6. Kationlar tasnifi
Kation va anionlarning tahlili ularning tasnifiga ko‘ra bajariladi. Analitik kimyodan dastlabki darslikni yozgan prof. Menshutkin taklif etgan, mumtoz – sulfidli, klassifikatsiya kationlarni sulfid ioni bilan hosil qilgan sulfidlari hossalarini farqiga asoslangan. Bu tasnifda gurux reagenti sifatida zaharli N2S eritmasi qo‘llanishi sababli hozirgi vaqtda sifat tahlil, kationlarni kislota-asos xossalariga ko‘ra tuzilgan tasnif asosida bajariladi.
Kationlarning kislota-asos tasnifi
Gurux
|
Kationlar
|
Gurux reagenti
|
Gurux nomi
|
Cho‘kma xossalari
|
I
|
Na+ K+ NH4+
|
Yo‘q
|
–
|
–
|
II
|
Ag+ Pb2+ Hg2
|
HCl
|
Xloridlar
|
Xloridlari suvda
erimaydi
|
III
|
Ca2+, Sr2+, Ba2+, (Pb2+)
|
2n H2 SO4
|
Sulfatlar
|
Sulfatlari suvda erimaydi
|
IV
|
Al3+ Zn2+ Cr3+
|
2n NaOH+H2O2
|
Amfolitlar
|
Gidroksidlari suvda eri-maydi, lekin ishqorning mo‘l miqdorida eriydi
|
V
|
Mq2+ Mn2+ Fe2+
Fe3+ Bi3+
|
NaOH yoki
NH4OH
|
Gidroksidlar
|
Gidroksidlari suvdava ishqorning mo‘l miqdorida ham erimaydi
|
VI
|
Co2+, Ni2+, Cu2+
Cd2+, Hg2+
|
Konsentrik
ammiak
|
Ammiakatlar
|
Gidroksidlari konsentrlangan ammiakda eriydi
|
Nazorat savollari
1. Analitik kimyo fani, uning maqsadi, vazifalari
2. Analitik reaksiya, kasrli, tizimli, makro va mikro taxlil tushunchalarini izoxlang
3. Ionlarning analitik tasnifining asosi
4. Sifat taxlililning kislota-asos usulida guruh reagentlari sifatida qanday moddalar qo‘llaniladi, I guruh kationlarini ayting.
5. Maxsus, selektiv va guruh reagenti, reaksiyalarini ta’riflang.
6. Analitik reaksiya sezgirligi nima bilan tavsiflanadi. Aniqlanish chegarasi, chegaraviy suyultirish, chegaraviy konsentratsiya nima?
7. Ammoniy nitrat va ammoniy xlorid tuzlarining termik parchalanishi reaksiya tenglamalarini yozing.
8. Dorivor modda sifatida I guruh kationlarining qaysi tuzlari
9. “Nazorat tajriba”si nima va u qanday bajariladi?
Mustaqil yechish uchun masala
Natriy kationini suvdagi eritmadan ruxuranil atsetat bilan mikrokristalloskopik reaksiya:
Na+ + Zn[(UO2)3(CH3COO)8]+ CH3COO-+ 9H2O →
NaZn[(UO2)3(CH3COO-)9]∙ 9H2O
vositasida Vmin = 0,05 ml hajm eritmadan ochish minimumi m = 0,125 mkg = 0,125 γ. Suyultirish chegarasini hisoblang. (Javobi: 4∙105 ml/g).
2. Kaliy K+ kationini geksaxlorplatinat – ioni bilan sariq rangli kaliy geksaxlorplatinat cho‘kmasini xosil qilish
2K+ +[PtCl6]2-→ K2[PtCl6]↓
reaksiyasining suyultirish chegarasi 1·104 ml/g.Agar chegaraviy suyultirilgan eritmaning minimal hajmi Vmin = 0,05 ml bo‘lsa shunday eritmadan kaliy kationini ochish chegarasi m ni hisoblang. (Javobi: 5 mkg =5 γ).
Do'stlaringiz bilan baham: |