Ishlab chiqarish korxonalarining asosiy faoliyati turi bo`lib, bu Jarayon cheklangan resurslardan foydalangan holda amalga oshiriladi

Ishlab chiqarish – korxonalarining asosiy faoliyati turi bo`lib, bu Jarayon cheklangan resurslardan foydalangan holda amalga oshiriladi. Ishlab chiqariladigan mahsulot miqdori, ushbu tovarlarni ishlab chiqarish Uchun sarflanadigan resurslar hajmidan va ishlab chiqarishda Foydalanilayotgan texnologiyaning holati va darajasiga bog`liq
Texnik ma′noda ishlab chiqarish jarayoni – inson ehtiyojlarini Qondirish maqsadida resurslarni tayyor mahsulotga aylantirishga qaratilgan Texnologik jarayonlardir.
Iqtisodiy ma′noda ishlab chiqarish jarayoni – ishlab Chiqarishga sarflangan xarajatlarga qaraganda yuqori qiymatga ega Mahsulot yaratish jarayonini anglatadi.
Firmalar tovarlar va xizmatlar ishlab chiqarish uchun bir qator Resurslardan (ishlab chiqarish omillaridan) foydalanadi. Ishlab chiqarish Omillari deganda mahsulot ishlab chiqarish jarayonida foydalaniladigan Barcha resurslar tushuniladi. Ularni quyidagi kategoriyalarga ajratish Mumkin: 1. Yer. 2. Kapital. 3. Materiallar (xomashyo va butlovchi Qismlar). 4. Ishchi kuchi. 5. Tadbirkorlik qobiliyati. 6. Аxborot.

1. 
   “Yer” kategoriyasiga ishlab chiqarishga jalb etiladigan barcha kategoriyaga ekin maydonlari va yaylovlar, o`rmonlar, yer osti tabiiy qazilma boyliklari, suv resurslari va boshqalar kiradi.
   
2. 
   “Kapital” yoki “Investitsion resurslar” barcha ishlab chiqarilgan ishlab chiqarish vositalarini, ya′ni bino-inshootlar, asbob-uskunalar, mashina va texnika vositalari, fabrika va zavodlar, uzatuvchi qurilmalar, kompyuter va axbort-kommunikatsiya vositalari va boshqa uzoq muddat xizmat qiladigan asosiy vositalarni qamrab oladi.
   
3. 
   Xomashyo materiallari kapitaldan ishlab chiqarish jarayonida ishtirok etish davomiyligiga qarab farq qiladi. Ular ishlab chiqarish jarayonida faqat bir marta ishtirok etib, yangidan yaratilayotgan mahsulot tarkibiga kiradi va o`zining qiymatini unga to`liq ko`chiradi.
   
4. 
   “Ishchi kuchi” termini insonning tovarlar va xizmatlar yaratish jarayonida foydalaniladigan barcha aqliy va jismoniy qobiliyatini aks ettiradi. Mashinist, haydovchi, dehqon, chilangar, iqtisodchi, injener –ya′ni barcha ishchi hamda xodimlar tomonidan bajariladigan ishlar “ishchi kuchi” tushunchasi orqali ifodalanadi.
   
5. 
   Tadbirkorlik qobiliyati – bu inson resursining alohida turi. Tadbirkor ishlab chiqarishda foydalaniladigan yer, kapital, xomashyo, ishchi kuchi va axborot resurslarini birlashtirish mas′uliyatini o`z zimmasiga oladi. Resurslarni birlashtirishda katalizator rolini bajarish orqali u ishlab chiqarishning harakatlantiruvchi kuchi sifatida yuzaga chiqadi. Tadbirkor – ishlab chiqarishda nafaqat o`z sarmoyasini, balki vaqti, mehnati hamda ishbilarmonlik sha`nini ham tavakkalchilik ostiga tikib harakat qiladi.
   
6. 
   Аxborot – iqtisodiy resurslarning nisbatan yangi turi bo`lib, usiz ishlab chiqarishni samarali tashkil etish mumkin emas.Ishlab chiqarish munosabatlari birinchi navbatda mahsulot ishlab chiqarishdagi texnologik jarayonlardir.
   

Texnologiya - bu tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqarish to`g`risidagi amaliy bilimlardir.
Sarflanadigan ishlab chiqarish omillari miqdori bilan, ushbu Omillardan foydalangan holda maksimal ishlab chiqariladigan mahsulot Miqdori o`rtasidagi bog`liqlikni ishlab chiqarish funksiyasi orqali ifodalash Mumkin.
Izokvanta – bu bir xil hajmdagi mahsulotni ishlab chiqarishni Ta′minlaydigan ishlab chiqarish omillari sarflari kombinatsiyalarini Ifodalovchi egri chiziqdir.
Omillar unumdorligini kamayish qonuni shuni ko`rsatadiki, biror bir Ishlab chiqarish omilidan foydalanish oshib borganda (boshqa omillardan Foydalanish o`zgarmaganda), shunday bir nuqtaga erishiladiki, ushbu Nuqtadan boshlab qo`shimcha ishlatilgan omil ishlab chiqarish hajmini Kamaytiradi. Omil unumdorligining kamayish qonuni chekli mahsulotning Kamayishini ifodalaydi.
Izokvantaning ma′lum nuqtasidagi burchak koeffitsienti bir ishlab Chiqarish omili bilan (bu yerda kapital) boshqa bir omilni (mehnatni) Texnik almashtirish qanday bo`layotganligini ko`rsatib beradi. Shuning Uchun ham ushbu burchak koeffitsientining absolyut qiymati chekli Texnologik almashtirish normasi deb yuritiladi.
Izokvantaning ma′lum nuqtasidagi burchak koeffitsienti bir ishlab Chiqarish omili bilan (bu yerda kapital) boshqa bir omilni (mehnatni) Texnik almashtirish qanday bo`layotganligini ko`rsatib beradi. Shuning Uchun ham ushbu burchak koeffitsientining absolyut qiymati chekli Texnologik almashtirish normasi deb yuritiladi.
Izokosta – bu ishlab chiqarish xarajatlarini ifodalovchi chiziq bo`lib, U umumiy qiymati bir xil bo`lgan ikkita ishlab chiqarish omillari Sarflarining barcha kombinatsiyalarini ifodalovchi nuqtalarni o`z ichiga Oladi, ya′ni umumiy qiymati bir xil bo`lgan mehnat va kapital sarflari Kombinatsiyalarni ifodalovchi nuqtalarni o`z ichiga oladi
Ishlab chiqarish texnologik jihatdan samarali hisoblanadi agar hech Bo`lmaganda bitta resursni kamroq sarflash evaziga belgilangan hajmdagi Mahsulotni ishlab chiqarishga imkon beruvchi ishlab chiqarish usullari Mavjud bo`lmasa.
Iqtisodiy samaradorlik – ishlab chiqarishga sarflangan resurslar va Xarajatlar birligiga nisbatan olingan daromadlilik yoki foydalilikni aks Ettiruvchi ko`rsatkichlarni ifodalaydi.
Eng kam xarajatlar qoidasi – bu shunday shartki, unga ko`ra Ishlab chiqarishda har qanday resurs birligiga sarflangan pul birligi (so`m, dollar, yevro …) bir xil chekli unumdorlikni (MRP) ta′minlagan taqdirdagina xarajatlar minimallashtiriladi.
I


shlab chiqarish funksiyasi: Q = f (K,L,M)