Ish joyida va mashinalarda rangning ratsional qo‘llanilishini o‘rganish

Farg`ona politexnika instituti Mexanika mashinasozlik fakulteti 20-21 TMJ guruh talabasi Tursunaliyev Firdavsning Mashinalar yaratishning texnik asoslari fanidan tayyorlagan taqdimot loyihasi.

Mavzu: Ish joyida va mashinalarda rangning ratsional qo‘llanilishini o‘rganish

Rang tanlash badiiy konstruktorning muhim vazifalaridan biridir, chunki shakl bilan pardoz birgalikda jihoz tashqi ko‘rinishini namoyon etadi. Ratsional pardozlash yoritishdagi rang yorug‘lik muhitining yaxshilanishiga olib keladi. Buning natijasida mehnat muhofazasi yaxshilanadi ishchilarda ko‘z charchashi oldi olinadi. Bunda rang berishning ham alohiga o`rni bor. Jihozlarga to`g`ri rang berish yana shunisi bilan muhimki, ish joyida va mashinlar bilan ishlovchilarga sistematik ravishda turli ranglar bilan to`qnashishga to`g`iri keladi.

.

Ishchi zonalar, xizmat ko`rsatish zonalari` boshqarish organi va pultlarni to`g`iri pardozlashni ishchilarni psixologik zerikishini sezilarli darajada pasaytiradi. Muhim ishlab chiqarish va shikast olish havfi bor zonalarni ajralib turishi, ishchi operatsiyalarini bajarishda xaraklarning refelektorligi, boshqarish organlaridan foydalanishda, turli ogohlantirishlarning yaqqolligi va boshqalar.

Ishchi zonalar, xizmat ko`rsatish zonalari` boshqarish organi va pultlarni to`g`iri pardozlashni ishchilarni psixologik zerikishini sezilarli darajada pasaytiradi. Muhim ishlab chiqarish va shikast olish havfi bor zonalarni ajralib turishi, ishchi operatsiyalarini bajarishda xaraklarning refelektorligi, boshqarish organlaridan foydalanishda, turli ogohlantirishlarning yaqqolligi va boshqalar.

Hozirgi kunda muhandis – konstruktorlar normativ harakterdagi materialga o‘z bilimiga ishonib ish ko‘rishga to‘g‘ri kelmoqda. Bunday yo‘llarni to‘la ishonchli deb bo‘lmaydi. Texnikadagi shakllarning turliligi va ekspluatatsiya sharoitlarining har xilligi ranglar gammasiga individual yondashishni talab qiladi
Rang oboektning hajmiy – kenglik struturasi bilan bog‘liq bo‘lishi kerak. Bu esa badiiy konstruktorlik rangi qo‘llanishning asosiy shartidir.
Rang ustida ishlashda yana bir muammo yuzaga keladi, yani, ranglar ichida biror rangni alo’ida sezish muammosi. Ranglar to‘plami yetarli darajada kuchli bo‘lishi mumkin. Spektor ranglar uch turga ajratiladi: «issiq» (qizil, qizg‘ish sariq), «sovuq» (havorang, ko‘k, binafsha rang) va «oraliq» (qaymoq rang, zangori) ranglar.

Material nomi	Rangi	Nur qaytarish koeffitsienti
Po‘lat	Kulrang	22-27
Cho‘yan	Kulrang	20-25
Alyuminiy	Kumushrang	45 –50
Latun	Kulrang	43-45
Daraxt
Ochiq rang (sosna)	Sariq	50
tukrang (dub)	Sariq	30
Ftoroplast	Oq	85
Viniplast	jigarrang	12-27
Ebonit	Qora	30

Konstruksion materiallarning tabiiy ranglari jadvali