Ishlab chiqarish xavfsizligi Ishlab chiqarishning texnologik jarayonlarida ishlaydigan xodimlarni himoya qilish vositalari

Ishlab chiqarish xavfsizligi
Ishlab chiqarishning texnologik jarayonlarida ishlaydigan xodimlarni himoya qilish vositalari
Ish joylarning shikastlanish xavfsizligi inson tanasining ayrim qismlariga ta’sir qilish natijasida olinishi mumkin bo’lgan shikastlanishlarni istisno qilish orqali ta’minlanadi.
-harakatlanuvchi obyektlar,mexanizmlar yoki mashinalar, shuningdek ularning ish joyidagi qo’zg’almas elementlari ;
-elektr toki ;
-agressiv va zaharli kimyoviy moddalar ishlagan xomashyo, boshqa issiqlik tashuvchilar;
-yiqilish chog’ida oladigan shikast.

Ishlab chiqarish jarayonida xavfsizlik- bu me’yoriy texnik hujjatlarda belgilangan sharoitlarda mehnatni muhofaza qilish talablariga rioya qilishni ta’minlash uchun ishlab chiqarish jarayonning asosi.

Ishlab chiqarish jarayonining asosiy talablari:

-ishlab chiqish jarayoni yong’in xavfsizligidan holi bo’lishi kerak;
-ishlab chiqarish jarayoni portlash xavfidan holi bo’lishi kerak;
-ishlab chiqarish jarayoni atrof-muhitni ifloslantirmasligi kerak.

Texnologik jarayon xavfsizligi talablari quyidagilarni o’z ichiga oladi:

-ishchilarning zararli ta’sir ko’rsatadigan xom ashyolar, yarim tayyor mahsulotlar, tayyor mahsulotlar va ishlab chiqarish chiqindilari bilan bevosita aloqasini bartaraf etish;
-xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarning payo bo’lishi bilan bog’liq texnologik jarayonlar va operatsoyalarni, ushbu omillar mavjud bo’lmagan yoki kamroq intensivlikga ega bo’lgan jarayonlar va operatsiyalarga almashtirish;
-xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari mavjud bo’lganda kompleks mexanizatsiyalash, avtomatlashtirish, masofadan boshqarishni qo’llash ;
-uskunalarni germetizatsiyalash;
-ishchilar uchun himoya vositalaridan foydalanish;
-mehnat va dam olish oqilona tashkil etish;
-alohida texnaligik operatsiyalarda xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarning paydo bo’lish to’g’risidagi ma’lumotlarni o’z vaqtida olish.

Ishlab chiqarish uskunalari xavfsizligi bu meyoriy hujjatlarda belgilangan shartlarda belgilangan funksiyalarni bajarishda mehnatni muhofaza qilish talablariga muvofiqligini ta’minlash uchun ishlab chiqarish uskunasining asosidir.

Ishlab chiqarish uskunalari

-butun xizmat muddati davomida xavfsiz bo’lishi kerak: o’rnatish, demontaj qilish, ishlatish, ta’mirlash, tashish va saqlash vaqtida, alohida yoki komplekslar yoki texnologik tizimlarning bir qismi sifatida foydalanilganda
-ish muhitini belgilangan me’yordan ortiq ifloslantirmasligi kerak
-xavfsizlik signalizatsiya va boshqa zarur himoya vositalari bilan jihozlangan bo’lishi kerak
-yong’in va portlashga chidamli bo’lishi kerak
-belgilangan sharoitlarda qo’llanilganda tashqi muhit ta’siri natijasida xavf tug’dirmasligi kerak.

Xavfsizlik talablari texnik hujjatlarda aks ettirilishi kerak.

Ish joylari, boshqaruv elementlari va ma’lumotlarni ko’rsatish vositalari ergonomik talablarga javob berishi kerak.
Xavfli zona – bu xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari ishchiga ta’sir qilishi mumkin bo’lgan joy.
Himoya vositalari:

• 
  Chegaralovchi;
  
• 
  Saqlovchi;
  
• 
  Bloklovchi;
  
• 
  Signallash;
  
• 
  Masofaviy boshqarish;
  
• 
  Maxsus.
  

Shaxsiy himoya vositalari

Shaxsiy himoya vositalari – bu ishchilar tomonidan zararli va xavfli ishlab chiqarish omillari ta'sirini oldini olish yoki kamaytirish, shuningdek ifloslanishdan himoya qilish uchun ishlatiladigan vositalar.

Shaxsiy himoya vositalari mehnat xavfsizligini uskunalar dizayni, ishlab chiqarish jarayonini tashkil etish va jamoaviy himoya vositalari bilan ta'minlash mumkin bo'lmagan hollarda qo'llaniladi.

Shaxsiy himoya vositalariga qo'yiladigan talablar

Ish beruvchi belgilangan tartibda sertifikatlangan yoki muvofiqlik deklaratsiyasidan o'tgan shaxsiy himoya vositalarini sotib olish va berishni ta'minlashi shart. Shaxsiy himoya vositalari sertifikati-bu shaxsiy himoya vositalarining belgilangan standartlarga muvofiqligini tasdiqlash tartibi.

Shaxsiy himoya vositalari xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining ta'sirini oldini olish yoki kamaytirishni ta'minlashi kerak. Muayyan turdagi shaxsiy himoya vositalari ishchilarini tanlash ushbu jarayon yoki ish turi uchun xavfsizlik talablarini hisobga olgan holda amalga oshirilishi kerak.

Shaxsiy himoya vositalari ularni yuvish, quruq tozalash va dezinfektsiyalashda o'z xususiyatlarini o'zgartirmasligi, himoya, fiziologik, gigienik va ekspluatatsion ko'rsatkichlar bo'yicha baholanishi, mahsulotning maqsadi va xizmat qilish muddati, uni ishlatish va saqlash qoidalari ko'rsatilgan ko'rsatmalarga ega bo'lishi kerak.

Agar xodim standartlarga muvofiq unga tegishli bo'lgan sertifikatlangan va xizmat ko'rsatadigan shaxsiy himoya vositalari bilan ta'minlanmagan bo'lsa, ish beruvchi undan mehnat majburiyatlarini bajarishni talab qilishga haqli emas.

Kollektiv himoya vositalari: shamollatish, yoritish, shovqin va tebranishdan himoya qilish.

Kollektiv himoya vositalari va ularning tasnifi.
Kollektiv himoya vositalari - bu quyidagilar uchun ishlatiladigan vositalar
zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarining ishchilarga ta'sirini oldini olish yoki kamaytirish, shuningdek ifloslanishdan himoya qilish.
Kollektiv himoya vositalari ishlab chiqarishda joylashgan bo'lishi kerak
uskunalar yoki ish joyida uning ishlashini nazorat qilish, shuningdek, parvarish qilish va ta'mirlash xavfsizligi doimiy ravishda ta'minlanadigan tarzda.
Kollektiv himoya vositalarining tasnifi
Xodimlarni jamoaviy himoya qilish vositalarining tasnifi va asosiy turlari GOST 12.4.011-89 "SSBT. Ishchilarni himoya qilish vositalari. Umumiy talablar va tasnif".
Maqsadga qarab, jamoaviy himoya vositalari sinflarga bo'linadi:
1. Sanoat binolari va ish joylarining havo muhitini normallashtirish vositalari (barometrik bosimning oshishi yoki pasayishi va undan
keskin o'zgarish, havo namligining oshishi yoki pasayishi, havo ionlanishining oshishi yoki pasayishi, kislorod kontsentratsiyasining oshishi yoki pasayishi
havoda, havodagi zararli aerozollarning ko'payishi);
2. Sanoat binolari va ish joylarining yoritilishini normallashtirish vositalari (yorqinlikning pasayishi, tabiiy yorug'likning yo'qligi yoki etishmasligi, ko'rishning pasayishi, noqulay yoki ko'r-ko'rona porlash, yorug'likning pulsatsiyasining oshishi
oqim, ranglarni ko'rsatish indeksining pasayishi);
3. Ionlashtiruvchi nurlanishning yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
4. Infraqizil nurlanishning yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
5. Ultrabinafsha nurlanishining yuqori yoki past darajasidan himoya qilish vositalari;
6. Elektromagnit nurlanishning yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
7. Magnit va elektr maydonlarining kuchlanishidan himoya qilish vositalari;
8. Lazer nurlanishining yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
9. Yuqori shovqindan himoya qilish vositalari;
10. Yuqori tebranish darajasidan himoya qilish vositalari (umumiy va mahalliy);
11. Ultratovushning yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
12. Infrasonik tebranishlarning yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
13. Elektr toki urishidan himoya qilish vositalari;
14. Statik elektr energiyasining yuqori darajasidan himoya qilish vositalari;
15. Yuqori yoki past sirt haroratidan himoya qilish vositalari
uskunalar, materiallar, blankalar;
16. Yuqori yoki past havo haroratidan himoya qilish vositalari va
harorat farqlari;
17. Mexanik omillar ta'siridan himoya qilish vositalari (harakatlanuvchi mashinalar va mexanizmlar; ishlab chiqarish uskunalari va asboblarining harakatlanuvchi qismlari; harakatlanuvchi mahsulotlar, blankalar, materiallar; tuzilmalarning yaxlitligini buzish; qulab tushadigan toshlar; quyma materiallar;
balandlikdan tushgan narsalar; ish qismlari, asboblar va uskunalar yuzalarining o'tkir qirralari va pürüzlülüğü; o'tkir burchaklar) ;
18. Kimyoviy omillar ta'siridan himoya qilish vositalari;
19. Biologik omillar ta'siridan himoya qilish vositalari;
20. Balandlikdan yiqilishdan himoya qilish vositalari.