekiston tashqi siyosat tamoyillariga qat’iy rioya qilgan holda rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan keng ko`lamli hamkorlikni yo`lga qo`ydi. - O`zbekiston va MDH o`rtasidagi aloqalarning muhim jihati – iqtisodiy yo`nalishdagi hamkorlik hisoblanadi; - O`zbekiston xalq xo`jaligini rivojlantirishda MDH davlatlari bilan hamkorlik bundan keyin ham muhim ahamiyat kasb etadi. O`zbekiston va MDH mamlakatlari o`rtasidagi iqtisodiy aloqalar tahlil qilinganda quyidagi xulosalarga kelindi: - Hamkorlikning ikkinchi davri (2000-2019-yillar)da iqtisodiy aloqalarning o`sishi kuzatildi.
38 - O`zbekiston rivojlanga va MDH mamlakatlar bilan neft-gaz sohasidagi hamkorlik istiqbolli yo`nalishlardan hisoblanadi. Bu borada rivojlanga va MDH mamlakatlarining investitsiyalarini jalb qilish borasidagi ishlarni yanada takomillashtirish maqsadga muvofiq. - O`zbekiston Respublikasining rivojlangan va MDH mamlakatlari bilan iqtisodiy aloqalari tahlili shuni ko`rsatdiki, O’zbekiston-Xitoy Xalq Respublikasi, O’zbekiston-Janubiy Koreya, O`zbekiston-Rossiya o`rtasidagi hamkorlikni yanada rivojlantirish, ayniqsa, mamlakatimiz sanoat korxonalarini texnik jihatda modernizarsiya qilish bo`yicha yangi loyihalarni amalga oshirish lozim; Xullas, boshqa sohalar bilan bir qatorda, O`zbekistonda yuqori xaridorgir mahsulotlar ishlab chiqarish va uning turlarini kengaytirish, birinchi navbatda to`qimachilik sanoati, elektromaishiy texnika, mashinasozlik va aviasozlik sohalarida ishlab chiqarilgan mahsulotlarni eksport qilishda o`zaro manfaatli iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirish zarur. Sharqiy Osiyo davlatlari bilan investitsion hamkorlik ham yildan-yilga rivojlanmoqda. O`zbekistonga kiritilayotgan sarmoyaning katta qismi aynan shu davlatlar mablag`lariga to`g`ri kelmoqda. Masalan, 2019-yilning oxiriga kelib, Yaponiyaning mamlakatimizga kiritgan sarmoyasi 2,3 milliard AQSH dollarini, Xitoy Xalq Respublikasining sarmoyasi 4 milliard AQSH dollarini, Koreya Respublikasining sarmoyasi hajmi 5 milliard AQSH dollaridan oshdi. 2000-yildan 2019-yilga qadar o`zaro tovar ayirboshlash hajmi o`sishi kuzatildi. Demak, savdo aylanma hajmi yildan-yilga o`sib, yanada barqaror tus olmoqda. O`zbekiston-Rossiya o`rtasidagi iqtisodiy aloqalar ko`lami MDH mamlakatlari ichida
eng yuqoriligi qayd etildi:
savdo aylanmasi 2000-yilda 100 mln AQSH dollarini tashkil qilgan bo`lsa, 2019-yilga kelib 6,6 mlrd AQSH dollariga yetdi. Bu O`zbekiston va Rossiya o`rtasida savdo aylanmasi jadal sur’atlarda rivojlanib borayotganini bildiradi. Bugungi kunda O`zbekistonning rivojlangan vaMDH mamlakatlari bilan iqtisodiy aloqalarini yanada rivojlantirish uchun quyidagi takliflarni ilgari surish mumkin:
39 O`zbekiston va rivojlangan mamlakatlar uchun manfaatli bo`lgan yuqori samarali ishlab chiqarish korxonalarining faoliyatini qo`llabquvvatlash va ularni rag`batlantirish; Rivojlangan va MDH mamlakatlar investorlarini to`laqonli axborot (investitsiya loyihalari va biznes
takliflar bazasi,
hududiy matbuot
nashrlari, iqtisodiy tahlil, xom-ashyo va mehnat salohiyati to`g`risida ma’lumotlar bilan ta’minlash uchun har
bir hudud
bo`yicha viloyatlarning investitsiya salohiyati bo`yicha veb-sayt tashkil etish,
shuningdek, investitsiyaga oid konferensiyalar, seminarlar va
taqdimotlar ko`lamini yanada kengaytirish; Aloqalarning rivoji, iqtisodiy hamkorlikning ahamiyati bo`yicha o`quvchi-yoshlarda kengroq
tasavvur hosil
qilish uchun
viloyatlar hududidagi qo`shma korxonalarga (O`zbekiston-Xitoy Xalq Respublikasi, O`zbekiston-Janubiy Koreya, O`zbekiston-Rossiya, O`zbekiston-Qozog’iston,) sayohat va ekskursiyalar tashkil etish; Bu kabi tadbirlar O`zbekiston rivojlangan mamlakatlar o`rtasidagi iqtisodiy aloqalar davomiyligini va barqaror rivojlanishiga xizmat qiladi, deb hisoblayman.
40 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI I. O‘zbekiston Respublikasi Qonunlari, Prezident Farmonlari va qarorlari, Vazirlar Mahkamasining qarorlari hamda boshqa huquqiy-me’yoriy hujjatlar. 1.1. O‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasi. - T.: O‘zbekiston, 2017-yil. 1.2. O’zbekiston Respublikasining “Tashqi iqtisodiy faoliyat” to’g’risida (yangi tahriri)gi qonuni. 26.05.2000 yil 1.3. O’zbekiston Respublikasining “Standartlashtirish to'g'risida”gi qonuni. 1.4. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʻzbekiston Respublikasi Tashqi iqtisodiy aloqalar, Investitsiyalar va savdo vazirligi tashkil etish” tog’risidagi PQ-136-sonli qarori 26.02.2005 yil. 1.5. O`zbekiston Respublikasi Prezidentining “Oʻzbekiston Respublikasi Investitsiyalar va savdo savdo sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish chora- tadbirlari” tog’risidagi PF-5643-sonli farmoni 28.01.2019 yil.
2.1 I.A.Hamedov, A.M.Alimov. O’zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy faoliyat asosalari. – T. O’zbekiston, 2008. 2.2. Taraqqiyot va hamkorlik yo’llarida: O’zbekiston tashqi siyosati va diplomatiyasi. –T.:O’zbekiston, 1993. –376 b. 2.3 G.G’.Nazarova, Z.M.Iminov. Jahon iqtisodiyoti va xalqaro iqtisodiy munosabatlar (darslik). – T. Iqtisodiyot, 2011 – 276 b. 2.4 O`zbekiston va jahon hamjamiyati: xalqaro munosabatlar va tashqi aloqalarni tashkil qilish. T.: G`afur G`ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2008. 704 b. 2.5 Касимов А., Васкин И. Основные направления внешней политики Республики Узбекистан. –Т., Ўзбекистон, 1993. 41 2.6 Sun Don Gi O’zbekiston-Janubiy Koreya munosabatlari: Iqtisodiy va madaniy aloqalarining yo’lga qo’yilishi va istiqbollari: t.f.n. ilmiy darajasini olish uchun yozilgan diss. – T.: “O’zbekiston” 2000. 2.7. Международные экономические отношения /Под ред. Хасбулатова Р.И. М.: Новости, 1991.Т.1. 2009 2.8. ПеброМ. Международные экономические, валютно-финансовые отношения. - М.: Прогресс-Универс, 1994. III. Ilmiy maqolalar 1 Shaakramov Q. Milliy iqtisodiyotni modernizatsiyalash. // Jamiyat va boshqaruv, -T.:2008. №3. 2 Karimov F. O`zbekiston jahon hamjamiyati safida. // Jamiyat va boshqaruv, - T.: 2004. №1 3 Ismailov O.Sh., Umarov B. XXI asrda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotning o`ziga xos xususiyatlari. // Iqtisod va moliya., -T.:2010. №11-12. 4 Li Dji Yun. Koreya va O’zbekistonning iqtisodiy hamkorlik shartnomasi. // Jamiyat va boshqaruv,-T.:2009.№1. 5 Азизов С. “Узбекистан – Япония: новая эра сотрудничества”. // “Народное слово”, 25.03.2003
1.
http://www.press-service.uz/uz/news/archive/
2. http://mfa.uz/uzb/hujjatlar/vaz mahk/
3. http://www.stat.uz
4. http://www.lex.uz
5. http://www.uza.uz
6. http://finless.ru
7. http://www.mof.go.jp
42 «Tasdiqlayman» Iqtisodiyot va menejment kafedrasi mudiri: ________p.h.d.Sh.Otamurodov «___»_________ 2020 y.
“MAKROIQTISODIYOT” fani bo’yicha 2-kurs 201 – guruh talabasi Ibodullayev Sardorbek Murodulla o`g`li
O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari bilan iqtisodiy hamkorligi. 2. Boshlang’ich ma’lumotlar: Bugungi kundagi MDH
davlatlari tashqi
iqtisodiy aloqalari va uni o’ziga xos hususiyatlarini o’rganish. 3. Qo’llanmalar: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti asarlari va
ma’ruzalari O’zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy faoliyat asosalari I.A.Hamedov, A.M.Alimov.
1. 1-rasm. Mamlakat to’lov va savdo balansining asosiy mazmuni 2. 1-jadval. O’zbekiston Respublikasining yirik hamkor-davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi dinamikasi 3. 2-jadval. O’zbekiston Respublikasi bilan tashqi savdo aylanmasi eng yuqori bo’lgan davlatlar. 5. Yozma qismining tuzilishi: Tashqi iqtisodiy faoliyat yuritishning shakllari va yo’nalishlari. O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalarini o’rganish shu jumladan MDH davlari bilan tashqi savdo faoliyatini o’rganish. 6. Qo’shimcha vazifa va ko’rsatmalar: O’zbekiston Respublikasining MDH davlatlari bilan so’ngi yillardagi iqtisodiy aloqalari tahlili
Kirish, 5 ta reja va xulosa hamda foydalanilgan adabiyotlar ro’yhatidan iborat .
Rahbar _____________________________________
(imzo)
1
3 4 5 himoyalandi
43 3-ilova
Termiz Davlat Universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti “Iqtisodiyot va menejment” kafedrasi 5230100-Iqtisodiyot ta’lim yo‘nalishi 2-kurs 201- guruh talabasi Ibodullayev Sardorbek Murodulla o’g’lining O‘zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari bilan iqtisodiy hamkorligi” mavzusida yozgan kurs ishiga TAQRIZ “O‘zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari bilan iqtisodiy hamkorligi” mavzusida yozgan kurs ishi: kirish, asosiy qism uning tarkibidagi rejalar, xulosa va takliflar, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxatidan iborat. Kurs ishining kirish qismida mavzuning dolzarbligi, ishning o‘rganganlik darajasi, kurs ishining maqsad va vazifalari, ishning nazariy va uslubiy asoslari ko‘rsatib berilgan. Kurs ishining asosiy qismi besh rejadan iborat bo‘lib: Tashqi iqtisodiy faoliyat yuritishning shakllari va yo’nalishlari yoritib berilgan. Bundan tashqari Tashqi iqtisodiy faoliyat samaradorligini ifodalovchi ko’rsatkichlar, O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining huquqiy asoslari va asosiy tamoyillari bayon etilgan hamda ularni amalga oshirishning bosqichlari keltirilgan. O’zbekiston Respublikasining rivojlangan va MDH davlatlari tashqi savdo-iqtisodiy aloqalari rivojlanishining bosqichlari. Rivojlangan va MDH davlatlar bilan tashqi savdo aylanmasi o’zgarishi tahlil etib ko‘rsatilgan. O`zbekiston Respublikasining so`ngi yillardagi Tashqi iqtisodiy faoliyati o’zgarishlari tahlili o’rganib chiqilgan. Kurs ishining xulosa va takliflar qismida asosiy qismida tahlil qilingan barcha qismlarini umumlashtirgan holda xulosa keltirilgan va O’zbekistonning tashqi iqtisodiy aloqalarini takomillashtirish, shuningdek tashqi iqtisodiy aloqalarni rivojlantirish yo’nalishlari bo’yicha takliflar berilgan. Kurs ishi Oliy Ta’lim muassasalarida “Kurs ishlarini bajarish yuzasidan tavsiyalar” talabi darajasida yozilgan. Yuqoridagi ko’rsatilgan manbaalarni inobatga olib Ibodullayev Sardorbekning kurs ishi yuzasidagi bir qancha yutuqlari bilan birga ayrim kamchiliklar, ham ko’zga tashlanadi jumladan, orfografik, imloviy xatolarga yo’l qo’yganligi, lekin ushbu kamchiliklar kurs ishining ilmiy saviyasiga ta’sir ko’rsatmasligini e’tiborga olgan holda kurs ishini Oliy ta’lim talablari darajasida yozilgan deb baholayman va kurs ishini himoyaga tavsiya qilaman.
44
2-ilova
Talaba Ibodullayev Sardorbek Murodulla o`g`li (ismi va familiyasi)
Mavzu : O’zbekiston Respublikasining tashqi iqtisodiy aloqalari va MDH davlatlari bilan iqtisodiy hamkorligi.
1. Mavzuning dolzarbligini asoslash _____________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
zamonaviy-ilmiy uslublardan foydalanganligi) __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
__________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
berishi, himoyaga qo’yilish imkoni) __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
Rahbar __________________________________
«____»_______________ 2020 yil
45
«Tasdiqlayman» Iqtisodiyot va menejment kafedrasi mudiri: ________p.h.d.Sh.Otamurodov «___»_________ 2020 y.
Termiz davlat universiteti Iqtisodiyot va turizm fakulteti Iqtisodiyot nazariyasi kafedrasida bajarilgan kurs ish(loyiha)larini Baholash mezonlari
№ Mezonlar Maksimal bal To’plagan ball 1. Mavzuning dolzarbligi 0-1 bal
2. Ishning ilmiy –uslubiy yangiliklari va ijodiy yondoshish darajasi 0-1 b
0-1 bal
(natijalarning ilmiy texnikaviy,ishlab chiqarish iqtisodiy,madaniy sohalarga mosligi va ishning ilmiy, ijodiy tahlil etilishi.) 0-1 ball
Talabaning himoya qilish darajasi, pedagogik mahorati. Savollarga aniq va to’liq javob berishi 0-1 bal
jami 5
*) Ushbu baholash mezonlari kafedra yig’ilishida muhokama qilinib ma’qullangan. Bayonnoma №___ «___»_______________ 2020 yil.
_____________________________
*)Asos: Universitet o’quv-uslubiy boshqarmasi tomonidan ishlab chiqilib, uslubiy kengash tomonidan ma’qullangan bitiruv malakaviy ishlarni baholash mezonlari va kurs ishlarini baholash mezonlarini ishlab chiqish haqidagi universitet o’quv-uslubiy boshqarmasi tomonidan berilgan ko’rsatmalar. Download 1.1 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|