Ishsizlarni davlat tomonidan ijtimoiy himoya qilish yo’nalishlari

-mo‘tadil inflatsiya, sakrab chopuvchi inflatsiya

-yuqori darajadagi inflatsiya

- giperinflatsiya

Inflatsiyaning kelib chiqish sabablari va oqibatlari

Odatda inflatsiyaning ikki asosiy sababi keltirib o‘tiladi:

1)yalpi talabning ortishi;

2) yalpi taklifning kamayishi.

Umumiy narxlar darajasining oshishiga olib kelgan sababga ko‘ra inflatsiyani ikki turga ajratadilar:

a) talab inflatsiyasi

b) xarajatlar inflatsiyasi.

Inflyatsiya davrida nima bo'ladi?

Iqtisodiy inqiroz asta-sekin jamiyatning turli sohalariga tobora kirib bormoqda va ularni yo'q qiladi. Natijada ishlab chiqarish, moliyaviy bozor va davlat zarar ko'rishi mumkin. Inflyatsiyani biladigan odamlarning ko'pchiligi tinglovchilar tomonidan ma'lum. Inflyatsiya jarayonida:

• Moliya oltinga nisbatan zaiflashadi;
• tovarlarga nisbatan naqd pul tushiradi;
• pulni xorijiy valyutaga nisbatan kamaytirish.

Bu jarayon yana bir ma'noga ega - narxlari ko'tariladi, lekin bu hali barcha tovarlarning bahosini oshirishni ko'rsatmaydi. Ba'zida ularning ba'zilari bir xil bo'ladi, boshqalari esa tushadi. Asosiy muammo shundaki, ular bir xilda ko'tarilishi mumkin. Ba'zi baholar ko'tarilsa va boshqalar yiqilsa, uchinchi va umuman barqaror qolishlari mumkin.

O‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida inflatsiya jarayonlari va aksilinflatsiya siyosati xususiyatlari

Inflatsiyaning salbiy ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari turli mamlakatlarda qat’iy aksilinflatsiya siyosat olib borishlikni taqazo etadi. Bunda iqtisodchilar birinchi navbatda inflatsiyani keskin chora-tadbirlar ko‘rib «bartaraf etish» yoki unga «moslashish kerak» degan savolga javob topishga harakat qiladilar. Inflatsiyani bartaraf etishda davlat fiskal va pul-kredit siyosatining mavjud dastaklaridan oqilona foydalanishga harakat qilsa, inflatsiyaga moslashishda masalan, indeksatsiyadan keng foydalanadi va shu tariqa aholi qo‘lidagi naqd pullarning keskin darajada qadrsizsizlanishining oldi olinadi.

• Inflyatsiya sabablari
• Inflyatsiyaning bunday sabablarini farqlash odatiy holdir:
• Davlat xarajatlarining ko'payishi. Hukumat pul muomalasini tovar ayirboshlash uchun o'z ehtiyojlari massasini ko'paytirish yo'li bilan foydalanadi.
• Ommaviy qarz berish natijasida pul oqimlarining kengayishi. Moliya kafolatlangan valyutani chiqarishdan olingan.
• Buyuk korxonalarning monopoliyasi, narxlarni aniqlash, shuningdek ishlab chiqarish xarajatlari.
• Milliy ishlab chiqarish hajmi pasaymoqda, bu esa narxning oshishiga olib kelishi mumkin.
• Davlatning soliq va majburiyatlarini ko'paytirish.

Zamonaviy bozor iqtisodiyoti inflatsiyali xarakterga ega, chunki unda inflatsiyaning barcha omillarini bartaraf etishning imkoni cheklangan bo‘ladi (budjet taqchilligi, monopoliyalar, xalq xo‘jaligidagi nomutanosibliklar, aholi va tadbirkorlarning inflatsiyali kutishlari va boshqalar). Real hayotda inflatsiyani to‘liq va batamom yo‘q qilib bo‘lmaydi, ammo uning sur’atlarini barcha mamlakatlar mo‘tadil darajada ushlab turish, uni nazorat qilishni o‘z oldilariga maqsad qilib qo‘yadilar va shuning uchun aksilinflatsiya siyosatini olib boradilar.