Iqtisodiyotda axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining ahamiyati va vazifalari. Axborot texnologiyalari

26.MS Excel elektron jadvali haqida ma’lumotlar.
Excel Microsoft Office paketi tarkibidagi dastur bo’lib, u Windows operatsion tizimi boshqaruvida ma‘lumotli elektron jadvallarni tayyorlash va kayta ishlashga mo’ljallangan.
Windows operatsion tizimi yaratilmasdan avval DOS tarkibida SuperCalc, QuatPrio va shunga uxshash elektron jadvalli dasturlardan foydalanilgan.
Windows muxiti yaratilgandan keyin, ayniksa Windows operatsion tizimi yaratilgandan keyin ko’pgina foydalanuvchilar Office dasturlarining elektron jadvalli dasturi Microsoft Excel elektron jadval (EJ) dasturidan foydalanish imkoniyatiga ega bo’ldilar. Excelda tayyorlangan har bir hujjat (ma‘lumotli jadval) ixtiyoriy nom va .xls kengaytmadan iborat fayl bo’ladi. Excelda odatda bunday fayl «Ishchi kitob» (Workbook, kniga ) deb yuritiladi.
Microsoft Excelning asosiy ish sohasi bu – «Ishchi kitob» bo’lib, u standart holda 3 ta varakdan (list) dan iborat bo’ladi. Foydalanuvchi xoxishiga ko’ra bu varaqlar sonini oshirishi yoki kamaytirishi mumkin. Ish varagida buxgalter (hisobchi) kitobi kabi, sonlar, matnlar, arifmetik ifodalar, hisoblar kator va ustunlarda joylashgan bo’ladi.
Excel elektron jadvali, butun sonlar bilan tartiblangan 65536 ta kator (row- “1, 2, 3,…,65536”) va lotin alifbosining bosh harflari bilan nomlangan 256 ta ustun (column – A,B,C,D,……,Z,AA,AB,…,IV)dan iborat. Kator va ustun kesishmasida elektron jadvalning tarkibiy elementi – katak (sell – yacheyka) joylashgan. Har bir katakka son, matn, yoki formula tarzidagi ma‘lumotlar kiritiladi. Kataqlarning nomlari kator va ustunlarning nomlaridan kelib chikadi. Masalan A ustun bilan 7 katorning kesishmasi A7 katagi deyilsa D ustun bilan 12 katorning kesishgan joyi D12 katagi deyiladi. Excel dasturini yo’qlashning bir necha usullari bor:

1. 
   Windows ishchi stolida MS Excel nomli yorlik bo’lsa, shu yorlikni ishga tushurish bilan Excelni yo’qlash mumkin. Ya‘ni shu yorlikka sichqoncha ko’rsatgich
   
2. 
   i keltirilib bir vaqtda ikki marta sichqonchaning chap tamondagi tugmasi bosiladi.
   
3. 
   Ishchi stoldagi MS Excel yorligiga ko’rsatgich keltirilib yorlikning kontekstli menyusi ochiladi va menyudan «Открыть» bo’limi tanlanadi.
   
4. 
   Agar foydalanuvchi vazifalar katoriga Excelning belgisini  (znachok) kiritib kuygan bo’lsa, shu belgini sichqoncha orqali tanlash bilan ham elektron jadvalni yo’qlash mukin.
   
5. 
   «Пуск» tugmasini bosib Windowsning menyusi chikariladi, menyudan «programm» bo’limi tanlanadi, sung MS Excel tanlanib Excel EJ ni yo’qlash mumkin.
   
6. 
   «Пуск» tugmasini bosib Windowsning menyusi chikariladi, «Документы» bo’limini chikarib, Excelda yozilgan fayllardan birini tanlasak, shu fayl bilan birgalikda Excel EJ chikadi.