Islom hazorasi
Download 0.68 Mb. Pdf ko'rish
|
www.ziyouz.com kutubxonasi 75 qilib qo‘yar, u o‘sha simobni qimirlatardi. Shunda binoda chaqmoqning nuridek yorug‘lik paydo bo‘lar, bundan qalbga vahima tushar, hatto majlisdagilar simob harakatda ekan, binoni uchib ketayotgandek xayol qilib sarosimaga tushishardi. Qasrni quyuq daraxtzorlar va keng maydonlar o‘rab turardi. Bundan tashqari ushbu ajoyib binoni baland devorlar ihota etgandi. Unda uch yuzta harbiy minora bo‘lgandi.
Az-Zahro xalifaning saroyini, amirlar saroyini va haramni o‘z ichiga olardi. Shuningdek, unda podshoh o‘tiradigan katta zal bo‘lib, u ulkan maydondagi xos yerga joylashgandi. Qubbasining tomi tilla va kumushdan ishlangan bo‘lib, qozi Munzir ibn Sa’id Qurtuba jomesidagi katta bir yig‘inda xalifaning bu ishini tanqid qilgani uchun uni buzib, g‘ishtdan qayta tiklashgandi. Yana Az-Zahroda sanoat va asbobsozlik korxonalari ham mavjud edi. Qurol-yarog‘ ishlab chiqaruvchi, ziynat uchun taqinchoqlar yasovchi, me’morchilik va boshqa sanoat korxonalari shular jumlasidandir.
Az-Zahroni qurish uchun to‘rt yil vaqt ketdi. Bir kunda yerga yotqizilganidan tashqari olti ming dona xarsang toshga ishlov berildi. Har kuni o‘n mingdan ziyod ishchi va bir ming to‘rt yuz ulov mehnat qildi. 275 tonna ohak va gips tashildi. Az-Zahro jomesining qurilishida mingta eng usta hunarmand; jumladan, 300 binokor, 200 duradgor va turli hunar egalari ishlashdi. Uning binosi misli ko‘rilmagan sur’atda, qirq sakkiz kun ichida bitdi.
ibn Azfo‘nshni qabul qildi. Qirol Az-Zahroga kirganda, uning hashamati, azamati, xizmatchilari, qo‘shini va aslahalarini ko‘rib hayronu lol qoldi. Uning hayrati xalifa Mustansirning majlisiga kelganda, uning atrofidagi mamlakat ulug‘larini, ashroflarni, zabardast ulamo va xatiblarni, ulug‘ sarkardalarni ko‘rganda yanada ziyoda bo‘ldi. Ispan qiroli xalifa Mustansirga yaqinlashgan paytda boshidan tojini yechib, boshyalang holda xalifaning oldiga kelishga iznni kutib qo‘l qovushtirib qoldi. Xalifaning oldiga yetib borgach, uning qo‘lini o‘pishga intildi. Xalifa qo‘lini unga uzatdi. So‘ng qirol ortiga tavoze’ bilan orqasini qilib qaytdi va o‘ziga tayyorlangan joyga borib o‘tirdi. Xalifa uni qutlab: «Xush kelibsiz, marhabo, siz to‘g‘ringizda bizning fikrimiz va husni qabulimiz siz kutgandan ortiqroqdir», dedi. Xalifaning ushbu qutlovini tarjima qilib berishgach, qirolning chehrasi ochildi va joyidan tushib, gilamni o‘pdi-da, boshini ko‘tarib shunday dedi: «Men xo‘jam amirul-mo‘mininning qullariman. U zotning fazllariga barcha umidvor, obro‘lariga tilakdoshdir. Ul zot meni fazl-marhamatlariga musharraf ayladilar, xizmatlariga noil etdilar. Men huzuri shariflariga sodiq niyat, xolis xayrixohlik-la keldim». Xalifa ham unga javoban shunday dedi: «Siz ham bizning huzurimizda xayrixohlikka haqli kishidirsiz. Sizga qilgan hadyalarimiz va millatdoshlaringiz ichida faqat sizni hurmatlashimiz, sizga havas keltiradi, bizga moyilligingiz fazilatini va saltanatimiz soyasida himoyada ekaningizni anglatadi».
Qurtubani qo‘yib, o‘arnotaga nazar qilinadigan bo‘lsa, Hamro qasridagi bunyodkorlik va imoratsozlikning buyuk namunasidan lol qolinadi. Al-Hamro unga qaraganlarni hayratga soluvchi ajoyib dalil edi. Bu qasr o‘arnota shahriga tutashgan tog‘ etagiga qurilgan. Qancha zamonlar o‘tgan bo‘lsa ham, hanuzgacha u sayyohlarning diqqatini o‘ziga tortadi va olamning go‘zal maskanlaridan sanaladi. Unda Al-asvad, Al-uxtayn, Al- adl va As-safro nomli bir necha zallar bo‘lgan. Bu qisqa so‘zlar bilan Al-Hamroning vasfini o‘rniga qo‘yolmaymiz. Shuning uchun bu o‘rinda farang shoiri Viktor Gyugoning Al-Hamroni kuylab aytgan so‘zi bilan kifoyalanamiz:
Islom hazorasi. Ahmad Muhammad
www.ziyouz.com kutubxonasi 76
O, Al-Hamro! o, Al-Hamro, Go‘zallikda tengi yo‘q, tanho. Xayollarni qoldirguvchi lol, Farishtalar bezagan ma’vo.
Gul-bezaklarga ko‘milgan qasr. O’xshashi yo‘q malak misoli, Sharafga burkanding bir necha asr. Kumushsimon nurlari Oyning – Jilva qilganida ravoqlaringda. Bag‘ringda yangraydi ajoyib kuying, Aql sehrlanar ohanglaringdan.
Andalusiyaning boshqa shaharlari, ularning azamati va taraqqiyoti haqida so‘zlaydigan bo‘lsak, so‘z tugamaydi. Masalan, Ishbiliyyaning o‘zida ipak ishlab chiqaradigan olti ming dona dastgoh bo‘lgan. Shaharning hamma tomoni zaytun daraxti bilan o‘ralgani uchun unda yog‘ chiqaradigan yuz ming juvozxona ishlab turgan. Umuman, Andalusiya shaharlari ma’mur bo‘lgan. Shaharlarning har biri Ovro‘pa bajonidil qabul qiladigan sanoatning bir turi bilan mashg‘ul bo‘lgan. Ularda qurol-yarog‘, po‘lat quyish sanoati yaxshi rivojlangan. Ovro‘paliklar ushbu sanoat mollarini har tomondan kelib xarid qilishardi.
* * *
Mana, muhtaram kitobxon, Islom hazorasi haqida sizga ma’lum qilmoqchi bo‘lgan gaplarimiz shu yerda nihoyasiga yetdi. Maqsadimiz – boshqa millatlar hazorasini yomonotliq qilib, Islom hazorasini ko‘klarga ko‘tarish emas. Balki ayrim noxolis tarixchilar, din muxoliflarining Islom dinini yangi zamon talablariga javob bermaydigan qoloq, ilm-ma’rifat, fan-texnikaga to‘sqinlik qiluvchi, insoniyat taraqqiyotidan orqada qolayotgan din, deb ko‘rsatishga urinishlarining asosi puch, g‘arazli ekanini ko‘rsatib qo‘yish, xolos. Ushbu kitobni o‘qib, undan Alloh taolo bizlarga ato etgan oxirgi Haq din – Islomning buyuk hazorasi haqida biroz ma’lumotga ega bo‘lsangiz, tushkun kayfiyatingizdan qutilsangiz, musanniflar niyatlariga yetgan bo‘lur edilar. Alloh taolo barchalarimizni O’zining Haq yo‘liga, hidoyat tariqiga yo‘llayversin, qalblarimizni Islom nuri bilan, musulmon ekanimizdan faxrlanish tuyg‘ulari bilan munavvar etsin. Omin, yo Robbal-olamiyn!
Islom hazorasi. Ahmad Muhammad
www.ziyouz.com kutubxonasi 77
1. Qur’oni karim, o‘zbekcha izohli tarjima (muallifi Alouddin Mansur) Toshkent, “Cho‘lpon”, 1992 yil. 2. Mustafo Husniy as-Siba’iy. “Hazoramiz ajoyibotlaridan” (5-nashr), Bayrut, 1987 yil. 3. Imom al-Buxoriy “Al-jome’ as-sahih”, Toshkent, Qomuslar bosh nashriyoti, 1991- 1996 yillar. 4. Muhammad Sodiq Muhammad Yusuf. “Imon”. Toshkent, “Kamalak”, 1992 yil. 5. “Buyuk siymolar, allomalar” (1-kitob), Toshkent, “Xalq merosi”, 1995 yil. 6. Mahmud As’ad Jo‘shon. “Islom, tasavvuf va axloq”. Toshkent, “Istiqlol”, 2000 yil. 7. Ibrohim Rafiq. “Tarix shuuri”, (4-nashr), Izmir, 1997 yil. 8. Salmon Oltoy. “Islom dini va kashfiyotlar”, Istanbul, 1993 yil. 9. Horun Yahyo. “Islom terrorni la’natlaydi”, Toshkent, “Movarounnahr”, 2003 yil. 10. “Samarqand tarixi” (1-tom), Toshkent, “Fan”, 1971 yil. 11. “Istoriya Uzbekistana v dokumentax”, Tashkent, «Fan», 1988god. 12. Chingiz Aytmatov, Muxtor Shoxonov. “Cho‘qqida qolgan ovchining ohi-zori”, Toshkent, “Sharq”, 1998 yil. 13. Adam Mets. “Musulmanskiy Renessans”. Moskva, “Nauka”, 1973 god. 14. A.A. Ignatenko. “V poiskax schastya”, Moskva, “Misl`”, 1989 god.
Online o’qish: http://forum.ziyouz.com/index.php?topic=1666.0
www.ziyouz.com
Download 0.68 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling