Islom karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti foydali qazilma konlarini qidirish

Qidirish burg„i quduqlaridan namuna olish. Kolonkali burg„ilash. Kern 
kolonkali burg„ilashda namuna oladigan asosiy material hisoblanadi. Kern yetarli-
cha chiqmaganda yoki uning yo„qligida namuna sifatida mos ravishda kern shlam 
yoki shlamning o„zi olinadi. Foydali qazilmaning kesimi bo„yicha kernning eng 
kam yo„l qo„yilishi mumkin bo„lgan chiqishi (davlat zaxira komiteti yo„riqnoma-
lariga ko„ra temir, marganes, xromit, mis, qo„rg„oshin, rux, qalay, molibden, nikel, 
kobalt, tub oltin, noyob metallar uchun (tub konlarda) 70 %; bor xomashyosi, gips, 

---

- 
73
- 
angidrid, sof tug„ma oltingugurt, fosforitlar, magnezit, muskovit, flagopit, vermin-
kulit uchun 80%; barit, viterit uchun 75 %; tosh tuzi uchun 80 %ni tashkil qiladi. 
Maydalangan kernning uzun o„q bo„yicha yarmi namuna sifatida olinadi. Ikkinchi 
yarmi esa dublikat sifatida qoldiriladi. Kernni bo„lish kern sindirgichda amalga 
oshiriladi. Eruvchan tuzlar uyumlari namunalanganda kernning markaziy qismidan 
namuna olinadi. Buning uchun kern uzun o„qi bo„ylab parmalanadi. Parmalash 
natijasida olingan kukun namuna hisoblanadi. Kernni yalpi namunalash holatlarida 
va burg„ilashning katta xarajatlarida kernni uzunasiga tosh kesish stanogida aralash 
tavsiya etiladi. 
Ma‟dan konlarini burg„ilashda shlamni namunalash kern juda kam chiqqanda 
(60-80 %dan kam) amalga oshiriladi. Agar kernning doimiy boyishi yoki kamba-
g„allashgani to„g„risida asos bo„lsa, unda kern ko„p chiqqanda ham shlamdan 
namuna olish zaruriyati tug„iladi. Shlamni ushlab qolish uchun burg„i qudug„i 
og„zida to„siqli nov va qabul qiluvchi katta tog„ora (chan) o„rnatiladi (8.2-rasm). 
Burg„i qudug„i og„zida to„plangan va shlam quvuridan ajratib olingan shlam 
quritish uchun tunukaga joylashtiriladi. Shlam namunasi burg„i qudug„i og„zida 
to„plangan va shlam quvurlaridan olingan materiallardan tuziladi. Agar materialda 
magnitli minerallar bo„lsa, maydalangan pitra shlamdan magnit yordamida ajratib 
olinadi.