Ishchi kuchini takror hosil qilish va uning o`ziga xos xususiyatlari

2. Ishchi kuchiga talab ko‘rsatkichlari

Korxona va tashkilotlardan bevosita yig‘iladigan ma’lumotlar asosida talab statistikasini o‘rganishni quyidagi ko‘rsatkichlar bo‘yicha axborot olishni ko‘zda tutib tashkil etish maqsadga muvofiqdir:

- hisobot davri boshiga bo‘sh ish joylari (talab etiladigan xodimlar)ning soni;

- yil boshidan band etilgan bo‘sh ish joylari;

- hisobot yili oxiriga bo‘sh ish joylari (talab etiladigan xodimlar)ning soni;

- yilning yaqin chegarasidagi qo‘shimcha ish joylari (kutilayotgan bo‘sh joylar)ning soni.

tatistika bu ma’lumotlardan ishchi kuchining qo‘shimcha taklifi va talabi o‘rtasidagi nisbatni ifodalashda foydalanadi. Qoidaga ko‘ra, mehnat birjalarida ro‘yxatga olingan bo‘sh joylar sonining dinamikasi ishsizlar soni dinamikasiga qarama-qarshi bo‘ladi. Barcha mamlakatlarda ishsizlar soni ortib, bo‘sh ish joylari va egallanmagan lavozimlar soni kamayib boradi

Band bo‘lganlar va ishsizlar soni, tuzilmasi va dinamikasi, shuningdek, bo‘sh joylarning borligi va tuzilmasini o‘rganishdan tashqari statistika bandlikni kengaytirish va ishsizlikni qisqartirishga yo‘naltirilgan tadbirlarning miqdoriy tomonini ham aks ettiradi. Bu tadbirlarga quyidagilar kiradi:

• Band bo‘lganlar va ishsizlar soni, tuzilmasi va dinamikasi, shuningdek, bo‘sh joylarning borligi va tuzilmasini o‘rganishdan tashqari statistika bandlikni kengaytirish va ishsizlikni qisqartirishga yo‘naltirilgan tadbirlarning miqdoriy tomonini ham aks ettiradi. Bu tadbirlarga quyidagilar kiradi:

  
  

• - qo‘shimcha ishchi kuchini yollagan holatlarda tadbirkorlar uchun ijtimoiy to‘lovlarni pasaytirish;

  
  

• - ishsizlar yoki singan tadbirkorlarga kichik oilaviy korxonalarni tashkil etishlarida davlat yordamini ko‘rsatish (bunday hollarda ular pul yordami va bepul maslahatlar olishadi);

  
  

• - xodimlarni tayyorlash va qayta tayyorlash, bu davlat tomonidan bepul yoki kredit ko‘rinishida yohud tadbirkorlar tomonidan amalga oshiriladi, buning uchun tadbirkorlarga davlat ularga soliqlarni kamaytirish ko‘rinishidagi imtiyozlarni beradi;

  
  

• - ishsizlarni kun kechirish uchun mablag‘lar bilan ta’minlashga maxsus mo‘ljallangan jamoat ishlarini tashkil etish;

  
  

• - ichki va tashqi immigrasiyada yordam ko‘rsatish;

  
  

• - qoloq joylarni o‘zlashtirish va qishloq xo‘jaligi sektorini rivojlantirish dasturlarini ishlab chiqish;

  
  

• - pensiyaoldi yoshidagi shaxslarning ishdan ketishlarini rag‘batlantirish;

  
  

• - muvofiq keluvchi ma’lumot va kasbiy tayyorgarlikka ega bo‘lmagan yoshlarni ishga joylashtirishni rag‘batlantirish.

  
  

46. O`zbekiston Respublikasida ishchi kuchi bandliligini ta`minlash borasidagi iqtisodiy tahlillar va davlat siyosatining asosiy yo`nalishlari